Katalog

SON ARAŞTIRMALAR BÜYÜK HADRON ÇARPIŞTIRICISI DÜNYA REKORU KIRDI Dünyanın en büyük parçacık hızlandırıcısı Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ) yeniden çalışmaya başlamasından sadece bir hafta sonra dünya rekoru kırdı. Avrupa Çekirdek Araştırmaları Organizasyonu’ndan (CERN) yapılan açıklamaya göre BHÇ’nin iki proton ışını pazartesi sabahı (30.11.09) 1,18 teraelektronvoltluk (TeV) enerji üretti. Oysa BHÇ’den önce en büyük parçacık hızlandırıcısı olan Tevatron (Fermilab, Chicago) ancak 0,98 TeV’ye ulaşabiliyordu. CERN’deki hızlandırıcı maksimum yedi TeV’ye ulaşabilecek kapasitede sanları, pamukta beş yüz milyon insanı besleyecek kadar protein bulunduğunu söylüyorlar. Zehirsiz pamuk tohumu yetiştirmeye başaran Texas A&M Üniversitesi araştırmacısı Keerti Rathore, bu protein kaynağından yararlanmanın çok faydalı olacağı kanısında. On yıl içinde zehirsiz pamuk tohumuyla protein krakeri, protein içeceği, ekmek, bisküvi ve diğer gıda ürünlerinin üretilmesi beklenebilir. Rathore tarafından yetiştirilen pamuk tohumları Dünya Sağlık Organizasyonu (WHO) ve Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) standartlarına da uygun. Şimdiye kadar sadece sığırlar zarar görmeden pamuk tohumu yiyebiliyordu. Çünkü sindirim sistemleri pamuk tohumunda bulunan gosipol maddesini zararsız hale getirmekte. Bu madde diğer hayvanlarda ve insanlarda kalp ve karaciğer bozukluklarına yol açmakta. Pamuk tohumuyla beslenen tavuklar bir hafta sonra ölüyorlar. Araştırmacılar uzun bir süredir bu maddeyi nötrleştirmek için çalışıyorlardı. 1950’li yıllarda bilim insanları zehrin üretilmesinden sorumlu geni devre dışı bırakarak, gosipolsüz pamuk üretmeye başarmışlardı. Ne var ki bu maddeyi içermeyen pamuk böceklere ve diğer hastalıklara karşı duyarlı hale gelmişti. Rathore şimdi sadece tohumdaki gosipol üretimini durduracak bir yol buldu. Bitkinin diğer kısımları bu maddeyi üretmeye devam ettiği için pamuk bitkisi zarar görmüyor deniyor Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde. inceleyerek, erkeklerde tehlikeyi önleyecek davranışlarla ilişkili olan beyin bölgelerin etkinleştiğini görmüşler. Oysa kadınlarda duygulardan sorumlu merkezlerdeki etkinlikler güçleniyor. Beyin taraması 21 erkekte ve 19 kadında gerçekleştirilmiş. Gönüllülere çeşitli duygusal reaksiyonları harekete geçirecek resimler gösterilmiş. Birinci evrede yalnızca olumsuz, ikinci evrede ise sadece olumlu olayları yansıtan resimler gösterilmiş katılımcılara. Olumsuz resimleri incelerken kadınların sol talamuslarında daha güçlü bir etkinlik yaşanmış. Bu bölgede duyumsal bilgiler beynin ağrı ve zevk merkezine iletilmekte. Erkeklerde ise sol insular kortekste daha büyük etkinlik meydana geliyor. Bu bölge solunum, kalp atışı ve sindirim gibi istençdışı reaksiyonların kontrolünde önemli bir rol oynamakta. Bu bölgedeki etkinlik ayrıca bedeni tehlikeden uzaklaşmaya veya tehlikeye karşı koymaya da zorlamakta. Araştırmacı Andrzej Urbanik’e göre bu sonuçlar, erkeğin tehlikeli anlarda kadınlara kıyasla niçin daha etkin olduklarını kanıtlamakta. Olumlu resimler gösterildiğinde kadınlarda bellekle ilgili beyin bölgesindeki etkinlikler artmış. Erkeklerde ise bu durumda görsel bilgilerin işlendiği bölgelerdeki etkinlikler artıyor. Urbanik, kadınların olumlu uyarımları daha büyük bir sosyal bağlamda analiz ettiklerini ve pozitif görüntüleri belli başlı anılarla ilişkilendirdiklerini tahmin ediyor. Örneğin gülen bir çocuğun resmi kendi çocuğunun o yaştaki halini hatırlatabiliyor. Erkeklerin reaksiyonları ise daha az duygusal diyor uzman. Hazırlayan: Nilgün Özbaşaran Dede diyor yetkililer. BHÇ ayarlarca süren oranım çalışmalarından sonra 20 Kasım’da yeniden çalışmaya başlamıştı. Hızlandırıcı ilk başta kısıtlı güçle çalıştırıldı. Önümüzdeki haftalarda parçacık ışınlarının enerjisi yükseltilecek, ayrıca protonlar da daha hızlı hareket edecek. Fransa/İsviçre sınırındaki tesisteki çalışmalarla evrenin oluşumu ve maddenin yapısı hakkında aydınlatıcı bilgiler edinmeyi uman bilim insanları, ilk patlamadan hemen sonraki koşulları yeniden yaratmak istiyorlar. Deneyler sırasında yüksek enerjili parçacıklar neredeyse ışık hızında hareket ettirilerek çarpıştırılmaya çalışılacak. celerken, kan örneklerinden elde edilen kalıtım ve üreme motifleri arasında bir ilişkinin bulunduğunu fark etmiş. Journal of Evolutionary Biology dergisindeki yazıya göre dişi maymunlar mümkün olduğu kadar farklı genler taşıyan eşleri tercih ediyorlar. Bilim insanları eş seçiminin koku duyusuyla gerçekleştiğini tahmin ediyorlar. Bunun dışında seçici döllenmenin de önemli bir rol oynadığı sanılmakta. Dişiler kokuya bakmaksızın çeşitli erkek maymunlarla çiftleştikleri zaman, benzer kalıtımlı sperma bedenden atılırken, farklı olanlar döllenme için “seçiliyor”. MHC (Majör Histokompatibilite) kompleksinin bir grup geni beden kokusunu etkilemekte. Bilim insanlarına göre maymunlar MHC ve dolayısıyla da kokuları kendilerinkinden farklı olanları arıyorlar. Böylece yavrular daha büyük genetik çeşitliliğe sahip oluyor. FARKLI KOKANLAR DAHA ÇEKİCİ Dişi maymunlar eşlerini görünüşe göre değil kokularına göre seçiyorlar. Kendilerine eş olacak maymunların farklı kokmaları gerekiyor. Uluslararası bir araştırma ekibi 200 dişi Mandrill maymunun (Mandrillus sphinx) genlerini in TEHLİKE ANINDA ERKEK VE KADIN FARKLI REAKSİYONLAR GÖSTERİYOR Polonya’daki Jagiellonski Tıp Üniversitesi bilim insanları tehlikeli anları yansıtan çeşitli resimlere bakan kırk katılımcının beyin etkinliğini fonksiyonel manyetik rezonans tomografisiyle AÇLIĞA KARŞI PAMUK TOHUMU Pamuk insanlığın kültüre aldığı en eski ve en önemli bitkilerden biridir. Pamuktan her türlü tekstil ürünü üretilmekte. Amerikalı bilim insanları şimdi Araştırma OKULLAR TATİL OLUNCA DOMUZ GRİBİ DAHA AZ YAYILIYOR Avrupa’da gerçekleştirilen bir araştırmaya göre okulların tatil edilmesi domuz gribinin yayılmasını önlemekte. Salgın sırasında okullar tatil edildiğinde bulaşma yüzde yirmi bir azalıyor diyor Niel Hens BMC Infectious Diseases dergisinde. Bilim insanları sekiz Avrupa ülkesinde, okul günlerinde, hafta sonlarında ve tatil günlerindeki bulaşma riskini karşılaştırırken özellikle de Almanya, Belçika, Polonya, İtalya ve İngiltere’deki verilerden yararlanmış. Hens ve ekibinin sonuçlarına göre okullar kapalı olduğu zaman çocuklar diğer insanlarla yüzde on daha az ilişkiye giriyorlar. Hafta sonlarına ise farklı nesillerle bir araya geliyorlar, mesela aile ziyaretlerinde olduğu gibi. Çocuklar genelde diğer insanlarla daha fazla ilişkide oldukları için ve temizlik kurallarına pek dikkat etmedikleri için enfeksiyon hastalıklarını daha kolay bulaştırabiliyorlar. Daha az ilişki salgın sırasında büyük bir avantaj olabilir diyor Hens. Bilim insanları bununla birlikte okulların tatil edilmesinin ekonomik olumsuzlukları da beraberinde getirebileceğini bu yüzden de bu tür kararların iyice düşünülerek verilmesi gerektiği konusunda da uyarıyorlar. CBT 1186/ 4 11 Aralık 2009 pamuk bitkisinin tohumu içindeki bir zehri zararsız hale getirdiler. Pamuk tohumu bundan böyle gıda ürünü olarak da kullanılabilecek. Protein açısından zengin olan tohumların dünya genelindeki açlığa çare olabileceğine inanan bilim in