Katalog

Zümrütten Akisler Uçte ikimiz öpüşürken başımızı sağa yöneltiyoruz Beyin ve hayvan davranışları üzerine araştırmalarıyla tanınan Türk kökenli bilim adamı, blyopsikolog Onur Güntürkün, insanlarm üçte ikisinin öpüşürken başlannı sağa çevirdiklerini belirledi.. Acaba bu davranış genetik mi? ilim, opuşmeyı şu şekılde tanıınlıyor Dudak dokunuşu, yuz yuze pozisyonu, ellerde bır şey taşımaksızm ve başın belli bir yone çev A.M. Celal Şengör Vahşiler Bağdat Müzesi'nde 73 Nisan Pazargünü öğle haberlerinde CNN Türk'te Bağdat Müzesinin yağmalandığı habehni dehşet ve üzüntüyle seyrederken goz yaşlanma ve hırsıma engel olamadım. Bunu yapanlar, buna neden olanfar insan olamazlar. En azmdan "insan" terimi attında ifade etmek istediğimiz, düşünen, muhakeme yeteneği olan, bilgiyi üretip edinebilen varlıklardan olamazlar. Bunlar ancak içgüdüyle hareket eden hayvanlar olabilirier. Bunlann insan cemiyetinde yerleri yoktur, Bunlara insana gösterilen saygıyı göstermek caiz değildir. Bunlar insan cemiyeti içerisinde hür olarak yaşamak hakkından bu yaptıklanyla feragat etmiş sayılmalıdıriar. Yerleri, içlerinde tüm hareketlerinin insanlarca kontrol altında tutulabileceği kilitli mahaller olmalıdır. Bağdat Müzesi insan uygariığının en eski ürünlerinin önemli bir kısmmın saklandığı çok değerli bir müzeydi. İnsan hafızasının en eskiye uzanan hatıralannın pek çoğunun saklandığı bir yerdi. İnsan uygarlığı binlerce ve binlerce yılda gelişmiştir. Bu uygariığın urünlerini yok etmek, o uygarlığı yok etmek demektir. Insanlar ölebilir, şehirier mahvolabilir, bugünkü yaşam bildiğimiz anlamıyla ortadan kaikabilir. Ama, eğer uygariığımızın ürünleri, yani hafızası saklanabilmişse, bu kayıplar çok kısa bir sürede telâfi edilerek uygariık baştan kurulabilir. Ama o hafızayı silerseniz, insanlığı ilk devirierindeki barbariığa dönmekten alıkoyacak hiçbir engel kalmaz. Üstelik kaybolan uygariığın yeniden kurulabileceği hakkında hiçbir garanti verilemez. İnsan aklının ürünleri, bir kez üretildikten sonra kendilerini üretenden bağımsız bir yaşam sürerier, tüm insanlığın malı oluriar. rilmesi Bochum Universitesi bıyopsikologu Onuı Gttntüzktin opuşmeyı, Natur bılım dergısındekı makalesinde işte boyle tanf edıyor. Son izlenımlerıyle elde ettiği sonuçlar, ınsanlann uçte ıkısınin opiışurken başlannı sağa çevırdıklerıru gostermekte. Araştırmacı, havaalamnda, tren ıstasyonunda, plajda ve parklarda opuşen 124 çifti izleyerek 80 çıftın opuşurken sağa yoneldiğira saptamış B araşürmacılaı ılk başta bebeğın başını 5 üa 10 saniye kadar one doğru bakacak şekılde tutuyorlar ve bıraktıktan sonra bebeğin ne tarafa yoneldığı not edılmekte. Genellikle sağ "Adult persıstence of headturrung asymmetry" başlıgıyla sunulan araştırma yazısında, Insan davranışları neden asimetrik, sorusuna bır açıkhk getırıyor araştırmacı. Ana karnındaki bebekler sol yenne sağ baş parmagını emerken, dunyaya geldikten sonraki ılk aylarda da başını daha çok sağa çevirirler Çolde yolunu kaybeden ınsan, sağ ayagıyla daha buyuk adunlar attığı ıçın sola doğru kıvnlardk yurur, hatta bırçok supermarket de ınsamn bu yuruyuş bıçımıne gore duzenlenmıştır Tum bu fenomenler ışığında draştırmacüar ıstatıstiksel bır dağüım ızledıler Buna gore ıkı kışıden biri sağ yone eğılımlı Gunturkun, bu rdkdmlaıırı aıkasında gızlenen gerçeği şu şekbde açıklıyor Yon tercıhı tum omurgalı hayvanlarda henuz ana karnındayken genler tara&ndan belırlenmekte ve bu eğılım daha sonra çevrenin etkisıyle guçleniyor Aynı fenomenın guvercınlerde de geçerli olduğunu Gunturkun doktora çaüşmasrnda gostermişti. Guvercin embrıyolan yumurtadayken kafalarını sağa çevırdıklerınden, gagaları bu konuma go re kıvnlıp bıçımlenmekte Bu pozısyon nedenıyle de sağ goz kabuğa bakarken sol goz bedene yonelık kalır Boylece kabuktdn sızan ışık sağ gozu daha fazla uyararak sağ beyın yansının daha ıyı gelışmesını sağlar Fakat eğer yuva ışık gormeyen bu yerde kuruluysa, guvercınler yumurtadan çıktıklannda asımetnk davranışlar sergılemıyor Guvercinlerdekı yon tercıh mekarnzması ışte bu şekılde çozulmuş Ana karnındaki bebekler sağ baş parmagını emiyor, dunyaya geldikten sonraki ilk aylarda da başını daha çok sağa çeviriyor. Çölde yolunu kaybeden insan, sağ ayagıyla daha büyük adımlar attığı için sola doğru kıvnlarak yürüyor, hatta birçok süpermarket de insanın bu yürüyüş biçimine göre düzenlendi. Eğer bebek beş kez ust uste sağa bakarsa o zaman sağ yone eğılimli olduğuna karar verilmekte tşte Gunturkun'e gore bu deneylerde sağ/sol tercıhındeki aynnülar gozden kaçınlmakta iki kişilik eylem Bununla bırlıkte, aslında opuşme araştırması da surekhlık tezinı doğrudan doğruya kanıtlamıyor Çunku opuşurken izlenenlerdekı en duşuk yaş 13 ıdı, dolayısıyla da daha kuçuk çocuklardakı asımetn çalışmaları eksık Aynca yanıt bekleyen başka soıulaı da var Mesela sağ sol el tercıhmdekı oran neden opuşmede olduğu gıbı 2 1 değü de 8.1 ' (Guntıırkıın'un tahmınıne gore kulturel baskılardan dolayı) Ya da sağdan opuşenler ahizeyi neden sol kulaklanna goturuyorlar7 Bu soranun yarutı hâlâ bır bümece ama araştırmacının Nature dergısınde de dediğı gıbı bilim bır konuda kesınhkle emın Opuşme ıkı kışılık bır edım İnsanlar daha farklı Fakat ınsanlardab yon ükesı bu kadar basıt değıl. Yenı doğan bebek ve yetişkınlerde, yon tercıhınrn bebeklıkten yetışkınlığe geçüğını gosteren davranışlar ılkbakışta 2 l'lık bir sonuç vermekte. Ancak dyrmtılı olaıak ıncelendığınde ortaya çıkan davranışlar bıraz şaşırtıcı Mesela doğumdan uç ay sonıa bebekleıde sağa eğılım tercıhı kayboluyor kı bu da Gunturkun'un surekblık tezıyle ortuşmemekte Araştırmacı bunu deneylerin yeterli olmadığına bağhyor Şoyle kı bebeklerle yapılan deneylerde Büyük bilim (elsefecisi Kari Popper, insanın dısında ve onun gözlemine açık dunyaya Dünya I, insanın bu dünya hakkındaki düşüncelerini üreten yeteneğine Dünya II, düsünce ürünlerine de Dünya III adını vermiştir. İnsan uygarlığı iste bu Dünya lll'ün sakinidir. Dünya III, kütüphanelerde, müzelerde saklanır, insan evladı onun sakinlerini oralarda öğrenir ve onlara yeni ürünler katar. Dünya lll'ü yok etmek, insan uygariığını, yani insanlığı yok etmek demektir. Bugün Bağdat Muzesi hakkında duyduğum haber, tüm Irak işgali sırasında duyduğum en korkunç, en ürkütücü haberdi. Tüm değerierini önümüzdeki yirmi otuz yılda yitirecek olan petrol alanlannı derhal guvence altına alan Amerikan işgal güçleri, her ne hikmetse Bağdat Müzesini (ve onunla kimbilir nice kütüphane ve koleksiyonlan) korumayı akıl etmemişlerdi. Bırakın bunu akıl etmemeyi, CNN haberi bizzat Amerikan askerierinin talan ve tahribe kanstığını söylüyordu. Ikinci Dünya savasından sonraki Nurnberg mahkemelerinde Nazi savas suçlularının suçlandıklan cürümlerden biri de kültür variıklannın çalınması ve tahribiyle ilgiliydi. Şimdi aynı suçtan başta ABD Baskanı Bay Bush, Ingiltere basbakanı Bay Blair, ABD savunma bakanı Bay Rumsfeld, Birieşik Krallık savunma bakanı Bay Hoon, diğer müttefik hukumet başkanlan ve askeri harekâttan sorumlu bakanlan, Irak seferî ordulan komutanı General Franks ve Bağdat'ı bitfiil işgal eden Amerikan biriiklerinin komutanı da mahkeme edılmelidir. Eğer dünyada adalet, insan haysiyeti, insana ve uygariığa saygı d'rye kavramlar kaldıysa ve bunlann korunması, geliştirilmesi arzu ediliyorsa, bu insanların mahkeme önüne çıkanlmalan ve suçlannın tesbüi halinde en ağır cezalara çarptmlmalan kaçnılmazdır. Bunu bizzat müttefik ülkelerine mensup uluslar istemelidir. ABD'nin kuruculanndan, büyük düşünür ve bilim adamı, 3. Cumhurbaşkanı Thomas lefferson eğer hayatta olsaydı hiç kuşkusuz bu yazdıklanmın altına imza atardı. Adnan Adıvar 1945 'de yayımlanan Bilgi Cumhuriyetinden Haberier adlı kitabında, birAlman yazann kendi ulusu hakkında söylediği şu sözlere yer veriyor: "...Seyahat ederier, en büyük sanat merkezlerini ziyaret ederler; ecnebilerin ilmini sanatını felsefesini öğrenince ne yapariar bilir misiniz? Onlara harp ilân ederler; beğendikleri bütün eserleriyakariaryıkariar, sevdiklerini öldürürier; kendilerini zorla sevdiremedikleri ınsanlann yurtlannı istilâ ederier... Işte bunlann hepsi örtülmek istenilen aşağılık mudilesinin neticesidir." Eğer Irak'ı işgal eden müttefik uluslan birgün bu gibi aşağılayıcı suçlamalaria karşı karşıya kalmak istemiyoriarsa, tarihte kendilerine Hitler ve Usama bin Ladin'in taraftarianndan farklı bir yer kazanmak arzusundaysalar, Irak'ta birikmiş insan hafızasına, insan uygarlığı ürünlerine saldıranlan, onu yok edenleri ve buna izin verenleri vakit geçirmeden uluslararası bir mahkemenin karşısına dikmelidirier. Biryandan da buyuk bir seferberiik başlatarak talan edilen eserierin bulunarak yerine iadesiyle uğraşmalıdıriar. Bilmelidirier ki, bunlar tüm petrol kuyulanndan daha değeriidir ve daha gereklidir. Yoksa tarihin lâneti hepsinin üzerine olacaktır. 839/5 Üç Dünya Tarihte kendilerine Hitler ve Usama bin Ladin'in taraftarlarından farklı bir yer kazanmak arzusundaysalar, Irak'ta birikmiş insan uygarlığı urünlerini yok edenleri ve buna izin verenleri vakit geçirmeden uluslararası bir mahkemenin karşısına dikmelidir...