Katalog

ASTRONOMİ HABER her türlü halk etkinliklerinde ve gözlem şenliklerinde görmek ve fark etmek çok kolay... çünkü astronominin görsel tarafı çok zengin, uzay mükemmel bir laboratuvar, gökcisimleri ve gökyüzünün görünümünün sürekli değişen olması, uzay ve doğa olayları halkın ilgisini sürekli çekiyor ve buyüzden de daima göndemde kalıyor. 4 Gökyüzünün bu değişim zenginliğinden biz gök bilimcilerin bilimsel amaçlarla yararlanması gibi geniş kitlelerin de görsel ve eğitsel amaçlarla bilhassa kurum ve kuruluşlar eliyle yararlandırılması düşünülmelidir. Günlük koşturmacaların çok uzağındaki bu tür güzelliklerin ülkemizde de artık yaygınlık kazandırılmalı ve bunun önemi herkesçe anlaşılmalıdır. 5 Kapsamlı planeteryumlar ziyaretçilerine, hayatlarında belki ilk kez tanışacakları farklı duyguları yaşatacak. Daha önemlisi, kapsamlı planeteryumlar istisnasız her yaşa hitap eder, ilgi çeker, en etkili öğretim aracıdırlar, bilhassa eğitim/öğretim çağındaki çocuklarımızın ve gençlerimizin sayfalar dolusu bilgileri uzun zaman alan uğraşlarla ve zor yolla ve o da geçici olan hayali canlandırmalar yerine uzayı/doğayı okumanın/anlamanın, temel bilimleri (fiziği, matematiği...), boyutları, mesafeleri kolay ve kalıcı öğrenmenin yolu kapsamlı planeteryumlardır!.. 6 Dolayısıyla kapsamlı planeteryumu ilk hayata geçirenin önceliği de kapacağını haber verelim!.. Bulunduğum üniversitenin küçük de olsa halka uzayı görerek anlatmada çok yararlanılan bir planeteryumu bulunmakta, resmi de bu sayfada verildi. İZLENİM İlettikleri sorulara ek olarak ziyarete de gelen sevgili okurların gök olaylarını canlandırmada zorluk yaşadıklarını izledim; doğayı ve mekaniğini anlamanın pratik yolu; basitten sürekli gözlem yapmalarını ve nedenini hep sorgulamalarını öneririm. Örneğin bu işe "Ay’ın neden hep aynı yüzünü görürüz" gibi bir ilk adım ile başlayabilir… sonra "neden Yer Güneş'e en yakın olduğunda kış, en uzak olduğunda yaz mevsimlerinin yaşandığı" sorusuna yanıt arayarak ilerletebilirler. GÜNCEL HABERLER 1 Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü öğretim üyesi gökbilimci Yrd. Doç. Dr. Zekeriya Müyesseroğlu'nu 3 Ekim 2006 tarihinde yitirdik. Tüm gökbilim sevenlerin başı sağolsun. Dr. Zekeriya Müyesseroğlu en son 28 Ağustos1 Ekim 2006 tarihleri arasında İstanbul Kültür Üniversitesi’nde gerçekleşen astronomi toplantılarına katılmıştı, onu son kez görme fırsatı da orada oldu. Müyesseroğlu'nu yakından tanımak için http://rasathane.ankara.edu.tr/ adresine bakılabilir. 2 Türk Astronomi Derneği'nin Olağan Genel Kurul Toplantısı 31 Ağustos 2006 tarihinde İstanbul Kültür Üniversitesi'nde gerçekleşti. Türk gökbilimcileri ve bilgilendirmeleri derneğin resmi http://www.tad.org.tr/ adresinde yer alıyor. 3 En son geçekleşen 15. Ulusal Astronomi kongresi bilgilendirmelerine ve toplantı resimlerine http://fenedebiyat.iku.edu.tr/uak2006/ adresinden bakılabilir. 4 "Yeni gezegen tanımı" ilk kez bilimsel olarak yenilendi ve "cüce gezegen" tanımı da ilk kez verildi. Plüton artık normal gezegen değil cüce gezegen oldu, Güneş sistemi üyeleri de 9 yerine 8'e düştü: sırasıyla Merkür, Venüs, Mars, Yer, Satürn, Jüpiter, Uranüs, Neptün. Yıldızlar içinde "cüce" olanların sayısının fazla olmasına benzer şekilde "cüce" gezegenlerin sayısı da normal gezegenlerden fazla olarak ortaya çıktı. Ders kitaplarında ve anlatımında ve bilişim alanında da bundan böyle gezegenlerin yeni şekli ile güncellenmesi gerekecek. Geniş bilgilendirme Uluslararası Astronomi Birliği'nin (kısaca IAU) www.iau2006.org/mirror/www.iau.org/iau0603/index.html) ve TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nin (kısaca TUG; www.tug.tubitak.gov.tr/haber/) resmi sitelerinde yer alıyor. Günün astronomi resmi http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ adresinden günlük olarak izlenebilir… 2006 yılı gök olayları yıllığına http://www.tug.tubitak.gov.tr/goy2006.pdf adresinden ulaşılabilir. Bu yazıda kaynakça olarak kısmen "The Astronomical Almanac 2006"dan yararlanıldı. Bilim meraklıları okuyuculara iyi gözlem dileğiyle... Yücel Kanpolat’ın iki uluslararası başarısı Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi, Nöroşirürji Anabilim Dalı öğretim üyelerinden Prof. Dr. Yücel Kanpolat biri Almanya ve ABD’de iki önemli uluslararası başarının sahibi oldu. lmanya, Hannover’deki International Neuroscience Institute’da (INI), "Neuro Surgical Treatment of Pain" konusunda ders vermesi için davet alan Prof. Dr. Yücel Kanpolat, INI’nın kadrosundaki tüm öğretim üyesi haklarına ve onursal derecelerine sahip oldu. INI Başkanı M.D.Ph.D Madjid Sami tarafından diploması verilen Prof. Kanpolat, INI’dan bu unvanı alan ilk Türk bilim adamı. Tıp biliminde, beyin cerrahisi ve özellikle de "ağrı" konusunda dünya çapında üne sahip olan Prof. Dr. Yücel Kanpolat, Amerikan Oregon Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi (Oregon Health&Science University, School of Medicine OHSU) tarafından yeni kurulan "Paxton International Professor" unvanına layık görüldü. Prof. Kanpolat bu unvanı alan ilk yabancı bilim adamı. Prof. Kanpolat 416 Eylül tarihleri arasında okulda ders ve uygulamalı kurslar verdi. TÜBA asli üyesi Prof. Dr. Yücel Kanpolat için, 1999 yılından beri klinik profesör olarak kabul edildiği OHSU’da özel bir kadro tahsis edildi. Söz konusu kadro, 8 Eylül 2006 tarihinde yapılan özel bir toplantı ile duyuruldu. Türk bilim adamı normal bir öğretim üyesinin sahip olduğu tüm haklara sahip olduğu gibi bu kadroda eyaletin özel izniyle ameliyatlar da yapabilecek. Nöroşirürji anabilim dalında Harold D.Paxton Uluslararası Profesörlük kadrosu, Oregon Health&Science University (OHSU) Nöroşirürji Anabilim Dalı tarafından, Dr.Paxton’ın uluslararası nöroşirürji eğitimine yaptığı katkıları onurlandırmak amacıyla kuruldu. Dr.Paxton’ın felsefesini ve nöroşirürji eğitimine yaklaşımını yaşatmak amacıyla kurulan bu unvan, OHSU Nöroşirürji Anabilim Dalı, akademik eğitim programının yürütülmesi, geliştirilmesi ve ilerlemesini destekliyor. Her yıl, uluslararası üne sahip akademisyen bir nöroşirürji uzmanı bu kadroyu doldurması için davet ediliyor. Harold D.Paxton Uluslararası Profesörlük unvanı ilk kez Profesör Dr.Yücel Kanpolat’a verildi. A Göktaşı Yağmuru Avcı (Orion) takımyıldızından 2 Ekim7 Kasım arasında yağan Orionidler isimli göktaşı yağmuru en yüksek sayıya 21 Ekim gecesinde ulaşır: saatte yaklaşık 20 göktaşı görülebilir. Yağmurlar dışında gece boyunca sadece 67 göktaşı görülebilmekte. Göktaşı yağmurunu izlemek isteyen okuyucular 21 Ekim Cumartesi gece yarısına doğru doğu tarafta ve ufuktan 14 derece kadar yüksekteki Avcı takımyıldızı bölgesine bakabilirler. Biriki göktaşının görülmesi yağışın yerini de belirler. Ay'ın olmaması ve hafta sonu tatiline gelmesi göktaşı yağmurunun izlenmesini olumlu kılıyor. Yaklaşık mercimek büyüklüğündeki göktaşları doğal havai fişek gösterisi görünümündeler. Büyükleri ise tonlarca ağırlığında. Geçmişte Yer'e çarpan büyük göktaşlarının açtıkları "krater" izleri tıpkı Ay yüzeyinde yaygın görüldüğü gibi olmuştur. Doğaldır ki ülkemize de düşmüş olabilir böylesi büyük göktaşları. Açtıkları çukur izlerinin tanıları ülkemiz topraklarında tarihsel göktaşı olayının yaşanıp yaşanmadığını gün yüzüne çıkartabilir. Bu alandaki son bulgular İstanbul Kültür Üniversitesi'nce yayımlanacak 15. Ulusal Astronomi Toplantısı kitapçığından ulaşılabilecek. Hem toplanabilen iriliufaklı göktaşları bilimsel analizleri ile birlikte ve hem kesinleşebilecek tarihsel göktaşı çukurları ülkemizin bilimsel zenginliği olacaktır... Benzer şekilde tarihsel gözlemevleri de böyle, onlar da bizlerin yitikleri... onların da ayrıntılı olarak gün yüzüne çıkartılması ve (bir öneri üzerine) İstanbul'daki Miniatürk alanına maketlenmesi de düşünülmeli. CBT 1020/9 6 Ekim 2006