Katalog

Yine Aya Yolculuk eil Armstrong'un aya ayak basmasındnn 30 yıl sonra gozleı yenıdun bu yuzeyı punızlu uyduya çevı ıldı Avı upa, Çın japonya ve Hındıstdiı Ay'a msansız bir roket fırlatmayı tasdrlıyoıldi Gıı 1 1 1 1 1 ılk aşamasında Avrupa Uzay Ddiresı'rıın SMART 1 3111 adJı aıacmın bu ay ıçmde uzaya fnldtünıası beklemyor Pekı Ay'a du9 yulaıı ılyı neden yenıden canlandı Son donerrılerde uzay aıaştırma larına agıtlık veren Çın ve Japonya gıbı ulkcler ıçın Ay uzayda gıdılmesı erı akla yatkııı olan, en yakın ve en ucuz yer Ay'ııı kokenleıı vc kutuplarındakı karanlık kraterlerde buzlu sulann olup olmddıgı gıbı konulaı ateşlı taıtışmalara neden oluyor Işın bu de gelır saglayan yonu var Kalıformyah bır şırket oncelıkle vıdeo oyunları ıçm fotoğrdftoplamak aınacıyla verüen ük devlet onaylı Ay hsdiısırıı kullanma yı tasarlıyoı Kısacası, Ay çılgmlıgı yeıuden hortlamış duıumdd Tayfdaız uzaya fu'latüacak SMAR'l 1 (Small Mıssıoııs foı Advan ced Research and Tedmology) gelecekte Merkur'e yapıUcak t!SA uçuşlaıı ıçuı yeru bır ıyon ıtme sıstemını sınayacak Soz konusu sıstem uzay aracıru ters yone ıterı ksenon gazını şar] etmek ve ısıtmak jjjın guneşten kaynaklanan elektnkien yaidildnıyoı Uzayın deıınlık lennden ıletışım kuırridya yaıayan aygıtlaıla donatılmış SMAK'1l'm arac'a yuıleştuümış 450 gramlık rrımık bu kameıa aracüığıyla ay yu zeyınm fotogrdfldimın çekılmesı de tasaı laruyöî" Elde edılecek veıı leıuı Ay uı goıçekte 1 b mılyar yıl once dev bu asteıoıdle dunyanm çarpışması sonucunda oluşan eskı bır kahntüar yıgını oldugu yo nundekı populeı kuıama ıçık tutmdsı beklenıyoı YÖK tasansı ve etik Aşırmamn, ümversitelerimizde ve hatta YÖK'te bile henüz kesin çözüme ulaştmlmayan, üstü örtülme eğüiminin baskm oldugu bir sorun olduğunu biliyoruz. Ama bu sorun aslında dünyada da yaşanıyor. "Die ZeiV'da yayımlanan (15 Mayıs 03) "Der alltaeglichen Betrug" başhklı söyleşide, yülardır toplumda bilimin fotoğrafmm nasıl değiştiği konusunu ızleyen Alman sosyoloji profesörü PeterWeingart diyor ki "Büim değerlerinden kaybedıyor. Araştırma etiğinin çürumesi karşısmda bilimsel dergüerm hakemlen güçsüz"... 1997'da ortaya çıkan bir bilimsel aşırma veya sahtecilik olayı Almanya'yı kanştırmıştı. Arkasmdan yine Alman kökenh "parlak fizikçi" Hendrik Schön 'ün ABD'deki veri sahtekârlığı bilim dünyasmı sarstı. Alman Araştırma Birliği ve MaxPlanck Enstitüsü'nün 4 yıl önce birlikte yayınladıklan "iyi araştırmamn güvenliği" ilkelerine rağmen, bu ülkede bilım sahtekârlığı azaldıysa bile kesilmedi. Weingart diyor ki, tartışmamn merkezinde bilirkişi/ hakemlik sistemı var. Alman fizikçi Schön'un verisahtekârhğıyla dolu makalesi, en sıkı denetimin oldugu Science veya Nature gibi dergilerde nasıl yayımlanıyor? Bu dergilerden gerı çekilen makalesi sayısı o kadar arttı ki.. Örneğin Scıence'in yaymcısı Donald Kennedy, hakemlik sisteminin bilimi kurnaz sahtekârhklardan koruyacak donanımda olmadığını, hakemlik sistemı kapasıtesinm aşıldığını söylüyor. Başka hiç bir kurum, bilim kadar, üyelerinin namuslu olmasma bağh değil. Bu namusluluğun garantisi de hakemlik sistemi (Peer Review). Hangı araştırmamn kamusal araçlarla finanse edileceğine ve hangi makalelerin yayımlanacağma hakemlik sistemi karar veriyor (Ödüllere de!). VVeingart'm görüşleri özetle: Araştırma konuları son derece küçük alanlara indirgendi. Bu nedenle sadece çok dar bir uzmanlık çevresine mensup az sayıda hakem, projelerin gerçekçi ve sonuç vericı ve bügilerin yeni ve güvenli olup olmadığını karar verebiliyor. 1980'lerde yapılan araştırma, hakemlik sisteminin sanıldığı kadar çok güvenilir olmadığını ortaya koymuştu. Bır deneysel araştırma çerçevesinde, çeşitli psikoloji uzmanlık dergüermde yayımlanan bazı makaleler, iarklı başlık, yazar ve adresle ve minik bazı kozmetik değişıkliklerle yeniden dergilere gönderıldi. Hakemler, 10 makaleden 9'unun daha önce yayımlandığını farketmedi. Değişik fizik dergilerinde görevli 2500 hakem uzerine yapılan ve 6 yülık dönemi içeren bir araştırmada, itibarlı üniversitelerden hakemlerin, yine itibarlı ünı versitelerden meslektaşlarınm yayınlarını, diğer akademik çevrelere kıyasla, daha olumlu değerlendirdikleri ortaya çıktı...Yükleri fazla hakemler her makaledeki özğün saptamaları denetleyecek, deneyleri yeniden yapacak ve ham bilgileri edinecek durumda değil. PeerReview sisteminin etkinliği daha çok sembolik fonksiyonunda yatıyor. Sanılıyor ki sahtekârlık varsa hakem mutlaka yakalar!.. Tbplumdaki, banka, şirket ve devletlerdeki büyükyolsuzluklann ve çürümenin yanında, büimde yapılan bu sahtekârlıklar fmdık fıstık gibi görülüyor. VVeingart'a göre bu durum büimdeki büyük değer kayıplanm durdurma çalışmalarını da yavaşlatıyor. Peki sahtekârlıklar neden arlıyor?Yanıt: Ekonomide Luhmann'ın "Semptoma Yöneliş" mekanizması çalışıyor burada da. Tıp fakültesinin dahi dekanı, almacak adaylann, yaym ve sitasyon sayısı ıle impakt faktörüne göre değerlendirileceğini açıklıyor. Dekandan daha az akılh olmayan adaylar da araştırma sonuçlarını mümkün olduğunca çok sayıda makaleye bölüyor. tlke "yaymlanabilir en küçük birim"dir. Tabii, dekanın kurduğu komisyon, örneğin adaym 50 adet makalesini okuyup durumu ğörecek değüdir. Dolayısıyla sitasyon ve impak faktörüne bakmayı tercih ediyor... Yani, bilim insanını en önemli değerlendirme mekanizması da bilimsel yolsuzluğa alet oluyor... N Satılık Ay Trailblazer Tıcaıet genellıklo bılımm peşmden qelıı ve uzay aıaşürmala rı da bunun bıı paıçasıdır Tr a ı I b l a z e ı Ay'ın çevresınde dolaşacak ılk tıcan uzay aracı olacak Ekam ya da Kasımdd Kazakıstan'dan yola çıkacak olan bu "uçan kameıa" 90 gun luk yolculugu sııasmda çekecegı buyu leyıci HDTV goruntuleıını bızlere ulaştıracak Bu goruntuler vıdeo oyunkrı, fılrn, harıta ve egıtıcı urunlerde kullanıkedk Ttaüblazer'e yuklenecek kartvızıt, yamk kalıntüdr, nıucehver, sanat yapıtı ve daha başka şeyleı ıçın şırketle rm gram başına 2,500 dolar odedıklerı belırtılıyor Bu eşyalar tıtanyurrı bır zaman kapsulunde turulacak Uzay aracı Guney Kutbu'na yakm bır yere ınış yaparak parçdlanacak *** PekişimdikiYÖKyasa tasansı ülkemizde aşırma ve sahtekârhkkonusunda ne diyor? Hasan Yazıcı'nın gelecek sayımızda yayımlayacağımızyazısma göre, "taslakbu şekliyle geçerlilik kazanırsa özellikle aşırma tanımmı sulandırması bakımından şimdiki uygulamayı bile aratabilir.".. Celecek cumartesiye kadar hoşçakahn... Aysarsıntısı Uçuşu LunarA 100 mılyon dolaı değeı ındekı bu Japon uzay aracı sayeainde tam anlarruyla yer yerınden oynayacak Dıklemesme bır elekrriklı supurge boyundakı araçta roket bıçıminde ıkı delıcı bulunuyor. 10,000 C'lık bır yerçekımı gucune karşı koyabüecek bıçımde tasarlanan araç Ay'ın pudramsı, kayalık topragmı sanıyede 250300 rrıetrelık bır hızla dehp geçecek ve 13 metre derınlere dalacak Sıs mometrenın de oldugu delıcüerden bır lanesı ayvn yan taralma, bırı de en uç noktdsma yerleştırılecek Her ıkısı de Ay'da meydana gelen sarsıntılarla ılgılı yülık kayıtlar sunarak aym ıç yapısı ve çekırdeğın boyutu gıbı konulara ışık tutacak Popular Scıence, obursalı@cumhunyet com tr CBT Internet adresı. Cumhuriyet BİLtMTEKNtK • No: 859 6 Eylül 2003* tmtıyaz sahibi:Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncıhk A Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Daruşmanı: Orhan Bnrsalı • Sorumlu Mudur: Mehmet Sncu Görsel Yonetmen Tüles Hasdemir • Baskı:Basın Yatınm Sanayıı ve Tıcaret A.Ş. Esenboğa Yolu Akşam Teaıslen Ankara td&re Merkezi veYazifma adxe*i: Turk OcaÇı Cad. No: 39/41 Cağalogiu. 34334 tstanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks 0212513 85 95. Reltlam: Medi Grupıı 859/3