Katalog

Cumhuriyet BîLİM TEKNİK Mars yüzeyindeki kayalıklardan bir görüntü "Fınat"m çektlğl bu reslmde 10 tantlm kalmlığındaki, volkanik külden ya da rüzgâr veya su lle olufmuş tabakalı çökel(sedimenter) kayaçlar görülüyor. Panoramt kameranın kızılöteslne yakınflltresl,mavl ve yesll flltreleri kullanıtarak gerçeğe yakın renklerdekl bu görüntü elde edildl. "Ruh'un ikizi Fırsat da Kızıl Gezegen'e ayak bastı Mars'm yüzeyine inen "Fırsat" üç ay boyunca iniş alanmın çevresinde suyun daha önce var olup olmadığmı inceleyecek. Aynca aracın gönderdiği ilk resimler Mars yüzeyinde ilk kez tabakalı kayaç mostralarını gözler önüne seriyor. merikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA'nın uzaya gönderdiği Opportunity (Fırsat) uzay aracı 25 Ocak'ta Türkiye saatiyle sabah saat 7:05'te Mars'a sağ salim inmeyi başardı. NASA'nın Spirit (Ruh) adlı uzay aracından sonra onun ikizini de başarıyla Kızıl Gezegen'e indirmesi insanlık için önemli bir başarı. Meridiani Planum adlı bir düzlüğe inen "Fırsat" şimdiden birçok başarılı resim gondermeye başladı bile (NASA bu düzlüğe 1986 yılında uzay mekiği Challenger'm düşmesiyle hayatını kaybeden mürettebatın anısına Challenger Anıtı Istasyonu (Challenger Memorial Station) adını vermeye karar verdi). NASA, genellikle sıvı suyun varlığında oluşan kristalize hematit mineralinin bol miktarda bulunmasından dolayı bu bölgeyi iniş alanı olarak seçtl. A NASA'nın Pasadena (Kaliforniya)'daki )et Itki Laboratuvarı'nda uzay arabaları proje yöneticisi Pete Theisinger, yazılım hatası nedeniyle kısa bir süre bağlantıyı kaybettikleri "Ruh'dan yeniden sinyal almaya başladıklarını söyledi. "Fırsat" İlk kez 25 Ocak'ta indiği alanın resimlerini gönderdi. Araç, Mars'm yörüngesinde dolanan Mars Odyssey adlı uydu aracılığıyla resimleri ve diğer verileri dünyaya gönderiyor. "Fırsat" görevinin yöneti cisi Matt VVallace gelen verilerin uzay aracının sağlıklı olduğunu gösterdiğini söylüyor. "Fırsat" ve onun ikizi "Ruh'un bilimsel araçları konusundaki baş araştırmacı NevvYork Ithaca'daki Cornell Üniversltesi'nden Dr. Steve Squyres " 'Fırsat' çok tuhaf ve yabancı bir alana iniş yaptı" diyor ve ekliyor: "Tarihteki en ilginç jeolojik arazi çalışmasını yapmak üzereyiz". Arazi daha önceki Mars'a iniş alanlarından çok daha karanlık ve ilk kez kayaç mostraları görülüyor. Yerbilimciler bazıları parmak kalınlığından fazla olmayan bu kayaç tabakalarımn su ya da rüzgâr yoluyia taşınmış çökellerden ya da volkanik külden oluştuğunu düşünüyor. "Fırsat" 28 Ocak'ta ön tekerleklerini açıp süspansiyon sistemini yerleştirerek Mars toprağında hareket etmek için hazır hale geldi. "Fırsat"ın kızıl ötesi algılama aygıtı olan termal emisyon spektrometresi de sağlık kontrolünden başarıyla geçti. (Bu aygıt belli bir uzaklıktan kayaç ve toprağın bileşimini saptayabili yor). Aygıttan gelecek veriler bilim adamlarına aracın hangi hedefleri incelemeye gitmesi gerektiği konusunda bilgi verecek. "Fırsat" ve "Ruh "un panaromik kameralarından sorumlu Cornell Üniversitesi'nden Dr. Jlm Bell bilim adamları ve uzay aracı mühendislerinin kayaç mostrasında hangi özgül kayaçların incelenmesi gerektiği konusunda tartışmaya başladıklarını söylüyor. Bazı bilim adamları, "Fırsaf'ın havayastıkları yere çarptığında, kraterin yüzeyini kaplayan koyu renkli granüllerin alttaki pudra kıvamındaki açık kırmızı malzemeden oluşan tabakaya gömüldüğünü düşünüyor. Başkalarına göre ise bu koyu renkli granüllerin, darbe aldıklarında iyi taneli ve hafif malzemeye dönüşen aglomeralar olduğunu düşünüyor. "Fırsat" bundan sonraki üç ay boyunca iniş alanını Mars'ta bugüne dek suyun var olup olmadığmı ve ortamın yaşama izin verip vermediğini anlamak için araştırma yapacak. "Fırsat'ın ikizi "Ruh" ise gezegenin öbür yüzünde benzer bir rotada Cusev Krateri'ni inceliyor. Büyük olasılıkla bu yazı yazılırken de her iki uzay aracı Mars'la ilgili yepyeni verileri ulaştırıyor olacak (Uzay aracından gelen yeni, ham resimleri görmek için http://marsrovers.jpl.nasa.gov/gallery/all/opportunity.html adresini ziyaret edebilirsiniz.) Turgut CUrer Kaynak: 28 Ocak 2004, http://marsro 881/16