Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 dininde ateş – Astatin simgesi – “John …” (19. yüzyılda, buhar gücüyle çalışan ilk vinci yapan İskoçyalı). 3. “Cladius …” (En büyük çalışması Aristoteles’in teorisini geliştirdiği Almagest olan, Dünyanın evrenin merkezi olduğunu, güney, ay ve yıldızların onun etrafında döndüğünü ileri süren, Yunanlı gökbilimci) Makedonya ile Arnavutluk arasında bir göl. 4. İskenderiyeli Heron’un bulduğu makine – Çoğunlukla boyacılıkta kullanılan, petrol türevlerinden bir çe ilginç SORULAR Verimli güne panelleri Soru: Güne enerjisi nas l elde edilir? Güne panellerinin verimi nas l art r l r? Yanıt: Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuarı yöneticisi A.Paul Alivisatos’un yanıtı (www.SciAm.com/asktheexperts) Güneş, bir güneş paneline çarptığı zaman, ışık enerjisi güneş hücrelerindeki elektronların serbest kalmasına yol açar. Sonuçta hesap makinelerini, evlerdeki elektrikli gereçleri ve hatta Mars’taki bilim istasyonlarını çalıştırabilecek miktarda elektrik akımı üretilir. Standart kristalin silikon hücrelerde, silikon kristal içindeki atomlar, paylaşılan elektronlar ile birbirine bağlıdır. Işık emildiği zaman, bu bağlar içindeki bazı elektronlar daha yüksek bir enerji düzeyine çıkmak üzere harekete geçer. Bu elektronlar kristalin içinde, bağlı oldukları konuma göre daha özgür bir şekilde hareket etmeye başlar. Bu da elektronların elektrik akımı gibi akmalarını sağlar. Duvara iliştirilmiş bir raf düşünün ve elinize aldığınız bir topu rafın üzerine atmaya çalıştığınızı hayal edin. Bu, bir elektronu daha üst bir düzeye çıkartmaya benzer. Bölünemez ışık enerjisi paketleri olarak tanımlanan fotonlar, silikon kristalin içine girer ve bir üst düzeye çıkıncaya kadar elektrona bindirir. Elektriği kullanarak enerjiyi harcayıncaya kadar da foton burada kalır. HEDEF VER M ARTIRMAK Bu süreçte verimi artırmak için bilim insanları sürekli olarak yeni yaklaşımlar deniyor ve var olanların kusurlarını gidermeye çalışıyor. Bir silikon hücrenin enerji verimliliği yüzde 2223 aralığındadır. Bu, hücrelerin üzerlerine düşen ışık enerjisinin yalnızca %2223’ünü elektrik enerjisine dönüştürdüğü anlamına gelir. Kaldı ki çatıya yerleştirilen hücrelerin verimliliği bunun da altındadır; genellikle %1518 arasındadır. Uydularda kullanılanlar gibi verimi en yüksek hücreler %50 verimliliğe ulaşabilir. Bu dönüşüm oranı önemli bir ölçümdür, ancak güneş enerjisi sektöründe çalışanlar için bu hücrelerin üretim maliyeti ve ölçeği de önemlidir. Pek çok uzmana göre silikon teknolojisi seri üretim ölçeğini kaldıramaz, çünkü hammadde ve üretim süreçleri çok pahalıdır. Eğer bilim insanları seri üretime uygun başka bir teknoloji geliştirebilirlerse –bu kristalin silikonun enerji dönüşümünden daha verimsiz bile olsa çok geniş alanlara güneş panelleri yerleştirilip çok miktarda enerji üretilebilir. Çok sayıda şirket ve araştırma merkezi, bu hedefe ulaşmak için plastik ve nanoparçacık gibi farklı malzemeler üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. GÜNE PANELLER Tek tek sayısız hücreler “Güneş Panelini” oluşturmak için bir araya getirilir. Kullanılan motora bağlı olarak bu paneller 12 ila 1000 volt arasında gerilimde ve sonsuz watta kadar güç sağlayabilirler. Güneş ışığının yoğunluğu, havanın bulutu olması ve hava sıcaklığı güneş panelinin ürettiği gücü etkiler. Diğer tip güneş arabalarında ise herhangi bir tip güneş hücresi kullanılabilir. Bu esneklik sebebiyle birçok güneş arabası takımı uzayda kullanılan gallium arsenid güneş hücrelerini kullanırlar. Bu piller geleneksel silikon pillere oranla genellikle daha ufak ve çok daha pahalıdırlar. Ancak bunlardan çok daha verimlidirler. Bu iki hücre arasındaki güç farkı 1000 watt a kadar çıkabilirken maliyet en az 10 kat daha fazladır. SOLDAN SA A 1. ABD’nin tüm insanlı uzay uçuşlarının gerçekleştiği, Florida’daki merkez. 2. “Nikolaus …” (1876’da, dört zamanlı bir motor yapan Alman mühendis) – Sevgi bağlılığı – Özsu. 3. “Pier … Pasolini”(İtalyan sinema yönetmeni) – Kolyos, uskumru gibi balıkların ufağı – Kore para birimi. 4. Şamanizmde yer altı ve kötülük tanrısı – Suriye’nin başkenti. 5. Uzunçalardan kısa, 34 şarkılık kayıtlara verilen ad – Kuvvetin azalması ya da kaybı – Bir kan grubu. 6. Afrika’da bir ülke – Yiyeceği ortaklaşa sağlanan toplantı. 7. Üstten sağa doğru eğik olan basim harfi – Datça’daki antik kent. 8. İzmaritgillerden bir balık – Kulak yıkama aleti. 9. Kuzey Amerika’daki bir Kızılderili kabilesi – İlerleyen, acil, had hastalık – Verme, ödem. 10. Rezonans, tannanlık – Sade yağ ile pişirilen bir çeşit kabak ya da patlıcan yemeği. 11. Hindistan’da, yokluğa, eziyete kendini alıştırmış derviş – Bir tür keten, patiska ya da basma. 12. Bir elektrolitteki artıuç – Yelkenlilerde, yelkeni, sancağı ya da sereni aşağıya indirme – Resmi Gazete (kısa). 13. Hindistan’da bir din – İlaç – Güzel kokulu bir madde – Gelecek. 14. Havuç – Yapay dokuma ipliği. 15. Sahip – Negatif elektron atomu. YUKARIDAN A A IYA 1. “Nicolaus …” (Güneşin sistemimizin merkezi olduğunu belirten ve modern astronominin kurucus olan Polonyalı astronom) – Bir kıta adı. 2. Mazdek şit mineral yağ – Bir hitap ünlemi. 5. Yay silahı – “Abebe …” (Etiyopyalı unutulmaz maratoncu) – Bir deniz adı. 6. Şikar – Bir Japon şiiri türü – Yerine koyma. 7. ABD’de bir eyalet – Orta Asya’daki en yüksek platonun adı – Bir harfin okunuşu. 8. Ses yitimi – Tatlı bir çörek türü – Maskara. 9. Bir ilimiz – Bir cins ince, sık dokunmuş patiska – Yeniden, tekrar. 10. Bir tür deniz memelisi – Değiştokuş. 11. Gün, gündüz – Bir iç organımız – Lavrensyumun simgesi – Bir bilgiyi gösteren simgeler dizgesi. 12. Arseniğin simgesi – Çekmecelerine çamaşır konulan dolap – Ünlü bir otomobil markasını simgeleyen harfler. 13. Herhangi bir yere yanaşmış filikanın kürek çekmeksizin ilerlemesi için verilen emir – Saydam – Telefon sözü. 14. Edebiyatın bir dalı – su – “William …” (1846’da, bir çene ameliyatı sırasında güçlü bir anestezik olan eteri kullanan Amerikalı dişçi). 15. Avrupa’da bir ırmak – Yunan alfabesinde ikinci harf – Açık deniz. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Y E R K E S B E R L İ N E R U R A N Y U M D İ A Z E M R İ G A A E D M A N İ D O S R M N A A A S İ K P A R A İ N İ M E S E R A T B A B U L A İ L E Z S İ V A G A R İ İ S O N Z E B E T O K B A T R T Y O S U Ş Ü T T İ K K Ü L E İ O R T R T A L E O L A S K A N L A M İ S E L A R N A A M E E L L İ A L Y O N R E S U R A A B S İ N A T E K E B A A R A T OM A Z A T R R İ Z E L E J İ N İ S d ü ş ü n SORULAR BELLİ Kİ İYİ Düzenleyen: Necah Büyükdura: necah26@gmail.com Bir kuruluşta işe girmek için sınava giren oğlu İlkay’ın babası, dostum Nuri Bey’i ziyarete gitmiştim. Bu işsizlik ortamında oğlunun işe girebileceği umudunu anlatırken İlkay çıkageldi. İlkay’a “Sınavın nasıl geçti?” diye sorduğumda babası: “Baksana yüzü gülüyor! Belli ki iyi geçmiş..” dedi. İlkay’ı kutlayıp eve dönünce, olayın bulmacası olarak yanda görülen bölme işlemini düzenledim. Her harf belli bir rakamı simgelemektedir. 1139.sayıdaki “Gazze’de Dehşet ve Şirret” isimli bilmecenin yanıtı: Şirret= 210034 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ender Aktulgaİstanbul, Süleyman Çevikerİstanbul 23 Ocak tarihli su doku ‘nun yanıtları Soru: “İLKAY” sözcüğünün sayısal karşılığı kaçtır?