Katalog

verüeı de yoktu Şımdı artık ne yernpmız gerektıgı konusuııdd sağlam bılımsel veıüeıe sahıbız Piramit kurbanı Amerikalılar Bugurı b8 yaşında olan VVülett ken dı adıyla aıukın dıyetın ınsarı sağlığma ne denlı yararlı olduğunu gosteren raııJı bır ornek Küosu kolestrolu ve tııglıserıdı noırridl sınırlar ıçınde seyıeden VVıllett ınsanlaım beslerıme konusunda doğru Küçük blr poniyon 30 iantim çapındaki blr bılgılere sahıp olmasmın orıemıne dıkkat Üzerine tatlı furup patatet kızartmau (25 dökülmüf üç adet 10 sanpizzamn uçte biri 21 çay çekıyoı gram karbonhidrat) 6.5 tim çapında gözleme, 21 kaşığı fekere eşittir. ırısanların doğıu bılgılere sahıp ol çay kaşığı toz fekere çay kafiğı şekerle Clikemik endeksi 60, madıgı ıçırı saglık sorunlatı yaşddıgını efdeğerdlr. Clikemik endeksi eflttlr. Clikemik endeksi glikemik yükü İse Sidir. soyleyen VVıllett Amerıkan toplumunun 65, glikemik yUku ise 27'dir. 67, glikemik yükü ise 17'dlr. Patatetin kana son yülatdd yanlış bügüpndırümenuı kuıseker yükleme hızı toz banı olduğunu ıleıı auruyot Yanlış besle fekerlnklnden hızlıdır. nen Amenkalüaı tophım olarak şışmarılatkerı yaşamlarını kalp ve damar hastalık "Sendrom X' adı altuıda topluyor 19801ı nen Sendrom X ı yeteruıce tanınmıyor Pek lannın tehdıdı dltmda surduruyoı yüİLira kadaı uısulın dırencmın Tıp 2 dıydbe çok ınsan kolestrol ve yag ıçeren yıyecekBu gıdışatm geıçek soı umlusu neydı 9 te yol açmadıgı suıece onpmsenmemesı lerden uzak duımaya çabalarken karbon VVıilett'e goıe ÜOI un 198ü Iı yıllarm oı talaımgerektıgı yolunda bır ınanç yaygırıdı Ancak hıdıatlaıuı yol açtıgı tehlıkelerden bıhaber da başladı O tarıhleıde Amerıkan Saglık veııleıpbıı goz attığımız Zdinan ınsulme dı VVıllett bu dunımun deCrışrrıesı gerekiıgıne Fnstıtusu nun kalp hastalıklaı ınırı onuııu lençlı ınsaıüdrın pek çoğunun dıyabet ha.sdıkkat çekerek şoyle konuşuyoı 'Kolestrol kesmek ıçırı (\ yaşının aJtıııddkı çocukların tdsı olmadıgını ancak kdlp hastalıgı yııksek tabıı kı zararlı Ancak yol açtıgı tehlıkeler bı dışmda heıkesırı gunluk toplam kalorılen tansıyon dlkole bdglı olmayarı kdiacıger ıaz abtirtılıyoı gıbıme gelıyor Bana kalırsa ıçmde tukettıklon yag oıarıım yu/de 40 laı fıastalıgı polıkıstık yuınurtdlık sendromu ve 21 Yuzyıl ın en yaygııı halk saglıgı problemı dan yuzde 30 laıa duşurmpsmı ıstedı Basm bazı kaıiber turlerı ı ıskının yuksek oldugunu Sendıonı X olacak Bugun kesm olarak bılıbu orıerıyı koşulsuz kabul edılmesı gereken goruruz Reaven son yülarda doktoılaıuı yoru/ kı Ameı ıkalılcuuı pek çogunda ınsulın bır dogıu olaıak lanse edınce ve USDArun Sendıonı X hdkkmda çok fazla bügı sahıbı dııencı norrridl sınırlann çok uzeımde seyBeslenmp Rehberı Puanııdı de tam o yülaı olmadıgından yakııuyor reder da (1992) bu goruşun somut bu yostergesı Geıçekten Metabolık Sendıonı VP VVülett pldnının temel hedefı duşuk olardk gundeme gelmce katı ve sıvı yag ru ya InKiılın dııonrı sendtornu olarak da bılı glıkemık yuku (glıkoza yavaş yavaş donu ketımı olabüdığınce azaltıldı şen) olan yıyecekleı uzeıuıe yogunlaşaıak glıkoz duzoyındekı dalgalanmalaıı ortadan kaldıırndk Duşuk glıkemık yuklu yıyecekle rın başında tam tahıllar bıtkısel yağlaı ve sebzoleı gelıyor Bu yıyocekleı karı glıkoz duzeyını gorecelı olaıak sabıt tutaıak paıık reasın aşuı çaüşmasını onler Sabıt bır kaıı glıkozu ayrıca ıştahı da kontrol altında tutaı VVülett planına gore yııksek oıarıda karbon hıdrat duşuk yag yerme, ıyı karbonlııdıat ıyı yağ tuketılrnelıdıı Yag ıçeı ıgı duşuk gıdalarla beslenen msdnlarm bırkaç hafta ıçınde 1 l kılo verebılcceguu ancak sonıa dan dıyete devam ettıklen halde kılo aldık laıma ışaret eden VVülett "Bu uısarüar kar bonhıdrat mıkiaımı duşunıp ıyı karhonlııd rata donuş yaparlarsa ve sağlıklı yag tuketı mını artmrlaısa daha ıyı sonuçlaı alabüıı ler dıyoı Sağlıklı bir gıda rejimi VVıllett henıen hcıneıı tum beslenmp uzmanları üe bulıkte bol mıktaıda sebze oı ta mıkiaıda alkol ve beslenme açıklarını kdpdtmak ıçın gunluk dozlarda multıvıtamın ruketümesını tavsıye edıyoı VVülett aynca hem proteın kaynac/ı ve kalbı kotuyan n 3 yag asıtlen ıçetdıgı ıçın balıgm bol mıktarda yenmesını dogıu buluyoı Yenümesı sakınralı bulunan gıdalaım başında trans yaglaı denüen hıdıojenle bıı leştııılnıış yağlar gelır Bunlaı margarınler de kızartümış yıyecek ve paketlenmış pış mış yıyeceklerde bulunuı Bu onerı bugun rıeredeyse kesm kural halıne gelmış duıum da VVülett, trans yağlaı ın dıyabet ve kalp krızı rıskı açısından doymus yağlardan dahd tehlıkelı olduğunu soyluyoı Bu drada spoı yapnidrun onemını dt> vui'gulayan VVülett pek çok ınsan ıçın yuru yuşun en uygun ve en ıdeal egzersız şeklı oldugunu soyluyoı Hemşıreleı Sağlık Çalış ması kaJp hastalüdarından korunma üe yu ruyuş arasmda çok yakın bu üışkı oldugunu gosterıyor Çalışmaya goıe hattada oıtala ma 3 saat yuıuyerı kadırüaıın 8 yülık bıı stı re ıçmde kalp krızı geçunıe rLskı yuzde 35 oranmda azalıyor VVülett'm bu nedeıüe üağlıklı Beslenme Puanııdı ne egzersi7i de üave etnıesı ılk başta tuhaf kaışüaıiba da VVülett dıyet üe egzersızuı bubuını tamamlayan ıkı unsur oldugunu ışaret edıyor' Egzeısızı aşı rıya vardırmamak geıeku Gunde yaıım sa at oı ta yoğuıüukta bır aktıvıte sızı formda tutmaya yeter dıyoı Obez sayısı artıyor Duşuk yag tuketımmı teşvık eden bu yaklaşımın suııuçları çok kotuydu Hepsırı deıı orıce obez sayısı aıttı dıye konuçan VVülett ' Beslenme uzmanları ınsanlaı ı yal luzca yag tııketımı konusuııda dıkkatlı olma lan dogıultusurıdd uyarıyoıdu Buııun sorıu cunda yag ıçeı ıgı duşuk gıda rrıaddeleı ı pı yasası gclıştı Ancak bu arada kaıboıüudral tuketımı arttı Buyukbaş bır hayvanı ahııa kapatıp buıeklı talıılla besleısenız küd suıede şışrrıanlaı Insanlaı da ddlıa farklı değü dıı dıyoı Beyaz un ve çay şekerı gıbı rafınp kaı bonhıdıatldiı aşırı mıktaılaıda tuketınrp aınıla7 denılen enzırn butüarı glıkoz denılen basıt şekeıe donuşturur Bu da pankreasın normalın uzeımde ırısulııı salgılaması aııla mına geüı tnsulın glıkozun hucıeleıuı ıçıne gırmesme yaıdıın eden bıı sdlgıdır Ancak aşııı sekeı hucrelerde toksık otkı yaratır Boylece yıllaıca aşnı glıkoz VP ınsıüın saldı rısı altmda kalan hucreler msulme dııenç ka zdiur ve ınsulının glıkozu kolayca ıçlerıne ış lemesme ızın verme7İer Bunun sonucunda karıdakı glıkoz du zeyı yukselu Bu da pankreasın buyuk bır gayıetle daha fazla ırısulm uretmesme yol açar VVıllett bu durumu aşırı çakşaıı diıcdk yereklı bakımı yapılnıaydiı bır pompaya bcnzetıyoı Bu gıdışdtın sonucuııda Tıp 2 dıyabet ortaya çıksa da bazı durumlarda şe keı hastalığırun tum semptomlaıı yoıulme? VVıllett '1 ıp 2 dıyabetm gorulmedıgı msaıılaı da ınsulın dırennnın oıtaya çıkabılecegıne dıkkat çekıyoı Dıger bılım adamlaı ı da VVıllett üe ay nı fıkırde Staııfuıd Unıversıtesı'nden endok rınolog Gerald Reaven, uısulm duenrıne ba<5lı olarak ortaya çıkan saglık sorunlaıını Kırmızı et, tereyağ Az yenmell Beyaz pirlnç, beyaz ekmek, patates, makarna, tatlılar Az yenmell Süt ürünleri ve kalsiyum haplan Cünde 12 öğün yenmell Balık, kümes hayvanları, yumurta Cünde 02 öğün yenmell Sebzeler Bol yenmell Fındık ve baklagiller Cünde 13 öğün yenmell Meyve günde 2 3 öğün yenmell Bitklsel yağ her öğünde nmell Soyanın karanlık yüzü VVülett şımdıye dek murızevı besırı olarak gokleıe çıkartılan soyanrn kaıanlık bır yıızu olduguna uıaruyor Soya korıusun da yapüarı bıı draştumada soya ızoüavon (soya fdsulyesınde bulunan ve molekul ola lak ostıojene benzeyen büeşuıı) ıçeren hap ları kıülanan kadınldiuı goö^ıslerınde dalıa fazla sayıda hucre gelışmesı ızlerıdı Bu başka ardştırma da soyanuı yoğun olarak tukc tddığı bu dıyetırı yaşlüaıda bellek kaybı ve büışsel yetenekleı ın azalmasma yol açtığuu ortaya koydu Mdkıümıktaılardatuketıldığı surece soya yararlıdu" dıye korıuşan VVülett "Ancak her şeye soya üave edeısenız kenduıızı tehlıkeye atarsınız Soya ızoflavon ıçe rerı haplar henuz test edümedığı ıçın uzun vadede ne tuı soı uıüara yol açacağı büuımı yor' Yazının devamı 14. sayfada 882/7 Tam tahıllar Heröğünde yenmell * Çesltll vitaminler * Orta derecede içki (Yasaklanmadığı stirece) Gunlük egzenlı ve kllo kontrolu ' Walter Wlllett beslenme konusundakl görüflerini blr piramit sekll çercevesinde sunmayı tercih edlyor. Cenlş taban egzerslzi ve bol yenmesi gereken yıyecekleri temsil ederken, piramidin dar ucu uzak durulması gereken vtyecekleri gosterlyor. Bu piramit lyl ve kötü yağlar, tam tahıllar ve rafine karbonhidratiar, sağlıklı ve sorunlu protelnler arasmda da blr ayınm yapıyor. Ayrıca patatesi tebze hategorlslnden tümuyle akartıyor"Patates nifafta iinıtına dahil ediimeli. Patates toz sekerle aynı hızda glıkoza aönüsüyor."