Katalog

Ünlülere tapınma hasta Son günlerde 600 kişi üzerinde yürütülen bir çalışmaya göre insanlarm yaklaşık üçte birinde ''Ünlülere Tapınma Sendromu" olarak bilinen hayranlık psikozu görülüyor. Sıradan insanlarm zengin ve ünlülerin özel yaşamlarına duydukları ilginin, aşırıya kaçmadığı ölçüde, evrimsel uyumu kolaylaştıran yararlı bir eğilim olduğu düşünülüyor. sıkologlaı zerıgın ve uıılu ırısdiı lara duyulan aşın hayranlıgın depıesyon endışe ve psıkoza vardn tehlıkelı bir egüımın baş langıç noktası oldugundan kuş kulanıyor JJger unlulerm yaşamlarını konu edmen mayazmleıden başııuzı kalduaımyoı Sdni7 başıni7 belada demPktır Çunku butun bu hayıanlıgın altında kunlık bunalımı ya da dunyevı bir tanrı arayışı yatıyor olabılır Ya dd geıçck duııyadarı o kadaı soyuüdnmışsmızdıı kı unlulerle kurulan hayaJı bir ılışla, gerçek ın saıılaıld somut bu üıskı kuıınaktdn daha kolay gelebılır Aııcak TVnızm fısuıı çekmeden veya magazm dergılerını eve sokmama karan al maddn once burmn oykunun yalnızca bir kısmı oldugunu bılmenızde yaraı vaı Evrim biyologlan tdiunnus kışılere duyuları hayrarıük konusunda farklı bir dcğ^rlendırme yapıyor Bunlara gore bu taıtısmanuı çıkıs nokiası tarıh spesıfik olarak olarak da ınsan evrımı tarıhı olnidlı Çunku evrimsel sureç goz onune alm dıgı zaman unlu takmtısı son derece normal bu dııygu Bu duygu akıl hdstalıgı degıl Kaldı kı başarılı ınsanlara ılgı duymak buyuk beyın lı turumuzun hayatta kdlma yolujıda attıgı en yararlı adımlaıdan bırı P bu dızı ıfadeyı belırlı bir olçek dahüınde degerlpndırır Uygulaması ve degerlendırme sı kolay gıbı goıunen bu test unlu hayıanlığı konıısıına bakıs açısını kokunden degıştırdı Ozellıkle "zararsız hayran/manyak katıl ıkıle mını kırarak hepımızın ıçmde dışarı çıkmak uzeıe pıısuda bekleyen psikozu su yuzıme katttı Üç katagori Bu test unlu hayranlarırun ıkı ayıı gı up ta toplandıgı ınancını yıktı' dıye konuşan Houıan 'Iıısdiılaı bu baglamda suıeklüık ıçeıen bir olçek uzerınde degerlendırılmelıdır dı yoı Baska bu deyısle tanınmış uısdnlaıa duy dugumuz hayran lık ne saglıklı ne de hastalıklı bu' yakla şundır Teısuıe uısanlar bu olçek uzeıırıde kabaca uç gruba ayrılır Ilk | ' ' gıubu urılulerı "eğlenmeksosyal faaliyet' K,UI ızleyen kışıler oluştuıuı Forbes magazınımn Jennı fer Aıustorı u bu yılm on unlu yıldızı ılaıı etmesmın altında yatan en ufak ayı ıntıyı ogrenmek ıçın yanıp tutuşuyorsaıuz veya David Beckham ve kaı ısı Victoria nın Madrıdde hangı malıkaneyı sahn al dıgını meıak edıyorsanız bu kategonye guen beş uısandan bu ısınız demektır Kısaca bu gruptakıler kendılerını zararsız smıfina dahıl edeıler Ancak boyle devam ettıkJer ı takdııde yakında depresyon ve endışenın kapılarını çalması kaçınılmazdır Dahası bu ılgı hastalıklı bir tutkuya donuşmek uzeıe drr tkinci afamada favoıı unluye katşı "yoğunkişisel" bir tavır gelıştırılır Kışı bu unluyle diasında ozel bir ılışkı olduguna mamr CAS'a gore uısanlann yuzde 10 u bu kategorı ye guer Bu duzeyde unlu hayıanlığı bu ba gımlıüga donuşmuştur Nihal olarak en yogun halıyle unluleıe tapınma patolojik bir boyuta erışır Bu ka tegorıye uısanlann yuzde bırı gırer Bu ınsanlar hayranı olduklan kışı adına kendüerıne ve ya dıgerleruıe zarar verebılecek kadar hastadır 'B\ı unluye hayran olmanız sızın hasta oldugunuz anlamma gelmez dıye konuşan Houıarı 'Ancak hasta olma egüımı tasıdığıruz anlamma gelır Davranıslarınız bu yone dogru yol almayd başlarsa sızı rıeyırı durduıabılecegını bılmıyoruz" dıyor bı) bagımlılık haluıe gelebdu Ancak bu bu kddar basıt degıldır Son yapıldn bir aı ma bazı uısanlann daha kolay bağımlılı zandıgını gostetıyor Bu yüın başlarmda Houran McCutc ve Leıcester Umversıtesı nden psıkolog Maltby degışık kışılık tıpleı ı de unlu hay gı çeşıtlerı arasında çok yakın bir dıskı olr nu ılerı suruyor Unlulere eglence amacr gı duyanlarm daha dısa dorıuk haıeketlı ve maceracı tıpler oldugu soylenıyor Yc kısısel bu uıskı kuranların ıse rıorotık, gt duygusal ve karamsar bu" kışılıklen olı yonunde kanıtlaı soz konusu Patolo]ik t kışıler ıse toplum dışı ve benmerkezcı bu lık sergıleme egıürrunde "Unlulere du^ hayranlıgm çeşıdı kışılık ozellıklerını yan dıye konuşan Maltby "Ne vat kı hangısuuı den hangısının sonuç oldugu konusunda belırsızhkler soz konusu' dıyor Zararsız aptallar Unlu takmtısı olanlar genellıkle toplum dd hoş karşı]dnnwlar Ya "zararsız aptallar" olarak algüanulaj yadahayıanıolduklan kışııım dıkkatmı çeknıek ıçuı cınayete varan saldırgan gırısımlerdo bulunmakian çekınme yen son deıece tehlıkelı kışüet olarak goıulurler Son gunlere kadar psıkologlarm çogu unlu hayranlıgını "zararsız hayran/manyak katıl ıkı lemı kapsamında ele alıyoıdu Anrak Florıda Orlandodakı DeVry Unıversıtesı'nden Lynn McCntcheon ve mes lektaşı Southern llünoıs Umversıtesı 'I'ıp 1 akultesı'nden psıkolog James Houran' Celebı ıty Attıtute Scale (CAS) olarak bılınen ve unlulere karşı sergılenen tutum ve davranışı olçen testı yenıden ele aünca bu gonış temelınden degıştı Houran bu testı, unlulere ılgı duyan ınsanlann ateşını olçen bir çeşıt termometre ola rak tanırrüıyor Bu testte yer alan sorulardan bazıları şoyle "Hayranı oldugum unlunun ya şamına üışkın ayrmtıları ogrenmek ıçın ıçımde karşı konulmaz bir ıstek vaı" veya "Hayranı ol dugum unlunun benım ruh ıkızım oldugunu duşımuyorum" veya "Hayranı oldugum unlu benden yasadışı bir şey yapmamı ıstese gozu mu kırpmadan yaparun Denekler testte yer Hayranlığın nedeni Insanlaı mçm brr unluye tapınma dere resınde hayranlık besler • Hourarı ve McCutc• heon unluleıe duyulan ılgıyı kımuk arayışı ve başarı hazzı eksıklıgıne bağlıyor Unlu hayranlan hayranı oldukları kısının yaşamıyla ügüı aytuıtıldia o kadar kendıleımı kaptunuşlaıdu kı bu kaşılere karşı ıçleruıde duygusal bir bag lılık gelıştırüer Bunun sonucunda ortaya patolojık bir ılgı çıkar Hourarı ve McCutcheon bu durumu "kaptumaba§ımlılık" modelı olarak ta nımlıyor Bu modele gore uısanlar yaşamlanna bu yon vermeye çalıştıkları donemlerde unlu lere ılgı duyar Buna en ıyı omek bulug çagıdır Bu evrede hayranlık, herhangı bir krız duru munda (sozgeümı sevüen bu kısuım kaybı gı imdat çığlığı mı? Kaptırma bagunülık modelı ıse dah< 859/5