Katalog

ZümriittenAkisler AM CelalŞengör Beş Yıl Sonra El Elde El Başta Doğa bıltmlerının ınsanı kolaylıkla gerçege ulaştıramadıklannın anlaşılması ıçın once Eınstein ın Newton u tahtından etmesı, arkasından da Schrödınger ın ve Bohfun doğanın determınıstık değıl de ıstatıstıkî modeller kullanılarak betımlenebıleceğını ıddıa ederek yollannı Eınsteın'den ayırmaları gerektı Newton'un muhleşem başansı karşısında Alexander Pope "Kâınatta her şey karanlıktı, Tanrı Newton'a 'ol' dedı ve herşey aydınlandı" demıştı DavidHume Newton un başarısının mantığa sığmadığını soyleyerek Kant'ın epey canının sıkılmasına neden olduydu Sonunda Hume'un haklı olduğu, Newtonün başarısının sanıldığınca kesın olmadığı goruldu Eınstein kendı kuramının da eksık olduğu kanısındaydı Bu eksığı ku antum mekanığının de doldurmadığı ınancıyla öldu Tum bu başdondurucu ve şaşırtıcı gelışmenın pek basıt bır açıklamasını 1933 yılında Vıyanalı bılım felsefecısı Karl Popper sundu Popper, kâınatın büyüklüğünün hıçbır genel kuramın doğmlanamayacağını gösterdığını (çunku hıç kımse bır kuramı doğrulayacak tum gözlemlerı yapamaz) ancak tum kuramlann yanlışlanabılmesı gerektığını (zıra kuramla çelışen tek bır gozlem, kuramın doğru olmadğını gostermeğe yeter) gosterdı Bılımsellık doğrulanabılırlıkle değıl, yanlışlanabılırlıkle olçulmelıydı Yırmıncı yuzyılın Einstein, Jacques Monod, Sır Peter Medamr gıbı pek çok buyuk doğa bılımcısı Popper'ın sunduğu bılım tanımının ve bılımın gelışmesı yontemının en doyurucu tanım ve model olduğunda bırleştıler Popper bır çırpıda, aralarında Gazzali'nın de bulunduğu ırrasyonalıstlenn göruşlennı beş paralık edıverdı Popper'ın bılım tanımı utopya umıtlennı de öldurdu Doğruluğu "kanıtlanmış" kuramlar, mutlak ınanılması gereken oğretıler, mucızeler aklı başında ınsanlar arasında alay konusu oldular Onlar yerıne durup dınlenmeden yanlışları bulup eleyerek süreklı gelışen, ılerleyen bılım geldı oturdu Bılımı yaşamlarına temel yapan toplumlar, yanlış yapmanın doğal olduğunu, ancak yanlışlarını gormeğı ve bunları elemeyı oğrendıler Doğa ıle ıletışım kurarak onu anlayarak onun gazabından korunmayı ve onu kendı amaçlan doğrultusunda kullanmayı becerdıler Bunun ınsana verdığı guç, bu gucu anlayamayanları urkuttuğu ıçın, once Parıs'ın cafölerınde, sonra Amerıka nın bazı unıversıtelerınde bılımın doğru ıle yanlış arasında seçım yapmasının mümkun olmadığını ıddıa eden zırva göruşler türedı Bılımın "ınsancıllaşması' gerektığını (bu ne demekse') ıddıa edenler ortaya çıktı hattâ bılımın mutlaka polıtık kontrol altına alınmasını ısteyen vaazlar verılır oldu Akla karşı bu ayaklanma yalnız uygarlaşamamış ulkelerde değıl, bızzat en ılerı sanılan ulkelerde de gorulmeğe başladı ve uygarlaşamamış ulkelerde yaşayan ınsanları da tavladı Bu zırvalıklara dayanarak oğretım sıstemlerı çokertıldı, dınler hortladı, medyumlar gazetelerde cıddıye alınan kışıler olarak boy gostermeğe başladı Bu korkunç gelışmenın kurbanları gene fakır, cahıl ve zavallı ınsanlardır UAğuston 1999dan ben Turkıye'de bır avuç bılım ınsanı tarafından Istanbulu (ve onunla bırlıkte tum Turkıye'yı) tehdıt eden deprem hakkında en ust kalıte duzeyınde araştırmalar yapılmış bunlar tum bılım dunyasına ılân edılmıştır Bu gelışmelerden yararlanarak vatandaşın yaşamını koruması gereken ler geçtığımız beş yılı yukarıda özetledığım zırva göruşler (veya bunların ılkel benzerlen) etkısıyle havanda su doverek geçırmışlerdır Bılımın yanlışlığını gosterdığı şeyler demokrası, ınsan hakları ve benzerı hoş kamufla/ altında temcıt pılâvı gıbı vatandaşın onune surulup durmaktadır Turkıye de pek az kışı anlamaktadır kı, toplumun cahıl kalma ozgurlugu aslında yoktur Cehaletı seçen ölumu seçer Toplumuna doğanın dılım anlamak ımkânları yerıne hurafe sunanlar, aslında ona ölum sunmaktadırlar Toplum öğrenmelıdır kı, bağımsız olarak her bıreyın (en az prensıpte) kontrol etmesıne ımkân bulunmayan hıçbır oğretı kabul edılemez, toplum yaşamının temelı yapılamaz Ataturk bunu bıze sbyleyelı neredeyse bıryuzyıl olacak Onun gosterdığı akılyolundan uzaklaştığımız oranda depremın çökerttığı enkaz altında veya çöken bır ekonomının harabelerı arasında kalma şansımız artmaktadır Son beş yılda mını mını bır azınlık deprem hakkında çok şey öğrendı, gerısı bunları duydu ama öğrenemedı Ûğrenemedıklerı daha pek çok şey oldu Gıderek daha az emın yaşamağa, daha lakır olarak varlıklannı surdurmeğe dunya taralından daha az cıddıye alınmağa başladılar Halbukı seçım kendı ellerınde Bıryanda gerçek dunya ve retah, ötekı tarafta hurafe ve felakeP POPPER'İNYAKLAŞIMI MRFM'ı geliştiren ekıp IBM'nın MRFM mikroskopunu gellştlren ekipten (soldan sağa) Raffı Budakıan, John Mamın ve ekıp şefı Dan Rugar Atoma yeni görüntüleme tekniği IBM araştırmacıları, ılk aşamada molekullerın, arkasından bıreysel atomların uç boyutlu göruntulerını ızlemeye ımkân verecek bır mıkroskop gelıştırıyor Almaden'de katı bır numune ıçınde gomulen tek bır elektrondan zayıf bır manyetık sınyal tespıt ederek nano olçeklı manyetık rezonans goruntuleme (magnetıc resonance ımagıng/MRI) alanında bır ılkı gerçekleştırdı Madde uzerınde bu kadar detaylı göruntülemeye ımkân veren mıkroskopların gelıştırılmesıyle proteınler ılaç hammaddelerı elektrık devrelerı uzerınde derınlemesıne değışıklıkler yapmak mumkun hale gelecek Bu sayede orneğın, proleınlerın ayrıntılı atomık yapılarının ızlenmesı MRFM'nın çalışması MRFM, ömek maddenln yüzeylnın altına gömulsayesınde yenı ılaçların gelıştırılmesı mOş tek bir elektronun manyetik sınyalini tespit etmek Içln çok ınce bir sılikon manıvela (san) ıle nanometre boyutlannda bır manyetik uç (mavl) kolaylaşabılecek kullanıyor Elektronun, 'spın' adlı kuantum mekanığı bulunuyor ve bu Araştırmacılar tıpta ınsan vucuözellık manyetık ucu çeken ya da ıten kuçücuk bır mıknatıs gıbı davdunun goruntulenmesınde kullanılan ranıyor 'Spln' ve uç arasındakı etkileşlm, manıvelanın tıtreşımı gıbı geleneksel MRI cıhazlarının 10 mılyon hareket eden ve tıtreşımlı dılım (resonant sllce)' olarak adlandırılan Orkatı daha duyarlı bır MRFM gelıştırme nek ıçındekı kâse bıçımındekı bölgede lokalıze edılıyor Bır bobın (sağda arkada) tarafından yaratılan yüksek frekanslı bır manyetık alanın yardımı yı başardı IBM araştırmacılarının, na ıle elektronun yunelımı (yeşıl ok), tıtreşımlı dılımın geçeceğı şekılde noteknoloji alanındakı çalışmaları dönuyor Elektron ıle manyetık uç arasındakı manyetık guç, elektron 197O'lı yıllara dayanıyor Yıne Zurıh yönellmlnl her seferınde değıştırdığınde çekım ve ıtım olarak karşılıklı Araştırma Laboratuvarfndakı ıkı araştır olarak değışıyor, bu ıse manıvelanın (rekansını çok küçük bır şekılde etmacı (Gerd Bınnıg ve Heınrıch Rohrer) kılıyor Lazer ışını (solda) ıse, manıvelanın tıtreme (rekansındakı değişıkuzun yıllar suren çalışmaları sonucunda lıklerı Olçmek ıçın kullanılıyor gelıştırdıklerı ve atomu oluşturan par çacıkların goruntulenmesı donemını başlatan "scannıng tunnelıng mıcroscope" sayesınde 1986 yılında Nobel Fızık Ödulu almıştı Bu mıkroskop, elektrıkle ıletken hale getırılen yuzeylerde tekıl atomların göruntulenmesıne ımkân verıyordu Bınnıg daha sonra, ıletken olmayan yuzeyler uzerındekı yuzey ozellıklerı ıle manıvela arasında çekım kuvvetını kullanan "atomıc force mıcroscope (AFM)" gelıştırdı IBM araştırmacıları ılerıkı yıllarda AFM tasarımını manyetızma, surtunme ve elektrostatık çekım gıbı yuzey guçlerını nanometre çozunurlukte goruntulemeyı başardı Hem AFM tasarımının hem de MRI yontemının özellıklerını bunyesınde toplayan, yenılenen MRFM konseptı bır orneklemın 100 nanometre ıçıne kadar goruntu almaya ımkân verıyor BRCA genıne sahıp olma rıskı bulunuyordu Uç yıl devam eden araştırmada her yıl duzenlı olarak MRT ve mamografı çekıldığı gıbı katılımcılar doktor kontrolunden de geçmışler Ve bu şekılde yontemlerın farklı duyarlıkta olduğu ortaya çıkmış MRT sayesınde meme kanserı tumörlerının %80'ı, mamografıde %33'ü ve doktor kontrolunde ıse sadece %18'ı teşhıs edılmış Duzenlı kontroller kanser rıskını duşurmekte Erken teşhıs sayesın de hastaların sadece %21'ınde metastaz oluşmuş Oysa kontrol grubunda bu oran %50 olarak saptanmış Araştırmacılar bu yuz den meme kanserı rıskı yuksek olan kadınların MRT ve mamografı kombınasyonuyla kontrolden geçmelerını onerıyorlar Boylece ıkı yöntemdekı dezavantajların dengelenebıleceğı sanılmakta 910/5 28 Ağustos 2004 17AĞUSTOSDERSİ