Katalog

ÜNİVERSİTEBAŞARI Anadolu Üniversitelerinde Bilimsel Yayın Atağı Birçoğu "genç üniversite" sıfatını taşıyan Anadolu üniversiteleri her geçen gün daha da gelişmekte. Sayısal artışa paralel olarak yayın kalitesi için yeni kriterler oluşturulmalı; zorlayıcı ve radikal önlemler alınmalı. Doçentlik başvuru ön koşullarına yeni kriterler getirilebilir. Doktora yöneticiliği, doçentlik jüri üyeliği için de. Prof. Dr. Hüseyin Bağcı, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi; Prof. Dr. Ramazan Demir, Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, [email protected] Y üksek Öğretim Kurumu’nun (YÖK) İnternet sayfasında yer alan yeni istatistiksel bilgilere göre, Türkiye üniversitelerinde, 20042005 yıllarında uluslararası indekslerce (SCI+SSCI+AHCI) taranan dergilerde yayınlanan tam (full) makalelerin sayısı 17.391’dir. Bu sayılara vaka takdimi, editöre mektup ve kısa makaleler dahil edildiğinde sayı 18.855’Tir. İki rakam arasındaki fark olan 1464, aslında çoğu birer makale değerinde olan deneysel kısa makaleler ile deneysel olmayan uygulama vakaları ve bir yayına karşı ileri sürülmüş iddiayı (görüş) kapsayan yayınlardır. Bu tip yayınları "tam makale" statüsünde değerlendirmemek doğru bir yaklaşımdır; ancak, bu yayınları sayısal toplamın dışında tutmak demek, onlara yapılan atıfları da dikkate almamak anlamına gelir. 17 Kasım 2006 tarihli CBT’nde, Prof Dr. Mehmet Doğan’ın 2004 ve 2005 yıllarına ait üniversitelerimizde bilimsel yayınlar üzerine verdiği makale sayısı, YÖK verilerinde biraz daha yüksek çıkıyor. Bu yazımızda Anadolu’da yaklaşık aynı dönemlerde kurulan üniversitelerin bilimsel yayında gösterdiği üstün performans konu edilmekte. Öğretim üyesi başına düşen yayın sayısı ve bazı fakültelerin yayın bağlamında üretkensizliğinin nedenleri üzerinde duracağız. Tablo: 1 Değerlendirilmeye alınan 21 üniversitenin 2005’deki toplam yayın sayısı ve öğretim üye başına düşen yayın aşağıda verildi. Kaynak: YÖK, Internet sayfası. Üniversiteler Akdeniz Atatürk Celal Bayar Cumhuriyet Çukurova Dicle Erciyes Fırat Harran Üniv İnönü Kocaeli Karadeniz Teknik Karaelmas Mersin Ondokuz Mayıs Osmangazi Pamukkale Selçuk S.Demirel Trakya Yüzüncüyıl Yayın/öğretim üye sayı : 363/ 0.73 : 524/ 0.49 : 165/ 0.46 : 189/ 0.51 : 426/ 0.57 : 182/ 0.44 : 419/ 0.85 : 490/ 0.85 : 198/ 0.75 : 321/ 0.80 : 241/ 0.61 : 283/ 0.50 : 156/ 0.50 : 264/ 0.71 : 423/ 0.59 : 173/ 0.38 : 200/ 0.52 : 384/ 0.50 325/ 0.58 : 203/ 0.45 : 222/ 0.61 Tablo: 2 Değerlendirilen üniversitelerin Tıp Fakülteleri alanında yayın/öğretim üye dağılımı Üniversiteler Yayın/öğretim üye sayı Akdeniz : 242/ 217 =0.89 Atatürk : 196/ 234 =1.19 Celal Bayar : 158/ 97 =0.61 Cumhuriyet : 162/ 65 =0.40 Çukurova : 284/ 177 =0.62 Dicle : 197/ 114 =0.57 Erciyes : 188/ 156 =0.88 Fırat : 159/ 215 =1.35 Harran Üniv : 76/ 102 =1.34 İnönü : 173/ 149 =0.86 Karadeniz Teknik : 155/ 107=0.69 Karaelmas : 111/ 88 =0.79 Kocaeli : 196/ 156 =0.79 Mersin : 186/ 176 =0.94 Ondokuz Mayıs : 254/ 135 =0.53 Osmangazi : 181/ 81 =0.44 Pamukkale : 135/ 97 =0.58 Selçuk : 640/ 162 =0.25 S.Demirel : 168/ 147 =0.87 Trakya : 175/ 160 =0.91 Yüzüncüyıl : 93/ 151 =1.62 ki bu eşik değer bir (1) rakamına yakın kabul edilir çok fazla değil. Dikkat çeken diğer bir nokta, öğretim üyesi başına yayın oranı bağlamında en başarılı olan üniversiteler, çoğunlukla, Doğu Anadolu bölgemizdekiler. Tıp Fakültelerinde istenilen düzeyde yayın yapılamamış olmasının temel sebepleri neler olabilir, sorusuna şu yanıtlar verilebilir: a Çoğu tıp fakültesinde uzmanlık ve doktoradan sonra açılan yardımcı doçentlik kadrolarına gençlerin atanması ve fazla ders yükünün verilmesi ve sağlık hizmetinin yüklenmesi sonucu, en üretken dönemlerinde olmalarına karşın, yeterince araştırmalara zaman ayıramamaları; b Uzmanlıktan sonra "post doktoran" veya "başasistanlık" kadrolarının olmaması nedeniyle yetenekli ve üretken birçok gencin sağlık bakanlığı emrine verilmesi, c Kısmi zamanlı öğretim üyelerin kadroları işgal etmeleri ve dolayısıyla sayının kabarık olması. Örnek olarak Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde görevli öğretim üyesi sayısı 640 olarak görülüyor. Buna karşılık üretilen yayın sayısı 162, öğretim üyesi başına düşen oran 0.25. Mühendislik alanında da (Tablo3) durum parlak değil. Öğretim üye başına 1 ve üzeri yayın düşen üniversiteler Erciyes, İnönü, Pamukkale ve Mer DEĞERLENDİRME KTİTERLERİ: Herhangi bir sübjektifliğe meydan vermemek için değerlendirmeye alınan üniversitelerin yaklaşık aynı yaşta ve aynı isimli fakülteleri bünyesinde barındırıyor olmalarına dikkat edildi. Anadolu’dan hemen her bölgeden üniversiteler seçildi. Bunların yarısına yakını 1982, yarısına yakını da 1993 yıllarında açılmış üniversitelerdir. Bu üniversitelerinin bilimsel yayın atağı belli kriterlerle kıyaslanarak değerlendirildi. Örneğin, bünyesinde tıp, fenedebiyat, mühendislik ve eğitim fakültelerini barındıran üniversitelerin önce genel anlamda, sonra fakülteler bazında öğretim üyesi ve yapılan bilimsel yayın sayıları ile öğretim üye başına düşen yayın sayıları değerlendirildi. Bazı üniversitelerde birden fazla aynı isimle fakülte varsa, esas üniversitenin kampusundaki fakülte dikkate alındı. Ankara, İstanbul ve İzmir üniversiteleri bu değerlendirmenin dışında tutuldu. Seçilen 21 üniversite içinde epey önce kurulan (1957) Atatürk Üniversitesi de, sürekli öğretim üyesi göçü verdiği için diğerlerinden ayrı tutulmadı. Tablo 1’den anlaşıldığı üzere bu 21 üniversitenin hiç birinde öğretim üyesi başına bir (1) yayın eşiği aşılmıyor. Öğretim üyesi başına en üretken üniversiteler, baz rakam 0.80 kabul edildiği takdirde, Fırat, Erciyes ve İnönü üniversiteleri. Buralarda çalışan akademisyenleri kutlamak gerek. Bu üniversitelerin birçok altyapı sorunları olmasına ve sürekli öğretim üyesi göçü vermelerine rağmen üretkenliklerini sürdürmeleri takdire şayandır. Daha önce kurulan ve kuruluşunu tamamlamış olan Atatürk ve Çukurova üniversitelerine göre yayın üretkenliği hayli yüksek sayılır. Yıllık yayın sayısı bakımından üretken olan bu üç Anadolu üniversitemizin altyapı, sosyal doku ve öğretim üye profili ayrıca incelemeye değer bir konudur. CBT dergisinin 1027 sayısında, İnönü Üniversitesi hakkında bir değerlendirme yapılmıştı. Tablo2 de görüldüğü üzere, Tıp Fakülteleri genellikle üniversitelerin "lokomotifi" görevini görmektedir. Hayat bilimlerinde konuların son derece güncel olması, çok çeşitli olması, çalışanlarının çok olması, altyapı yatırımın zorunlu olması ve gelişmeye açık, dinamik bir yapı taşıması nedeniyle her üniversitede yayın sayısı bağlamında başa oturuyor. Öğretim üyesi başına bir (1) rakamını aşan Atatürk, Fırat ve Y.Yıl ve Harran Üniversitelerin Tıp Fakülteleri dikkat çekiyor. Öğretim üyesi başına 0.80 üzerinde olan 6 tıp fakültesi (siyah olanlar) da CBT 1032/ 16 29 Aralık 2006