Katalog

Türkçe Tıp Terimleri Çalıştayı Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA), Türkçeta soz sahıbı olamayacagını vurguladı Aynca Umversıtelerde yabancı dülerde yayın yapmayı abartümış şekılde bilim terimleri sözlüğü" hazırlamak için ozendumenın anadüınde yaym yapmayı ıkmcı sınıf degerde saymak şeklıne donuş çalışmaları başlattı. turdugu ıçm dılımızı kullanmakta eksıkler urkıye Bilimler Akademisi (TU BA) etkmlıklerı ıçınde oncelıklı ve onemlı saydıgı bır toplantıyı 26 ve 27 Aralık 2003 tarıhlerınde Bolu Izzet Baysal Uruversıtesı Konferans salorılarında gerçekleştırdı Toplantının amacı 'Turkçe bılım te rımlen so/lugu" hazırlamak ıçm bır on çahşmayı yapmakü Toplantıya tıp fakultelerırıden tıpla ılgılı uzmanük dallannın derneklerınden Tıp egıtımı ve egıtun urunlerı sayıldiı kıtap ve dergılorm yazı ışlen ıle ugraşanlardan tıp terimleri sozluklen hazırlayanlaıdan temsılcüer davet edılmıştı TUBA Başkarn ProfDr Engin Berıtıek neden bu çalıştayı du/enledıklerını açıklayan konuşmasmda Turkçe nın her alanda yabancı sozcuklerın kuşatması alnnda oldugunu Ingüi7ceye karşı düımızde bır dıreııçsızlık oluşmaya başladıgım, rahatsızlık veren bu duruma karşı koymak ıçın curnhurıyetın ılk donemleıırıde oldugu gıbı doga sağlık ve toplum bıhmlerınde ya bancı dıllerden dılımıze kanşan sozcuk ve terımlere Turkçe karşıüklann bu lunması ıçm genıs tabaıüı çdlışmaların derlenıp toplanması gerektıgını, çalış maların TUBA ııın amaç ve gorevlen ıçınde oldugunu katılımcılann bu gorevı yerıne getırmek ıçm seçıldıkleıını bızleıden etkılı yararlı bırçalışnid bekledıklerını, bu nu arzu ettıklermı belırtü olan dılrru kaybedenlerın bılımde ve sanatgunu vurgulayarak sozlerıru bıtırdı T lerını tanıttı Bu merkezlerın üışkısının yal nızca ınsanda gelışmış oldugunu gosterdı Turk Tabıpler Bırlıgı adma konuşan Prof Dr Bahar Göker "Anadüde büım uretmenın anlarru ve ışlevı" başlıkü konus masuıda, dıün kendını arüatmanın aracı oldugu dıl üe ozerldık bagımsızlık arasmda dogrudan gelışımsel bır baglılık oldugunu bıreylerın kendı dülerı üe kendılerını anlatabüecekle rını dülerıne egemen olamayanlann ev rensel bu gehs, me gostere meyecegı nı duşunce n ı n aracı oluşturrnakta bu da ulusal dergüerımızın gelışmesıne engel oluşturmaktadır goruşunun altını çızdı Doç Dı Aydan Kansu nun konuşma başlıgı "furkçe tıp dılının bugunku sorunları ve çozum oneıüerı' ıdı Sn Kansu tıp egı tımırıe başlanıldıgı gunden eğıürnın sonuna kadaı gaı ıp bu dü olan "tıpça' ıle egıüm ya pıldıgını uzmanlık ve egıücüık suresı ıçınde bu garıp uydurma düın meslektaşlar aidi.mda gelıştıgmı bu düın tıp çalışanına toplumda faıklı ustım bır ınsan ozelhgı ka zandırdıgını (') dıger yandan halkın anla madıgı bu düle konuşan helamın hasta sırıa bıJgı aktanrken zorlandıgmı bu sebeple hasta hekım arasmda gu vensızlık dogdugunu hastanm dogru bügüendırüemedıgını çar pıcı orneklerle anlattı Arıadılı dışmda ayrı bu: dü le konuşan hekımler yabancı ul kelerde yapüanlan hemen yakala mak ıçm aceleyle bügıyı yabancı düıyle bırlıkte almakta büım uretmek yerme yabancı bügıyı almak adına en yuce kulrur varlıgımız olan düımızı ruketmekteleı dıyerek, 'tıp ça' luıı nasü oluştugunu ornekleı ıy le verdı Sn Aydan çozum onerılen olarak en once soıunun varlıgını kabul etmelı ve bu sorunu nasıl çozmemız gerektıgını tattışmalıyız dıyerek kendı çozum onen lerının arasmda TUBA nın yapmayı amaçladıgı gıbı surekh yenüenecek tıp teımüerı sozluğunun hazırlanması oldu Sorunlar ve çözümler Prof Dr Doğan Aksan 'Tuıkçe nın olanakları" başüklı konuşrndsmda Turk çe'nın yabancı dülerın bu"çogundan daha zengm daha yeteneklı ve ustun uzellüdere sahıp oldugunu anlattı Bu ozellüden MM larken Turkçe nın bu anadıl olarak çeşıtlı düleı ve lehçeler dogurmuş oldugunu her kavramın anlatümasına olanak sagladıgmı bu eylem kokune ekler yapüaıak zengm leştırmenm kolaylıklannı ornekler vereıek kanıüadı Ancak uretılecek terunleıuı ozel anlamı kavraması geıektıgmı uretılecek te rımleıuı Turkçenın yapısına uygun olmasına dıkkat edılmesı gerektıgını, bu terunle rm yerleşmesı ıçın kıtaplarda ve ya/üan metınlerde kullanılmasuurı zorunlu oldugu nu vurguladı 27 Aralık Cumartesı gunu ılk konuş mayı Turk Dü Kurumu nun Başkanı Pıof Dı Şükrti Haluk Akalın yaptı Sayın Akalui Bıhm Teıımlen ve I\ırk Dü Kurumu başlık lı konuşmasında TDK'nun çalışmalannı ve yapümış terım sozluklerınm tanıturum yaptı TDK nun çalışmalarının (httptdkoıgtı) sayfasından ızlenebılecegını hatırlattı Bu konuşmadan sonra çalıştaya katı lanlar 8 1 0 kışüık çalışma buunleıme dyrüdı Her grupta ayn ayrı Turkçe Tıp Dı lı'nın soıurüarı ve çozum onerüerı tartışıldı Bınmlerden çücan sonuçlar genel oturumda ozetlendı ve sonuç büdırgesı hakrıe getırıldı Katdımcüaı sonuç büdu"gesmde kendı dalları ıle ılgılı tenrnlerın uygun karşılüc larıru eskı çalışrnalardan yararlanaıak ulaşabüdıklerı var olan sozluklerden bularak, ya da yem çalışmalar şeklıne genrerek bıreysel katkılar yaparak olabddıgı kadar kendı uzmanlık alanlarmda uzman kısılere danışarak yenıden lısteleı haüne getırecekler ve TUBA run behrleyecegı yem çauştaya katkı saglayacak gorevleı ustlenerek top lantıdan ayıüdılar Prof. Dr. Yener Aytekin Türkçe'nin olanakları Büımsel duşunmenın ana unsuru olan dılm anadılımız halıne getırılmesı ıçın 'l\ırkçe Büım Teıımlen gelıştırmenın onem lı olduğu tenm gelıştu me konusunda yontem veya yontemlerı araştırmak ıçın çalış mamız gerektıgını anlattı (0 ÇaUşma gruplannın çalışması sonrası yapüan genel oturumda her bırım adına bır sonuç büdırgesı sunuldu Aşagıda behıtılen noktalar genel olarak hemen tum çalışma gruplannın bıldırgelen ıçınde yer almaktaydı îi" Turkçe Tıp 'Itenmlen ve Turkçe Büım Terimleri Sozluğu olabüdıguıce yaygırı bu: katuun üe hazırlanmalıdu Bu sozluklerde onerüen tenrnlerın kullanımı yaygmlaştınlmalıdır ^ Tıp büımınde kullanılan "otolog, kımenzm allel" gıbı bazı sozcuklerın tam Turkçe karşılüdaıı yoktur Bu tenmlenn Turkçe karşüüdannın gehşünlmesınde dü bılımcıler ve tıp bıkncüer bırlıkte çdlışmaü ve Turkıye Büımler Akademisi bu eşgudumun saglanmasmda planlayıcı olmalıdır S " Evrensel tıp terımlermın karşüıklannm bulunmasında aşın zorlanmalardan kaçınılmalıdır 4Su Meslek Derneklennm hazırladüdan sozluklenn Turkçe Büım Teıımlen Sozlugunun hazırlanmasma katkısı buyuk olacakür Bu sozluklenn taıanması, bırkaçının harmanlanması onemlı olabüıı Bu tur bır harmanlama, genel üp terimleri sozluğune gı Dil, kültiir ve bilim Çalıstaya katılarüann bügüendırılme sı ıçırı once bır açık otorum başldtıldı Prof Dr Betül Çotuksöken 'Ftık bır deger olarak dıl bdşlüdı konuşmasmda düırı kultur ıle ılışkısuıı geçmışte fılozoflann dücı lerın neler yapümış oldugunu gunumuzde neler yapüması gerektıgını duşunme ıle geıçekten bır şeyler oriaya korıuldcak ıse yetkın bır düın gereklı oldugunu duşunme ıle dıl üışkısının büımsel çalısmalara yansı masının kaçmiknd? oldugunu vuıgulayarı konuşmasım yaptı Prof Dr Barış Korkmaz 'Dıl du şuncebılınç bağlantısı" ba^lıkü konuşma smda beymde konuşmaduşunce merkez recek tenrnlerın belırlenmesıne de katkı saglar S« Ulusal Büımsel DergılennYazım kurallan arasma "TUBA Turkçe Bıton Tenmlen Sozluğune" uygunluk şaromrı aranacagı eklenmelı ve bu yolla Turkçe büım düıran kullanüırlıgı ve yaygınlıgı artınlmahdıı Benzer bıçımde "tez" çahsmalannda da Turkçe'nın kuUanüması ozendırümelıdu' ı3" Tum meslek orgutleıı, unıversıteler ve sıvü toplum orgutlerının olabüecek en ust duzeyde katkı ve katüımlanrun sağlanması gereklıdır Bu sureç, yapüacak olan sozluk çalısmdsmın kullandabüırlıgını, dogrulugunu ve kabul edılebüırlığını artıracak tır ^^ Turkçe Büım düının yaygınlaşürüması ıçın akademık yukseltmelerde uluslar arası yayınlar kadar ulusal yayınlann da onerrüı olması sağlanmalı ve Turkçe yazümıs büımsel kıtaplar ozendınlmelı ve yaygınlaştirümalıdır 8 " "Yabancı dü" üe egıüm yarüışından derhal vazgeçümelıdır Yabancı düde egıtım, hem egıtımın kalıtesuıı duşurmekte, hem üeösımı ^orlaşurmakta, hem de eğıten ve egıtüenlenn ulusal duyarlüıklannı azaltıp yaşadıklan topluma yabancüaamalanna neden olmaktadır Yrd Doç. Dr Mustafa Çetiner 879/11