Katalog

Bu yıl bilimden beklene 2004 yılında bilimin çeşitli alanlarında birçok yeni öykü yazılacak: insan beyninin haritası, Atlantis'in keşfi, ilk kuantum iletişim ağı bunlardan yalnızca birkaçı... Beyın ınsan bedenındekı ve belia de evıendekı en karmaşık varhk Yıllarca suıen did^üımdldid kaışuıbılıın dddrrıldiı de gıl beynın ayrıntılı yapısını henuz farklı beyın bolgeleıının kesın diıatonuk sınulamıı bıle bürruyor Dolayısıyla ıyı bır beyın hantasına ıhüyacumz vdi Opçtıgımız yıl Mırrosoft un kururula ıından Paul Allen uı 100 nulyou dolaıla kıu dugu Seattledakı Allen Beyın Bılımı Enstıtusu'nun ana hcdefı msarun beyın atlasını oluş turmak Atlas hangı sınıraktancılaruun (norotlansmıteı) ve başka kımyasallaıın hangı no ronlarcd uretıldıgını gosteren uç boyutlu bır gen ekspıesyoııu haııtası olacak Araştırma grubu fare genlen daha oncodcn bılındığı ıçın faıe beyni kullanmaya ka rar verdı Yuksek büışsel (kogratıf) ışlevler dışmda ınsdiı ve faıu bt'yınlunnın ışleyışı bubı rıne benzıyor Harıtanın uretım surecmde bır çok yenı buluş yapılabüır Aynca bu atlas kuş kusuz başka büım ınsanlarına paha bıçılmez bu veıı kdyikiyı oldcdk Araştırmacılar beyınde "ıfadesı" olan tum genleıın (yaklaşık 20 000) "yeıınde me lezleştırme teknıgıyle çızelgesını yapmayı aınaçlıyoı Bu ışlenıdc ınce bır beyırı dokusu dılımını, her gen ıçm mesajcı RNA'ya bağla BEYNİN ATLASI VENUS CUNEŞIN ÖNÜNDEN CEÇECEK 8 Hazıran da 5 mılyaı ınsan şu an dunya uzeımde ya^aydn kımsenın goırnedığı bıı oldya tanık olacak Venus Guneş ın onunden olçumu sagladı bugun modern olçumlerle 149 598 000 km oldugunu büdıgırruz mesafenın yuzde bır oranındakı yanılma payıyla BAŞKA DÜNYALARA YOLCULUK Avıupa Uzay Daıresı, kuyrukluyıldız kovalayacak olan Rosetta adlı uzay aracını 26 Şubat'ta urlatmayı planlıyor Rosetta bugune dek bır kuytukluyıldızın yorungesıne gırmek ve kometın çekırdegıne bır araç ındırmek ıçın tasarlanan ılk uzay sondası olma ozellıgmı taşıyor Rosetta'nın hedefi ÇuryumovGerası oluşturuldugu zaman hıç kımse ıletısım a < da dolaşan bılgıyı başkasmca fark edüme' okuyamıyot Bu çalışma Sıngapuı Ulusal UnıveK sı NdnydngTeknolo]iUnıversıtesı devlettı undan fınanse edılen A*STAR daııesı ve vunma odaklı Temasek Laboratuvarları ortaklıgı sonucunda yurutulecek Onccl bır gokdelerun tepesmden fotolar gondf onlan bır küometre otedekt alıcüaıla sa] maya çaüşacaklar Başlangıçta fotonlan tek tek gondı cekleı, ancak temel engellı yanı "hava dı munu" aştüdarı zaman 'dolaşık fotonlan c dermeyı deneyecekleı Ilk deneyler foto nn hava rurbulansı y.ıgmur ve ruzgaı • engelleı vaıkeıı ne denlı etkın olaıak sa] nabüecegmı gosterecek Gokdeleıüer sureklı saknır, bu yuz orta şıddettekı ruzgârlar büe dedpktonı tonlann lotasından çıkarabüu Aıaştuıridc bunun ustesmden gelmek ıçın krıptografı zenegıne hareket ızleme teknolojısını e mek zorunda kalabüır I gpçerel leşmıstı l>u 1 ı, n ıı yılırıd menko (Chuty) kuyıukluyıldızı olacak ve ışler yolunda gıderse buluşma 2014 yılında gerçekleşecek Rosetta yolculuguna başladıgında 1997 yılında fnldtılaıı 3 4 mılyaı dolaı deqerındekı Cassmı uzay aracı hedefme ulaşacak Cassını, 1 Hazıran'da Saturn'un yorungesıne gırdıgmde 3 2 mılyar küometre yol kat etmış olacak Yorungede 4 yıl boyunca kalarak gezegenı, aylarını ve muhteşem halka sıstemını ınceleyecek. Yılbaşında ıse Avrupa Uzay Daresı tarafından yapılan Huygens sondası yorungedekı Cassını'den aynlacak ve Sarum'un en buyuk uydusuTıtan'a dogru yol alacak Tıtan Guneş Sıstemı'nde atmosferı olan tek uydu ve gokbılımcıler yogun bulutlannın dltında metan denızlen oldugundan kuşkulanıyor nan DNA ya da RNA laıca etıketlenmış kımya sal solusyona baürılıyor Allen Gıubu çozunurlugu hucre duze yıne kadaı ayrıntılı olan uç boyutlu bır atlas yaıatmak ıçm bu ı^lemı buçok beyın dılınıı ıçın tekrarlayacak Işlevlerı daha once bümen genleıle ışe başlayacak olan ekıp daha sonıa yenı genlen tanımldmdk zorunda kdlacak Bu zor ışlemın tamamlanması ydklaşık beş yıl alacak Ancak verüer Internet ortanıında suıeklı guncellenecek ve Hazıran ayı nd kddar bırkdç yuz gen hazır olarak üunyada Pasıflk çevresınde bırkaç yer dışında bu geçış dunyanın hemen heı yeıın den gozlenecek VP yaklaşık 6 dakıka sure cek Ulkemızde 1999 yılmdakı Guneş tutul masını ızlemek ıçın kullandıklan fütrelerını saklayanlaı bu olayı da aynı gozluklerle ızle yebılecek Cokbılımcüeı Venus'un geçışını ılk ola rak 1639 yılında ızlendı ve bu olay bugune dek yalnızca dort kez tekıaılandı Venus her geçışınde gokbılımcıler arasında buyuk heyecan uyandırdı Ingüız gokbı lımcı Edmund Halley Venus'un Guneş'ın onunden ne kadaı surede geçtıgını olçeıek Yer ıle Guneş arasındakı uzaklıgın basıt geometrı ıle hesaplanabüeceğını fark ettı Bu da gokbılımcılerm tum dığer gezegenlere olan uzaklıklaımı kalıbıe etmelerını sagladı Bılım adamları 1761 ve 1769 yüındakı Venus gcçıslerını hesaplamak ıçın yerkurenın uzak koşelerıne yelken açtılar Bazı yolculuklaı felaketle sonuçlandı Murettebat Ingüteıe ve Fransa arasındakı Yedı Yıl Savaşlarında çapraz ateş aıasmda kalıp oldu Bazılan ıse salgınlarda oldu ya da savaşta esır duştu Bu Fıansız tam 12 yıl sonra evme dondu ve aüe sının kendısı oldu sanarak tum malvarlıgını sattıgını ogrendı Anrak 1 /69 yılında Tahıtı'de olan Ingüız kaşıf Kaptan James Cook gıbı bazı araştırmacılar çok hassas olçumler yapabüdı 1761 olçumlenyle buhkte bu olçumler gokbüımcıle re Guneş'ınYer'e uzaklıgı hakkında ılk hassas Gokbılımcıleı Hu le'm ardüı olan uzay tele. pundan ük resımlerı alı ıçın 2011 yüma dek beklemek zoıunda k da teleskobun ana dynasının yapımma bı başlanacak james Webb teleskobunun < Hubble ın ıkı buçuk katı agırlıgı ıse esk HUBBLE'IN OĞLU WEBB TELESKOBİ H ÜLKE ÇAPINDA KUANTUM AĞI Sıngapur 2004 yılında ulke çapındakı üetışım agı kuantum krıptografisıyle ko ıunan ılk ulke olmayı hedeüıyor Kuantum krıptografisı guvenlıgının temelı, venlerı ko rumaya yarayan "dolaşık (entangled)" foton çıftlennın ozellıklerınden yararlanıyor Kuan tum krıptografisı sayesınde bır kez anahtaı leskobun uçte bırı ordnındd olacak NASA agırlıgı azaltabümek ıçm ay beıüyumdan yapümış heı bııı 13 metıe ı 18 tane altıgerıden yapılacak Uzay a Yeı'den 1 5 mılyon küometıe otedekı son defıne ulaştıgında bu altıgenler açılarak metıe çapında bıı aynaya donuşecek Bu buyuklukte bır ayna ıle Webb Te kobu yeıyuzunde bulunan teleskoplarm c ledıgı gok cısımlerınden Buyuk Patlama bukaç yuz mılyon yü sonıasmda oluşan dızlar gÜDi 400 kat dalıa sonuk olanlaı ı g büecek Hubble m aksıne kızılotesı dalga i lannı kıülanaıak gaz ve toz bulutlaıının a sına gızlenen genç yıldızlan ve gezegen temleı ını gozlemleyebüecek Webb dedektorlerını etkıleyecek c yadan ve guneşten gelen kızüotesı ısınlt 881/8