Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Telsiz telgraf, radyo ve antenler konusunda pek çok buluş gerçekleştiren İtalyan fizikçi ve mucit – Bakırtaşı. 2. Sıvıölçer – Kafkas dağ köyü. 3. Habeş soylusu – Atomlarının dış elektron halkaları tamamıyla ya da geçici olarak elektrona doymuş olan gazlar. 4. Gözün renkli bölümü – İnce urgan – Antrakt – Hata, gaf. 5. Aktif – Fütüvvet şeyhi – Kısa kepenek. 6. Kalsiyumun simgesi – Yüz, çehre – Etilen gibi yapısına başka bir öğe ya da kök so ilginç SORULAR Sarhoş Sivrisinek Soru: İçki içen insanları ısıran sivrisinekler sarhoş olur mu? Yanıt: Popular Science, www.popscı.com Bu konuda ciddi bir araştırmanın yapılmamış olması nedeniyle bu sorunun kesin bir yanıtı yoktur. Maryland Üniversitesi’nden entomolog Michael Raupp, “Yine de çıkarımlar yoluyla bu soruya yanıt verebiliriz. Örneğin sarsak uçuşlar, dibinde bira kalan bardağın içine düşen sivrisinekler, içkinin sinekleri de etkilediğini gösteriyor. Yine de bu konuya yakın araştırmalar, akıllı bir tahminde bulunabilmenin yolunu açabilir.” Önce şu soruya yanıt vermek gerekiyor: Alkol sivrisineğin basit sinir sistemini, gelişmiş bir beyne sahip yaratıklar kadar etkiler mi? Laboratuvar deneylerinde balarılarının, alkole maruz kaldıklarında ters uçtukları görüldü; sarhoş edilmiş meyve sineklerinin ise düz durmakta zorluk çektikleri ve öğrenme testlerinde başarısız oldukları tespit edildi. Bu da sivrisineklerin de “kafayı bulabilecekleri” anlamına geliyor. İkinci soru: Bir sivrisineğin sarhoş olması için ne kadar alkol alması gerekir? Bilim insanları rutin olarak böceklere etanol buharı püskürterek “inebriyometre” denilen cihaz ile alkole olan duyarlılıklarını ölçerler. Böcekler genelde alkole dayanıklıdır. Bazılarının %60 alkol içeren buhar yoğunluklarına dayandığı görülüyor. North Carolina State Üniversitesi’nden entomolog Coby Schal, “10 şişe bira içen bir insanın kan alkol içeriği %0.2 düzeyindedir. Bir sivrisineğin %0.2 oranında alkol içeren bir kanı emmesi, 25 kat sulandırılmış birayı içmesine benzer. Sivrisinekler bunun yanı sıra fermente olma özelliği taşıyan meyve ve bitkilerle de beslenirler. Bunlar da en az %1 oranında alkol içerdiği için, sivrisineğin alkol toleransını yükseltiyor olabilirler. Ve bir sivrisinekte, alkol (ve kanın dışındaki diğer sıvılar) “saklama kesesi” adı verilen kısma yönlendirilirler ve burada sinir sitemine ulaşmadan önce enzimler tarafından parçalanırlar. SOLDAN SAĞA 1. Radyoaktiviteyi bulan Fransız kadın fizikçi – Bir nota. 2. Türkiye’nin ilk deniz araştırma gemisi – 16 Temmuz 1945’te atom bombasının denendiği ABD kenti. 3. Su düzeyindeki sıra kayalar – Bir çalgı – Stronsiyumun simgesi – Alçalma, düşkünlük. 4. Kobaltın simgesi – Spiral – Bağış yapma. 5. Kalça kemiği – Altının simgesi – Taş devrinin son çağı ile ilgili. 6. Göbek, kuşak – Atın başındaki süsler – Yeni Zelanda plakası. 7. Paylama, azarlama – Rusya’da bir ırmak – Japon Buda rahibi – “Göle”nin ünsüzleri. 8. Lübnan’ın plaka işareti – Kekliğin boynundaki siyah halka – “Kendi kendine” anlamındaki önek – Hile, entrika. 9. Değeri bir milyon hertz olan frenkans birimi – Sundurma. 10. Çok anlayışlı kimse – “Howard …” (IBM’in 1944 yılında ürettiği ilk otomatik hesap makinesinin mucidi) – Şart eki. 11. Küçük bal teknesi – Parola – Düşmandan ele geçirilen şey. 12. Kafkas dağ köyü – Datça’daki antik kent – Radyumun simgesi. 13. Bir pompada, bir körükte, bir motorda bir akışkanın geçmesini sağlamak ya da engellemek üzere açılıp kapanan bir kapak – “Yazıklar olsun” ünlemi – Bir cetvel türü – Akciğer sesi. 14. 1904’te tüberküloz mikrobunu bulan tıp adamı – Neptünyumun simgesi. 15. Tulyumun simgesi – Sanat eseri konusu – Dönence. kulabilen, karbonlu hidrojenlerin genel adı – İlaç. 7. Bilimler – Telli balıkçıl – Papa, piskoposlar ve bazı din adamlarının giydikleri tören başlığı. 8. Kökü sürgün kesici olarak kullanılan bir ağaççık – Uzaklık anlatan sözcük – Bir meyve. 9. Alamet – Yakup peygamberin karısı – Tropikal Afrika’da yetişen bir ağaç – Kıta (kısa). 10. Eski Yunan mitolojisinde, şafak tanrıçası – Özenli, düzgün Kunduz kürkü. 11. Izgara – Buzultaş – “Gülün Adı”nın yazarı. 12. Yunancada bir harf – Tırpanabalığı – Bir tür yabanmersini – Beygir gücü (kısa). 13. Başkasının yerine kullanılabilen, yedek – Şikar – yılan. 14. Tavlada iki sayısı – Yumuşak deri – Başkentimizi simgeleyen harfler. 15. Element ya da bileşikleri oluşturan ve onların özgül niteliklerini gösteren en küçük birim, madde – Yaprakları çok iri ve kalp biçiminde, çiçekli bir süs bitkisi. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Kolanın tadını etkileyen faktörler Soru: Pek çok insan kolanın tadının içinde bulunduğu kabın tipine göre değiştiğini ifade ediyor. Bardak, plastik şişe ve alüminyum kutu kolanın tadını niçin değiştiriyor? Yanıt: www.popsci.com CocaCola yetkilileri kabın tat üzerinde değişiklik yaratmadığını ileri sürüyor. “Coca Cola’nın tadı hangi kabın içinde sunulduğuna bakılmaksızın her zaman aynıdır. İnsanların kolayı tercih şekilleri tadının farklı algılanmasına yol açıyor” diyor. Bazıları kolayı bardakta, bir parça buz eşliğinde içmeyi tercih ediyor. Farklı kaplarda sunulan kolanın tadının farklı olduğunun sanılması yalnızca psikolojik bir etki olabilir mi? Institute of Food Technologists üyesi ve gıda kimyacısı Sara Risch, kolanın formülünün hiç değişmemesinden yola çıkarak bu farklı tat algısının yalnızca psikolojik olmayabileceğine dikkat çekiyor: “Paketleme ve gıda şirketleri gıda ve paket malzemesi arasında herhangi bir etkileşimin olmamasına gayret ederler. Ancak bu etkileşimin önüne geçemeyebilirler. Örneğin alüminyum kutuların içini kaplayan polimerler, sodanın içindeki tatlandırıcının küçük bir miktarını emebilir. Ya da bunun tam tersi olabilir. Plastik şişelerdeki asetaldehit sodanın içine sızabilir. FDA bu tür potansiyel kimyasal teması düzenler, ancak yine de kabul edilebilir sınırlarda çok küçük miktarlar içeceğin lezzetini bozabilir. Coca Cola’nın tadını en az bozan veya hiç bozmayan kap, tahmin edileceği gibi cam şişedir. Bunda bile şişenin rafta bekleme süresi veya ışığa maruz kalıp kalmama durumu tadını etkileyebilir. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu A L F R E D N O B E L R E O S T A K E T O N C AM MU C H A RM M L H İ O S T K E E R R E S V A İ T T İ M E N D E L T E O Y R E V B İ Ç R İ O Z İ İ P E K A E D E N İ N N V P D R İ İ R O L O N A K L S A Z E R İ N R D A T A R S T E S B O Y J İ L İ İ T K A K B İ K G A L E N İ T BÖK E A L ON S L O E N L A R A A Z G İ L A A E Y Y İ N N A K E O RMA Ç A A T T R A J E E A d ü ş ü n SORULAR H1N1 AŞISI Düzenleyen: Necah Büyükdura (necah26@gmail.com) Öğrenci ailelerine, çocuklarının domuz gribine karşı aşılanmasını isteyip istemedikleri sorulması sürecinde belirlenen sonuçlar medyada açıklanmaktadır. Bir gazete haberine göre 22 veliden sadece biri aşıya evet demiş. Bir eğitim görevlisi aşıya evet diyenlerin azınlıkta olduğunu söyledi ve ekledi: “Okuldaki evet diyenlerin oranını belirlemeye çalışıyorum. Bunun için sınıfların evet oranlarını belirliyorum; sonra da bu oranların ortalamasını buluyorum. Şimdiye kadar taradığım sınıfların evet oranlarının ortalamasını %8 olarak hesapladım. Son bir sınıfta daha tarama yapacağım; diğer sınıflara öğleden sonra bakacağım. “Bu sınıfın evet ortalaması %2 çıkınca, %8 olan ortalama %6’ya düştü.” SORU: Yüzde 6 oranı kaç sınıfın ortalaması idi? 1184. sayıdaki “Kalan Sınıfları” isimli bilmecenin yanıtı: 7 sınıfı en kalabalık sınıftır; 16 asal sayı içermektedir. İçerdiği asal sayıların toplamı en büyük olan sınıf da yine 7 sınıfıdır. Bu toplam 3800’dür. Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Çoşar Gözükırmızıİstanbul, Necah Büyükduraİstanbul, Aydın BingölAnkara, Ahsen Canatİzmir, İzzet Hayri Özenerİstanbul, Kemal BayramTrabzon, Naim Uygunİstanbul, Beyhan KayıhanMuğla, Hüseyin ErgönülEdirne, Hazal KaradağAdana, Ulaş AtmacaKonya, Faruk Kozİzmit, Sami AkpınarÇorum, Sevinç Ödül OruçAnkara