Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 leme. 15. İlkel – Avanak. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. 1938’de, ilk elektrostatik fotokopi makinesini icat eden, Amerikalı mucit. 2. 1959’da Christopher Cockerell tarafından icat edilen, su ve buz gibi düzgün yüzeyler üzerinde, havadan ilerleyen taşıt – Yarış bölümleri. 3. Oyuncunun yaptığı genel hareketler – Gümüşün simgesi – “Linus …” (İlk modern milli kilidin üreticisi) – Dolaşma. 4. Bir koyun türü – Bir şeyin yere bakan yanı – Polonya’nın ilginç SORULAR Balinaların karaya vurmasının nedeni Soru: Balinaların karaya vurmasının nedeni nedir? Bu bir tür intihar girişimi olabilir mi? Yanıt: Scientific American, Ekim 2009 Balinaların bu davranışları araba kazalarına benzer; kazaya pek çok şey neden olabilir, ancak her seferinde sonuç aynıdır. Balinaların karaya çıkmasının nedenlerini araştıran bilim insanları, vakaların yalnızca %50’sinin nedenini çözmüş durumda. Bunların çoğu anlaşılabilir nedenlerden kaynaklanır. Nedenler şöyle sıralanabilir: 1 Geminin biri balinaya çarpmış ve hayvan ağır yaralanmış olabilir. 2 Zatürree ve fırtına sonrası travma en en yaygın nedenlerden biridir. Farklı travma nedenleri de vardır. Örneğin köpekbalığı saldırısı veya aynı türden bir balığın saldırısı gibi. 3 İnsanların çevreye yaydığı zehirli maddeler/kirleticiler ve doğal toksinler (yosunlardan yayılan nörotoksinler) kitlesel olarak balinaların karaya vurmasına yol açabilir. 4 Manyetik alanlardaki anomaliler ve tsunamiler de olası nedenler arasındadır. 5 En ilginç nedenler arasında hastalıklar ve doğuştan gelen bozukluklar sayılabilir. 6 Parazitler ve evcil hayvanlarda/insanlarda görülenlerden daha zararlı olan mikroplar da neden olabilirler. 7 Gagalı balinaların askeri sonarlardan olumsuz etkilendiğini gösteren vakalar da söz konusudur. Ne var ki tüm balıkların sonardan etkilenmediği de biliniyor. İlginç olan sonardan yalnızca gagalı türlerin belirli noktalarda etkilenmesi. Bu da sorunun çözümüne ışık tutabilir. Bunların yanı sıra tek bir nedenin söz konusu olmadığı vakalar da vardır. İnsan tıbbında CT Bilgisayarlı tomografi) ve MRI (Manyetik rezonans görüntüleme) gibi diyagnostik teknikler insan hastalıklarının teşhisinde çok büyük kolaylık sağlıyor. Şimdi bu tekniklerin balinaların ölüm nedenlerini de ortaya çıkartabileceği düşünülüyor. Bilim insanlarına göre balinaların karaya vurmasının geçmişi Aristotle’ın zamanına kadar uzanır. SOLDAN SAĞA 1. “… Colomb” (1492’de Amerika’ya ulaşan ilk Avrupalı) – Eski İskandinav mitolojisinde, göksel güçler tanrısı. 2. “William …” (1908’de Spangler’in tasarımı elektrikli süpürgeyi üreterek piyasaya süren sanayici) – Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü – Uluslararası Çalışma Örgütü. 3. Dönümün dörtte biri olan alan ölçüsü – Büyük keman – Bayağı. 4. Selenyumun simgesi – İğneye takılan bir sap iplik – Zeytin. 5. “… … … …esse” (Fransızların süper hızlı trenlei). 6. Kısaca elektrokardiyogram – Tunus’un plaka işareti – Bir sayı – Kakı – Neonun simgesi. 7. Ünlü bir otomobil markasını simgeleyen harfler – Apansız – Sinirler. 8. “Sir George …” (1854’de ilk planörü uçuran İngiliz mucit) – Veri – Kurnaz. 9. Afetler – Sahip – Ayak – Çıplak. 10. Lüksemburg TV’si – En gelişmiş röntgen – Saplı tencere. 11. Eziyet – Yılan – Bir nota – İridyumun simgesi. 12. Tavlada bir sayı – “Ada …” (Tarihteki ilk bilgisayar programcısı) – Banka otomatik veznesi. 13. “Nikolaus …” (1876’da dört zamanlı motoru geliştiren, modern otomobil motorlarının çoğu onun tasarımına dayanan Alman mühendis) – Sarımsak kokulu bir gaz. 14. Robert Fulton adlı Amerikalı mucidin, Fransız İmparatoru I. Napolyon için tasarladığı denizaltının adı – Rezerve baskıyla yapılan süs eski para birimi. 5. Trigonometride bir açının kosinüsünün tersi – Çin’in eski lideri – Parola. 6. Türkiye’nin plaka işareti – Kasaba fuarı – İlin hükümet temsilcisi. 7. Suyosunu – Mutlu. 8. 1947’de Amerikalı Edwin Land’ın icat ettiği, fotoğraf makinesi türü – “Kan …” (İsmet Özel’in bir şiiri). 9. Bir tür Kazak başkanı – Cihaz, aygıt. 10. “Umberto …” (Foucoult Sarkacı’nın yazarı) – “Nurullah …” (deneme yazarı) – Bir arazi taşıtı. 11. Ukrayna’da bir liman kenti – Bal. 12. Kan pıhtısı – Hint İran dil ailesinden olan kimse – Almanca 1. 13. Eski Mısır valisi – Güney Amerika’da bir ülke – Bir masal kuşu. 14. Sarımsı yeşil renkli, cam parıltılı, magnezyum ve demirli silikat – Atların alnından alt çenesine uzunan beyazlık – Kamer. 15. Yunan alfabesinde bir harf – Meşime, plasenta – “Salvino Degli …” (1280’de ilk gözlüğü yapan İtalyan fizikçi). 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 J 2 O 3 H 4 A 5 N 6 N 7 E 8 S 9 K 10 E 11 P 12 L 13 E 14 R 15 NE YAPILABİLİR? Diğer taraftan insan faaliyetleri, hayvanların karaya vurmasına yol açıyorsa, bunlara engel olmak için ne yapılabilir? Kirlilik, gemilerin rotası ve gürültü gibi insan faaliyetleriyle ilgili sorunları ortadan kaldıracak adımlar atmak yararlı olabilir. Ancak bu kararların alınması çok yavaş, hatta imkânsız olduğu için kuzey denizlerinde yaşayan balina sayısının kaygı uyandıracak kadar azaldığı görülüyor.Buzul Balinası denilen ve Avrupa’nın Kuzey Buz Denizi’nde yaşayan balina türünün 400 kadar kaldığı öne sürülüyor. Hayvanları denize geri döndürme gayretlerinin boşa çıktığı durumlarda, tek çıkar yolun ötenazi olduğu düşünülüyor. Kış koşullarında bu hayvanları denize döndürmeye çalışmak çor zordur, çünkü büyük olmalarına karşın, balinalar çok kırılgan yaratıklardır. Örneğin bu çabalar sırasında üfleme deliğine su veya kum kaçırırsanız, hayvan çok büyük bir rahatsızlık duyar. Bu, sizin burnunuza su püskürtülmesine benzer. Eğer hayvanı suya indirmeyi başarmışsanız ve hayvan yüzmeye başlamışmış, ancak yorulup geri dönmeye teşebbüs ettiyse, veteriner hayvanın eziyet çektiğine karar verir ve en az acı çektirecek şekilde hayvanın yaşamına son verebilir. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu AME SWA HM PAN A EURO R İ S TOT L ENF İ K İ F S N EK İ N T EP C AR İ YER N KO A İ PE L İ N URUP KL EKT İ UAM AR P T P LA T T KARY KREAS A OTORAY E L ES T İ K R L EN AT M İ R B İ T İ OT AKADEM İ EH İ L R BL İ İ P E TAZ İ Y NA İ RA U ZM A E T İ ON ARA NKTON K A N P A K O A T E R İ N A d ü ş ü n SORULAR AÇILIMA TEPKİ BÜYÜYOR Hazırlayan: Naim Uygun [email protected] İnternetten açılımla ilgili haberi okuduktan sonra haberin başlığıyla ilgili bu bilmeceyi hazırladım: AÇILIMA + TEPKİ = BÜYÜYOR işleminde eşitliğin solundaki harfler 0'dan 9'a kadar rakamları simgeler. BÜYÜYOR sözcüğünün harfleri de bunlardan bağımsız olarak yine 0'dan 9'a kadar olan rakamların beş tanesini simgeliyor. Bu işlemde AÇILIMA sayısı asal bir sayıdır. BÜYÜYOR sayısı 17'ye, TEPKİ sayısı 37'ye tam olarak bölünebilmektedir. SORU: Buna göre TÜRKLER kelimesinin sayısal karşılığı kaçtır? 1180.sayıdaki “CUMHURİYETİMİZ” isimli bilmecenin yanıtı: Rakamların toplamı 52’dir Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ender Aktulgaİstanbul, Ahsen Canatİzmir, Ersin BozkurtKonya, Naim Uygunİstanbul 6 Kasım tarihli bulmacanın çözümü