Katalog

Alzheimer proteini bulundu Bonn Unıversıtesı bılım adamlan haslalığın tum surecını belırleyen bır Alzheımer proteınını ayrıntılı bır bıçımde ıncelemeyı başardılar Abeta proteın molekulunun hatalı ındırgenışı, beyın hucrelennın olumunden sorumlu dıyoı aıaştıımaulur Irallıt dergısınde Alzheımer hastalığının oluşumuyla ılgılı araştırmalarda aslında hucrcyı zehırleyen Abeta pıoteınınden duha ontelen de kuşkulanılıyordu Ancak hucre plazmasına sızarak zarar ve receğı kesın olarak bılınmıyordu Araştırmacılarproleının Alzheımeı hastulartnın beyın kabuğunda onemlı mıktarda bulunduğunu tark etmışler Abeta, yapay yollardan hucre plazmasına aşılandığında hucrelerı olduruyor ama normalde burada bulunmuyor Hucre bı yologlan Anton Schmıtz ve Volker Her zog şımdı Abeta proteınının oluşum yerınden, normalde hemen ındırgendığı hucre plazmasına sızabıleceğını buldular Bılım adamlarının hıpotezı, hatalı ındırgenışın pro teın molekullerının bırı kımıne, dolayısıyla da hucre olumune yol açtığına dayanıyor Abe ta, sadece beyın kabuğundakı sınır hucrele rınde değıl organızmanın hemen hemen tum hucre tıplerınde saptanan oncu proteın APP'nın bolun muş bır urunu "APP, hucre çekırdeğını saran çok sayıda zar kanallannda uretılmekte Burada kuçuk zar balon cuklarıyla 'paketlenerek" hucrenın yuzeyıne aktanlır' dıye açıklıyor Herzog Fakat bu arada APP yı daha once bolen molekuler makaslar (proteazlar) Abeta'nın serbest kalmasını sağlıyorlar Abeta'nın bugune değın hıçbırzaman yoğun mıktarda saptanmaması, ıstenmeyen proteın artıklarının, zar kanallarını bellı başlı aktarım kanalla rıyla terk ederek kısmen molekuler parçalama sıstemıne gırerek bolunmeye devam etmesıyle ılgılı Fakat Schmıtz ıkıncı bır ındırgemenın de onemlı olduğuna değınıyor Bu sureç, hucre plazmasındakı ensulını ındırgeyen IDE enzımıyle gerçekleşmekte Canlı hucrelerle yapılan deneyler sırasında bılım adamlan, IDE'nın, Abeta'nın hucre plazmasında parçalanması sırasında anahtar rolu ustlendığını kanıtladılar Indırgeme sureçlen bozuksa, Abeta mo lekullerı zamanla hucre plazmasında bırıkerek hucrelen oldururler "Erken yaşta (5055 yaş arası) Alzheımer semptomları gorulen hastalarda Abeta'nın aşırı oranda uretıldığını saptadık' dıyor Schmıtz Oysa hastalık normalde daha geç yaşlarda gelışır Bu hastalarda IDE etkınlığı daha duşuktur Proteın parçalayıcı sıstem de yaşlılarda o kadar 1yı ışlemez Çocuk felcini yeryüzünden silme girişimi Çocuk felcinin hâlâ salgın halinde olduğu altı ulkenin sağlık bakanlarmm yaptığı acil toplantı sonucunda gezegenimiz bu illetten tamamen kurtulabilir. Buyuk aşılama kampanyalaıı ıle bu yü ıçuıde 250 mılyoıı çocuk hastahga karşı aşüarıacak Çocuk helcmı Yok Ltme Gırışımı mn koordınatoru Bruce Aylvvard "Bu çocuk felcım dunyadan sılmek ıçın elımızdekı en ıyı ve buyuk olasılıkla son şansımız dıyor Çocuk felcının salgın oldugu son ulkeler olanNıjeıya Hındıstan Palastan Mısıı ve Afgamstan saglık bakaııları hdstalıguı kuıebel oldidl< yol olrridsmı Lstedıklerını ondylayan bır bıldınye ım7a attılar Onumuzdekı altı ay boyunca beş yaşrn altındakı her çocuk tekraı tekraı dşıldjidcdk NıjeıydbdĞflıl bakdiıı Eyitayo Lambo lederal yonetım leı ve eyalet yonetımleıı dmı ve j e l e n e k ^ 1 lıdcılu HııUıyon vc Muslumunl u lıeı çocuğd çot uk felcı dşusını uld^tudcdğı/ dıyoı Çocuk felcı yd dd tıbbı ddıyla pohomyelıtıs çogunlukla kuçuk çocuklan etkıleyen ve kurbanlaıım felç bııakan çok bulaşıcı bıı hastdlıktıı Polıo vııusu kırlı oıtamlaıla gekbiı ve kiilı elleıderı dgız yoluyla yd da kırleıımış su ıle yayılabılu Hastalığm teddvısı yoktur ve onune geçmenın tek yolu aşıdır Kuresel Çocuk telcını Yok Ltme Gııışımı (Global Polıo Eradıcatıon Inıtıatıve) 1988 yılmda ılk kez kuı ulduğunda vırus 125 ulkede buluııuyor ve her gun 1000 çocugu sdkdt bırakıyordu Oysa geçtıgımız yü yalruzca 6 / / vakaya rastlandı Asılsız söylentiler Anak geçtıgımız yü dşınuı HIV taşıdıgı ve kadıııldida kısulığa yol açtıgı boylenüleı ı uzeııııe Nıjerya nın Kano Fyaletı nde dşüama kampanyd&ı duıduruldu l'estler soylentüerrn asılsız olduğunu kanıtlamasma karşın vırus daha once vuTisun ıastlanmadıgı Çad Gana ve Togo ya da sıçıadı Ocak ayırun basmda Dunya Saglık Orgutu Beııuı ve Kdrrıerurıdd yem bdlgırddim bdblddıgıru duyurdu Fındnsdl destek de onemlı bır problem 2003 yılmda nakıt sıkmtısı polıo olmayıin bırçok ulkede aşılama kampanyalaıının durduıulmasma yol açtı 2004 ıle 2005 yülaıı aıasmdakı fınarıs boşluğunu kapatrnal ıçın ıse 150 mılyoıı dolaıa ıhtıyaç vaı (tg Nature Scıerıce Update) Dişçilikte yeni bulgu Fluorıt dış mınesını sadece ıçten degü dıştan da sertleştırıyoı Ne gatıf yuklu fluoı büeşıınleıı dı^. mıııesııım pozıuf yuklu parçdcıkldrıyld dışırı uzerınde saglam bır tabaka oluşrurarak dış mınesının bozulmasıru on luyoı Bulgu Natuıe deıgısmde de yayımldnan bu bılgısayar tasaıunıyla elde edrldı Dış mınesı kmıyasal açıdan bakıldı gında pozıtıf yuklu kalsı yum parçacıklaı ı ve ne gatıf fosfat parçankların m 4 dorı olu^ur vt bunlaı ıkısı ' bırlıkte hıdroksıapatıtı meydana getuuleı Dı^ rrımesı yemek sırasındd ya da tukuıuk yuzundcn asıtleıle temas eftıgmde kalsıyum pdiçacıklaıı yok olur Bunun sonucunda dış yavaş yavaş zarar gormeye başlar Negatıf yuklu fluor ıçerıklı parçalar yanı fluotıdm bu suıecı durdurdugu uzun suredır büınmekte Ancak ne şekılde etkıdıklerını dışçıler ve kımyacüar bılnııyoılaıdı Bııkbeck Kolejı ııden Noıa De Leeuvv şımdı bügısayardan ya rarlanarak fluorıdın dış uzerındeka etkısını tasarladı Bu çahşma sırasmda negatıf yuklu fluoı ıt ve pozıtıf kalsıyum aıasındakı üışkınııı sdruldıgLndan ddhd yu?eysel oldugu ortdya çıktı Fluorıt ıyonları dışın ust tabakasmdakı kalsıyum parçacıklaı uzerınde yapışaıak pozıtıf yuklu paıçacıklaıla sağ larrı bu oıgu oluşturdrak kalıcı hdle gelıyor Huorıt sadece dış mınesının dıs tdbakalaıma Mzabıldığı ıçuı çigııeme sudsında dışdiı dtümakta dıyor Leeuvv Uzun vadelı etia ıçın fluorıt uygulaması dışçıde veya dışlerm fır çalanmasıyla sık sık tekraılaııınalı Nora de Leeuvv un borıuçldiı ayrıca taıçuk çocuklann ıçme suyu veya besmle fluorıt alması gerektıgı kanısınm geçeıh olmadıgmı da gosteııyoı Fluoııdm dışleım geİLşımı sııasuıda gereklı oldugu marıu Leeuvv un araştırmasıyla kdnıtldnamddı Beynimizin buyukluğu bır gene mi bağlı? Bız ınsanlar buyuk kafalarımızla gumr duyanz Ortalama ınsan kafatası, bederı buyuklugune oranla tum hayvan lardan buyuk olarak yaklaşık 1 350 san tımetre kuptur Bır molekuler bıyolog son 2 mılyon yıl boyunca ASPM adı verılen bır genın ınsan beynının geruşlemesınde ıolu > ı u gurıu one suruyor Çahşma nadır bır hastalık olan ve üerlemeyen 'otosomal resesıf prımer nukrosefdlı" hastdüğına dayandırıldı Bu hastalıkta beyın ılk ınsan turunden Aust rapıthecus afarensıs beynı kadar olabüı yor yanı yalmzca 400 sdnümetıe kup Bu hastalıkta temel nedenırnn ASPM genı ol dugu belırlendı Araştırmdyı ydpan Mıc hıgan Umversıtesı'nden Jıanzhı Zhang, ASPM genının ınsan beynının buyume smde temel rolu olabüecegım duşundu Bu savı sınamak ıçın, homınıdlere evrım avantajı sağlaması demek olan pozıtıf se leksıyon behrtılerını aradı Zhang ASPM genının ınsanda şempanze ve orangu tanda bulunan çeşıtlerını karşılaştudı Bır gen pozıtıf seleksıyona ugradıgında nukleotıd degışımı gostenr Bu oran ınsanlar da yuksek ama şempanze ve orangutan ldrdd duşuktu Uzmanlar ASPM nın ınsan beynı buyumesıne katkıda buluduguna ılışkın guçlu belırtüer olduğunu soyluyor Ancak başka genler de devreye gırmış olmah çunku homınıdlerde beyın buyu nıesı 2 mılyon yıl boyunca bır çok aşamada gerçekleşü Bazı araştırmacılar mıkrosefalı hastalarırun konuşabıldığını amd ydvaşlamadan muzdarıp olduğunu dolayısıyla ASPM genının zekâmn kendısıne yonelık bıı aridhtdr olmddığını ama ınsan beynınm şımdüa buyuklugune ulaşmasına katkıda bulunduğunu belırtıyor CLRN Atom ve Parçacık Fızığı Laboratuvarı bılım adamları sabıt olmayan ıh aıgon ızotopunun kutlesını bugune dek mumkun olandan on mıslı kesın olardk saptadıldr Atom çekudeklerının kutlelerıru karbon 12 ıle uluslararası kuüe standaıdına gore karşılaştıran yenı gelışlırılmış kutle spektrometresıyle elde edılen sonuçlar Physıcal Re\new Letters dergısınde yayımlandı Haus Blaum tarafından gelıştırden kutle spektrometresının ana parçası ISOLTRAP karbon 12 çetardeklerının bır kaynagı Bunlar ıncelenen ızotoplarla bukkte aleun manyetık ve elektrık aldnldnnda uçabılıyorldr Boylece uçuş hatldrının karşılaştınlmasıyla mesela argon 32 ve argon 33 çekudeklerının kutlelerı karbonun kutlesıyle karşılaştırılarak kesın bır şekılde saptanabılmekte Atomlarm uluslararası kutle bırıraı de tam olarak karbon 12 çekirdeklerine dayandıgı ıçın Blaum kaışıkjtırma sayesınde argon çehrdeklennın mutlak kutlelerını kesın bır bıçımde belırleyebıldı Bundan sonıakı deneylerde magnezyum 22 ve galyum 62 gıbı sabıt olmayan ızotoplar mrelenecek Sabıt olmayan ırotoplann kutle?ı hakkmdakı kesın bılgıleı her şeyden once beta bozulma sureçlerının tdnımldnmdbinda yararlı olacak Temel paıçacık üzıkçüerı bu yontemle zayıf çekırdek kuvvetlerının guını dçıklayabılıyorldi kı bu da gelecekte temel parçacık fızığınde bılınen standart modellerın gelıştırümesıne ımkan verebılır Atom çekirdeklerine hassas terazi 882/4 Nilgun Özbaşaran Dede