Katalog

haftalık bulmaca 12 3 4 5 6 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Ateşböceklerinde ışığın kaynağı Soru: Ateşböcekleri nasıl ve niçkı ışık yayarlar? Yanıt Ateşböcekleri içlerindeki bir kimyasal reaksiyon sayesinde ışıldarlar. Bu reaksiyona biyolüminesan denir. Hücrelerdeki oksijen, kalsiyum, enerji depolayan molekül (adenosin trifosfatATP) ve lüsiferaz enziminin içindeki lüsiferin boya maddesi ile birleştiği zaman bir parlaklık yayar. Bol miktarda ısı çıkartan lambadan farklı oiarak, ateşböcekleri "soğuk ışık" üretir. Eğer ışık üreten organı ampul kadar ısınsaydı, böcek kesinlikle yaşamazdı. Işık organı, ışığı açma/kapatma işlemini kontrol etmek için gerekli olan diğer kimyasal maddelere de oksijen sağlar. Oksijen olduğu zaman ışık organı ışık yayar; oksijen olmadığı zaman organ kararır. Akciğeri olmayan böcekler vücutlarının dışındaki oksijeni, trakeol denilen küçük tüpler aracılığıyla iç kısımlardaki hücrelere taşır. Trakeol'den dışan oksijen akışını kontrol eden kaslar görece oiarak yavaş çalıştığı için, ateşböceklerinin ışığını bu kadar çabuk nasıl yaktığı hala gizemini koruyor. Ancak son günlerde bilim adamları nitrik asidin cok önemli bir rol oynadığını keşfetti.Tipik oiarak hücrelerin içindeki mitokondriya varolan oksijene tutunur. Oksijen, hücrelere enerji üretmek için gereklidir. Mitokondriyanın bir miktar oksijen salmasını sağlamak için ateşböceğinin beyni nitrik oksit salgılama sinyali gönderir. Nitrik oksit mitokondriya üzerinde oksijenin yerini alır. Işık organına giden oksijen, daha sonra ışığın çıkmasına yol açan kimyasal reaksiyon için kullanılır. Ancak nikrik oksit çok çabuk parçalandığı için oksijen yeniden bağlanmak amacıyla mitokondriyaya doğru yola çıkar ve ışığın üretimine son verilir. Ateşböceklerinin ışık yaymasının birden fazla nedeni vardır. Bunlar vücutlarında koruyucu stereoidler üretir. Böylece düşmanlarına av olmaktan kurtulurlar. Işık yaymaları yenilemeyecek durumda olduklarını gösteren bir işarettir. Yetişkin ateşböcekleri kendi türlerine özgü bir şekilde ışıldarlar.Böylece karşı cinsin üyelerinin, erkekler arasında seçim yapmalarını kolaylaştıracak bir farklılık yaratmış olurlar. Bazı araştırmalara göre dişiler, erkeklerdeki bazı parıldama şekillerini diğerlerine tercih ederler. Daha hızlı yanıp sönmek ve ışığın yoğunluğunun fazla olması dişilere daha cazip gelebilir. yoaktif elementlerinin ortak adı Hoimiyumun simSOLDAN SAĞA I. "Robert Edwin..." (Resimdeki, Kuzey Kutbu fa gesi. 11. Okul Bir nota Öğütülmüş tahıl Unvan. 12. Küçük bitkilerin ortak adı Frengi hastalığı tihi olan Amerikalı kâşif) Omurga içinde bulunan Okyanusta bereket tanrısı. 13. Kırılmış taş döşenip sinir dokusu. 2. Ay incelemelerinde kullanılan Rus üzerinden silindir geçirilerek yapılan yol Belli bir otomatik uzay sondaları ailesi Ağırlık ve uzunluk ölçüleri için kabul edilmiş yasal ölçü modeli Dans zamana bırakma, erteleme. 14. Muğla'nın bir ilçesi Denizde, dip yakınında, su basıncının oluşturta kavalyenin eşi. 3. Akarsuyun çok hızlı aktığı yer Akım şiddeti birimi kiloamperin simgesi Sinirli. duğu hafıf ısınma. 15. Romanya plakası Boğanotundan çıkarılan güçlü zehir Macun. 16. Japon pi4. Hollanda plakası On iki düzine Bir papağan türü Kemiklerin toparlak ucu. 5. Büyük sıçan Çi rinç tannsı Müstahkem yer Birçok kişinin yaptıpura balığının küçiiğü Kıta (kısa). 6. Papa'nın tö ğı işlerde gayret vermek için söylenen söz. 17. Bir ren başlığı Portekiz'in ulusal miiziği Takımada. tahıl ölçeği Tropikal bölgelerdeki denizlerde bü7. Çin, Japonya gibi Uzakdoğu ülkelerindeki tapı tün yıl süresince düzenli esen birtakım rüzgârlar Mercanada. 18. Kaz Dağlan'nın mitolojik dönemnaklara verilen ad Suçbilim. 8. Yuvarlak biçimde olan şey • Denizin çekilmesiyle oluşan yurtlanma lerdeki adı Bir konu ya da nesnenin başlıca özelya elverişli arazi Yarık, yartık. 9. Temel, ana Na liklerini yansıtacak biçimde hazırlanmış taslağı İltnuslu Buluş Işık. 10. Astatin simgesi Yanardağ kel benlik Rusça evet 19. Bir ülkenin iskele ya da limanları arasında gemi işletme işi Bir tür baykuş. ların püskürttüğü kül, kum ve lav parçacıklanndan 20. Sessiz bir tiyatro çeşidi Artvin'in eski adı Rusoluşan, çoğunlukla açık renkli, hafif gözenekli bir tür çökelti taşı Saat, mikroskop gibi araçları toz ya'da bir ırmak. dan korumak için üzerlerine kapatılan, yanm küHazırlayan: tlker Mumcuoğlu re biçiminde cam kap Genellikle giy2 3 4 5 6 7 8 9 101112 131415 16 17 1819 20 sinin yaka, kol, etek çevresine kendi kumaşından ya da başka kumaştan geçirilen ince şerit Tarla sınırı. II. Hareket olaylarını inceleyen flzik dalı Japonya'nın küçük para birimi Teşhis Yeşil abanoz. 12. Tütün kurutma sergisi Diyapozitif Dilsiz Ses. 13. Radyasyon dozu birimi Tedavi Silisik asidin bazlarla birleşerek oluşturduğu tuz • İsveç'teki işçi sendikası. 14. Tann'yla ilgili Gerçek Mihrak. 15. Milli Süreğen Hint kadınlannın alınlarına taktığı süs. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Jüpiter'in bir uydusu Yeryüzünde ve yeraltında belirli bir yatak içinde akan su. 2. Süreç. 3. Bazı asalak mantarlann çeşitli bitkilerde oluşturduğu portakal sarısı ya da kahverengi lekeler ve bu lekelerden ileri gelen bitki hastalığı Ateşli silahlann ucunda bulunan boru biçimindeki parça. 4. Cüzamlı kimse Bilinç. 5. Erkek balığın tohumu Yeniçeri kışlası. 6. Sularda bulunan, ancak mikroskopla görülebilen yaratıklar topluluğu Sürekli işleyen çıban. 7. En önemli yapıtı, klasik Yunan geometrisinin çok ğeniş bileşimi Stoikheia olan, eski Yunanlı matematikçi Sosyolojide boy. 8. Maksim Gorki'nin bir romanı Eğitim ve öğretim sistemi Hatay'da bir ova. 9. Ay yüzeyini incelemek için 1961 ve 1965 arasında fırlatılan Amerikan yapısı sondalar ailesi Gümüşbalığının küçiiğü. 10. Argonun simgesi Aktinyum, toryum, protaktinyum, tulyum, plutonyum, amerikyum, küryum ve berkelyum rad Sera etkisine karşı beyaz damlar Soru: Sera etkisini azaltmak için evlerin damlannı beyaza boyamak ışığın geri yansımasını sağlar mı? Yanıt Damları beyaza boyamak daha fazla güneş ışığı yansıtır ve böylece küresel ısınmayı azaltır. Columbia Üniversitesi'ndeki Dünya Enstitüsü'nün yürüttüğü yeryüzünün haritalanma projesi GRUMP'a (Global Rural Urban Mapping) göre Dünya'nın kara yüzeyinin yüzde 3'ü binalarla kaplıdır. Dünya üzerine düşen güneş ışığının yüzde 29'unu yansıtır. Bu, 0.29'luk "albedo derecesi"ne eşittir. Albedo'nun 0.1 olması, kentlerin güneş ışığını küresel averajdan daha fazla emdiği anlamma gelir. Damların tümünü beyaza boyamak, Dünya'nın albedo'sunu 0.29'dan 0.30'Iara çıkartır. Basit bir "sıfırboyutlu" modele göre bu küresel sıcaklığın 1 derece düşmesi anlamına gelir. Bu bir derece, sanayi devriminden bu yana meydana gelen küresel ısınmaya eşittir. Ancak sıfır boyutlu bir model atmosferi kapsama alanı dışında bırakır. Daha da önemlisi bulutların önemini göz ardı eder. Bu nedenle bilim adamları daha gelişmiş bir modelin benzer büyüklükte bir soğumayı öngörüp görmediğini incelemenin gerekli olduğuna inanıyorlar. htıl Çarpa Çarpa Parça ile Çarpa sözcüğündeki harflerin benzerlığinden esinlenerek hazırlanmış "ÇARPA ÇARPA, YEDİ PARÇA YAPTI" bulmacasına hoş geldiniz. 976.sayıdâki "Piyango Biletleri" isimli bilmecenin yanıtı: BURAK'm sayısı259 Bilmeceyi doğru çözen okuyuculanmız: Süleyman Çevikerİstanbul, Güngör Bingölİstanbul, Naim Uygunİstanbul, Sebahattin BektaşSamsun, Ender Aktulgaİstanbul, Aydın BingölAnkara, Sevil AvşaroğluAnkara, Yaşar şenMersin, Yücel GünDenizli, Ülkü Günİstanbul, Özen Günİstanbul, Ali ErkılıçAdana, Nuray Geyikİstanbul, Nazan CesurMuğla. Nesrin Gönülİstanbul, Muzaffer Akarİstanbul, Seçkin ÖzdemirEdirne, Mehmet Ferahİstanbul, Ömer BilginBilecik, Can ParanAnkara, Esmeray TanKırklareli, Sercan Paran tstanbul. ÇAİRPA + ÇARPA YEDİ + PARÇA + YAPTI Bulmacada 0'dan 9'a kadar rakamlar kullanılmıştır. Soru: "ÇARPA ÇARPA; YEDİ PARÇA YAPTI" bulmacasındaki "YAPTI" sözcüğünün karşılığı olan sayı, bu sayının rakamları toplamına bölünebildiğine göre: Bölümün sonucu kaçtır? Düzenleyen: Süleyman Çeviker 978/2317 Aralık 2005