Katalog

KANSER ARAŞTIRMALARI POLİTİK BİLİM Aykut Göker http://www.ınovasyon.org Alzheimer, Parkinson gibi nörolojik hastalıklara ve kansere çare bulunması; beyinsel işlevlerin ve bu işlevlerle ilgili süreç ve mekanizmaların bütünüyle anlaşılması; insan genomunun tam anlamıyla açıklığa kavuşturulması; yapay ve biyoyapay doku ve organlar geliştirilmesi pek çok ülke tarafından paylaşılan gelecek öngörülerinden birkaçı. Sağlıkta nasıl bir gelecek (2) Sağlık bilim ve teknolojilerinde yarınlara hazırlanan tek ülke Japonya değil. Aynı yönde çaba gösteren ABD, Almanya, Birleşik Krallık, Danimarka, Hollanda ve İsveç gibi, başka pek çok ülke var. Bu alanda önde gelen ülkelerin kendi gelecekleriyle ilgili öngörülerinin bir sentezini Avrupa Komisyonu'nca desteklenen "Key Technologies for Europe: Horizon 2015/2020" başlıklı çavlışma içinde bulmak mümkün. Bu sentez incelendiğinde, farklı ülkelerin sağlıkla ilgili gelecek öngörülerinin önemli ölçüde birbirleriyle örtüştüğü görülmektedir. Örneğin, Alzheimer, Parkinson gibi nörolojik hastalıklara ve kansere çare bulunması; beyinsel işlevlerin ve bu işlevlerle ilgili süreç ve mekanizmaların bütünüyle anlaşılması; insan genomunun tam anlamıyla açıklığa kavuşturulması; yapay ve biyoyapay doku ve organlar geliştirilmesi pek çok ülke tarafından paylaşılan gelecek öngörülerinden birkaçı. Örtüşen öngörüler, doğal olarak, bilim ve teknoloji dünyasında hangi alanlarda ve ne tür araştırmalara ağırlık verilmesi gerektiğini de ortaya koymaktadır. Sizlere, öne çıkan araştırma alanlarının listesini sunmak istiyorum (yeniden gözden geçirdiğim listeyi, daha önce, XI. Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı'nda [27 Kasım 2005, Ankara] sunmuştum). Dr. Anette Braun'un yukarıda andığım çalışma içinde yer alan raporundan ("Healthcare: Key Technologies for Europe", 2005.) yararlanılarak hazırlanan bu listeye, benim gibi, tıp disiplininden gelmeyenler için kısa açıklamalar eklenmiştir (tıp deyimlerinin Türkçedeki karşılıklarını bulmakta ve tıbbi anlatımlarda bana yardımcı olan Dr. Ceren Göker'e teşekkür borçluyum). Liste şöyle: ? Farmakogenomik: İnsan genetiği ile ilaçların hastalar üzerinde yarattığı etkiler arasındaki ilişkileri araştıran bilim dalı. ? Gen tedavisi ile ilgili araştırmalar: İşlev bozukluğu gösteren bir genin yol açtığı hastalığı organizmanın normal genli hücrelerinden yararlanarak tedavi etme imkânlarını anlamaya ve buna dayanarak tedavi yöntemleri geliştirmeye yönelik araştırmalar. ? Genetik tanı ile ilgili araştırmalar: Konjenital ve kalıtsal hastalıkların varlığının belirlenmesine ve önceden kestirilebilmesine yönelik tanı tekniklerinin bulunması ve geliştirilmesi için yapılan araştırmalar. ? Kök Hücre Araştırmaları / Hücre Tedavisi ile İlgili Araştırmalar: Kök hücre araştırmaları, insan embriyosundan alınan kök hücrelere dayalı tedavi yöntemleri geliştirmeye yönelik araştırmalardır. Embriyodan kök hücre izolasyonu konusunda etik açıdan duyulan şüpheler giderilebilirse, bu tedavi yöntemleri, tıp açısından çok büyük bir potansiyel imkân yaratacaktır. Yetişkin hücrelerin de, aynı amaçla kullanılabileceğine ilişkin bulgular ortaya çıkmış olmasına karşın, görülen odur ki, ulusal düzeyde olsun, uluslar arası düzeyde olsun, dikkatler, embriyonik kök hücre araştırmaları üzerinde toplanmıştır. ? Biyoenformatik: Enformatik, matematik ve yaşam bilimlerini birleştiren ve işlevsel genomik ile birlikte, gen ve protein işlevlerini anlamaya çalışan bilim dalı. ? Minimal İnvaziv Cerrahi Araştırmaları: Bu alandaki araştırmalar cerrahîde kullanılan tekniklerin hastalar üzerinde daha az travma yaratacak yönde değiştirilebilmesini ve aynı amaca hizmet edecek yeni teknikler geliştirilmesini konu alır. Yeni teknikler çoğu zaman yeni, gelişkin teknolojilere, özellikle endoskoplar, vasküler kateterler, tıbbi görüntüleme aygıtları gibi, teknolojik açıdan gelişkin cihazların kullanımına dayanmaktadır. ? Rasyonel İlaç Tasarımı: Bir hedefin moleküler bir reseptör ya da enzimin fiziksel yapısı ve kimyasal kompozisyonuna bakarak yeni kimyasal ya da moleküler antiteler geliştirmeyi ve hedef alınan moleküllere bağlanarak onları işlevsel ya da işlevsiz hâle getirecek ilaçlar tasarlamayı ifade eder. Bu listenin kalan kısmını gelecek hafta bilgilerinize sunacağım. Kansere çare olabilecek aşı denemeleri başlıyor Laboratuvarda sürdürülen çeşitli kanserlere karşı yeni yöntemler üzerine... Doktorlar insanları, bağışıklık sistemini yok etmeye çalışan tümörlerden kurtarmayı amaçlıyor. Ö nemli kanser türleriyle mücadeleyi hedef alan yeni bir aşı, daha önce cerrahi yolla ya da ilaçla tedavi olan ama sonradan nükseden kanser hastalarını koruyabilmekte. Böbrek kanseri olan 700 hasta üzerinde yapılan inceleme İngiltere ve diğer Avrupa ülkelerinde bu sene başlayacak. Hastaların yarısına TroWax adı verilen ve hastalığın normal tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçlarıyla aynı düzeyde olan bir ilaç enjekte edilecek, diğer hastalara ise kimyasal açıdan çok zengin olmayan ama hastaları psikolojik olarak tedavi ediyor imajı veren plasebo bir ilaç verilecek. Henüz kesin sonucun saptanmasının erken olmasına rağmen, çalışma TroWax ile uygulanan terapi yönteminin tümöre saldırabilecek olan bağışıklık sistemini tetikleyebilecek güçte olduğunu ve bunun da en güvenilir yöntemlerden biri olduğunu savunuyor. AŞILAMA YÖNTEMİ Kanser tedavisi için bulunan en heyecan verici tedavi yöntem ise, 40 yıl önce ortaya atıldığında şüphe ile bakılan ‘’aşılanma’’ yöntemidir. Bağışıklık sistemini tekrardan kuvvetlendirmenin iki yolu var: Birincisi, var olan kanser türlerinin tedavi edildiği klasik yöntem. İkinci yöntem ise, kanserin birinci basamağında, gelişimi engellemeye çalışılan koruyucu yöntem. Son zamanlarda araştırılan, kanseri aşı ile yenme yöntemi ise, öncelikle kadınları rahim ağzı kanserinden korumayı amaçlıyor. Gardasil aşısı, bu kanserin safhalarının gelişmesinden sorumlu olan insan papilloma virüsünün (HPV) 4 basamağı ile mücadele etmesi için geliştirilmiş. Eğer 18 yaş altı gençler, cinsel temas öncesi gardasil aşısını yaptırırlarsa, kadınlarda rahim ağzı kanserine yakalanma riski önemli ölçüde azalacak. "TroWax" fikrini öne süren Manchester Paterson Kanser Araştırma Enstitüsü araştırmacıları, bağışıklık sisteminin, kanserli hücreleri neden yabancı ve zararlı hücreler olarak algılamadığı sorusuna yanıt arıyor. Çünkü sistem ancak bu hücreleri tehlikeli olarak algılarsa savunma mekanizmasını çalıştırabilir. YENİ KANSER HEDEFLERİ Araştırmacılar aynı durumun gelişen bir fetüs için de geçerli olduğunu savunuyor. Fetüs, vücudun tanımadığı hücreleri içermesine rağmen, hamile anne tarafından redd edilmiyor ve vücut bu yeni duruma alışıyor. Bu iki benzer durum ise bilim adamlarını hem kanserli hastalarda hem de gebe kadınlarda bulunan proteinleri araştırmaya zorluyor. Oxford Biyomedikal tarafından yapılan araştırmaya göre, her yıl İngiltere’de 6 binden fazla insan böbrek kanserine yakalanmakta. Erken teşhis edildiği takdirde tedavi edilebilen böbrek kanseri çoğunlukla böbreğin vücuttan alınmasıyla son buluyor. Araştırmacılar bir yandan da kolorektal ve prostat kanserini tedavi edici bir ilaç geliştirmek için çalışma yapmayı planlıyor. Oxford Biomedika araştırmacılarından Mike McDonald, kızamık ve kaba CBT 1020/6 6 Ekim 2006