Katalog

Ayşe Erzan'a verildi IE ustalıkla bırleştıren ışler yapıyorlar Ozellıkle de yogun madde, ya da artk "yumuşdk madde" denılen pohmer fizıgı, koloıdlerın (yogurt, krem, ıslak kıl gıbı maddelerın)fizıgı,gıbı alanlarda Tabu deneysel yuksek enerjıfizıgıdunyanın en pahalı draçlan olan parçacık hızlaııduıcıldrını gerektırıyor ama Av rupa'da da bu tek tek ulkeler degıl konsoısıyumlat tdrafından gerçekleş tııılıyoı Şu andd Turkıyenın CERN (Avıupa Nukleer Araştırma Mer kezı)'ne tam uye olması ıçın gırışımler de suıııyoı Kadınların ülkemiz bilim hayatında guçlükleri var nu, dünya bilim hayatıyla kıyaslarsınız? Bix çok konuda kadın akademisyenlerin ön planda olduklannı biliyoruz ülkemizde... S SİSTEM DAVRANIŞLARININ MATEMATİKSEL DİLİ Ayşe Erzanın çalışmalarından... A nı? raştıgım dlan "pıoteın ltnen bır mesele Pro ındıgı gıbı farkh arm şan zıncırler Ve tum sonlu sayıda protem hucıe ıçınde ya da dıldıklcn zanidrı çok caıcdkhklar asıdıtefı loıı takdude, her bırı ızüımleı me ozgu çok Î katlarnyorkr Ve bu bıçımde yeıçekleşayacak kadar çabuk lann drastudıkldrı kosrılı dmıno asıt dızüı k katlı durumu kestı enelde bu katldnma ık olarak açıklayabıl le yaptıgırn çalışma 3 katlıya yakın duruurumdegıl ısıltedır taüstiksel olarak de bır dummlaı kumesı >gını vurguladık ve ;el olarak gozlenen dagılımını da kestı>grencı ıle boyle bu 3tkıleşımı ne olur, bır nma davranısını rıasıl < Bunun protPinlerın anlayabılmek ıçın ışunuyoruz izik araştırmalan ılann kalitesi hakiniz? lem deneysel fızıkte ıidlı dlanlanndd, çok a n zengın ulkelenrı=lerı ya da araştırma ayacak duzeyde ıyı ışleı yapdrı Turkıye yı dunya fızıkhaııta sına koymuş aıkadasldi ve gruplar vaı Bır yandan da, ulkemızde yapılan fizık aidştırmalan gıderek sadece buyuk şehırleıdekı az sayıda unıversıtpdp ya püııidktan çıkıp tum Turkıye'ye dagılmıs ınlı ufakh bu çok uruversıteye yayıhyor Yalruz ozelhkle uzak kaldıklan ıçm meslek ıçı eleştınden daha az yaıaılarid bılen bu unıversıtelerde 'yayın ıçın yayın" dıyebılecegımız bır olyu da yaygm Fızıksel arüdrm, onpmı uzerınde pek durulmadan, yaymldnabıhr herhangı bır şey yapmak (kı bu makcdc yazıldıktdn sonıa unu ydyınlayacak bır yer de genellıkle bulmak mumkun oluyor) maalesef sıkça rastlanan bır dururn Gençlere ne tavsiye edersinlz? Genç arkadaslann onemlı problemleıle uğraşmalannı ne kadar ogutlesek azdır Bu belkı bır olçude bır ozgu ven sorunu ama mutlaka aşılması gereken bu sorun Bu ozgııvem sağlamanın vazgeçılmez bu koşulu ıse daha yetkın bu temelfizıkegıtımı ve matematık egıtımı vermekten geçıyor Tabı buna ek olarak gıderek artan ınternet olanaklanndarı da yararlanıpfizıkcamidsında ınsanlar ne yapıyorlar, raye yapıyorlar ılk once merak etmek ve okumak gerekıyor Fizik araştımalan pahalı nu, özellikle çok sayıda ülke ve aıaçtırma kurumu fizik araştırmalannın sonuçları ve ekonomik değerini ön planda tutuyor denebilir ıtıi, belki özel sektör, fizik... Başarılı pek çok grup, hıç de o ka dar pahalı olmayan, kuçuk butçelerle de yuruyebüen, teorık, numenk (bılgısayar sımulasyonu) ve deneysel yontemlerı Bu konu çok tartışmalı bıze hep sorulan, hepuııızm bu^az ovunerek yak laştıĞp ama gerçekten kontrollu bılımsel araştu malaı ın dd bıldıgım kadanyla şım dıye dek ıncelememış olduklan bır konu Ben buaz şeytanm avukatlıgını yapmak ıstıyorum "Hocd" ya da ogret men olmak ne kadar genye gıden bu gelenegın paıçası bılrrayorum ama ul kemızde genç kadınlaıa uygun gonılen bu meslek oldugu ortada Bu okul hocalıgından unıversıte hocalıgına rahat ça taşmabüen bır konum Arıid her ne kadar bellı bu" sosyal statusu olsa da, genellıkle yuksek bır gelırle odullendırılmeyen onun ıçm de bu sosyal statunun toplumsal gerçeklerle desteklenmedıgı bır konum Onun ıçın genç erkeklenn bu meslegı seçmelerı karşısında toplumsal belırlemeler vaı ve bu sayede bu dlan kadınlar ıçın çok vahşı bır rekabetle karşılaşümayan, bu olçude korunaklı bu^ alan haüne gelmış Yaru çelışkıh olarak belkı toplumumuz kadın lara bu konuda bır ayncalık tanıdıgı ıçm degıl tam tersıne, akademık yaşama hıç de hakettıgı ayncalıklan tanımadıgı ıçın Ote yandan Cumhunyet'ın ük donemleıınde ozellıkle Unıversıte'nuı yenı den yapılanmasından sonıa bu konuda çok buyuk ozendırmeye gıdılmış ve destek venlrruş, bu da Unıversıte ıçınde bır gelenek yaıatmış olabıhr Bunun diaşüıılmdsı lazım Kadınlar da geıçekten bu ursatlaıddn yararlanarak kendı ayaklan uzerınde dunnayı ve sadece "hocalık"td degıl, bılımsel araştırmada da kendılennı ıspatlamdyı bılmısler yşe Erzan bılımsel çalışmala nnı "Yogun Madde" alanında Istatıstık sel Fizık dalında surdunıyor Araş tu malanrun arıa temdsını çok sayıda eşdeğeı bıleşenden (atom ya da molekuller bır fay hdttı boyunca uza ridnkayaçldi yada evrıme ugrayan tek hucreh organızmalar) oluşan sıstemleıın davranışlarını bu temel bıleşenlerm bıı bırlerı ıle etkıle şunleımden ve temel fizık yasalann dan yola çıkarak açıklayabdmek ve matematıksel bıı dılle betımlemek oluşturuyoı yanıtlanması sayesınde, sıstemın davTdnışları hak Ayşe Erzan, bilimsel kında kestııımleıde bulunabılmek çalışmalannı, çok sa Tum bu çahşma laıda, bılgısayar yıda eşdeğer bileşenden oluşan sistemle sımulasyonlaıı (benzeştırımlerı) rin davranışlarını in analıtık metodlann çok celemekten, istatikselyanındd onemlı bu yeıe fiziğin biyolojik prob sahıp lemlere uygulanmasına ve kalıtımın te Deprem mel taşları olan RNA davranışı moleküleri ile protein 5 ^fu zincirlerinin birlikte Ornegm aktıf bıı evrimleşmelerinin i hattı uze ' termodinamik temelzel oluşan kuçuk lerini araştırmaya kaydırdı... tenbeıg vc ("Rıchay surekl1 h a r e k e t l e n n G u teı dçe Mıkroskopık yapı taslannın karşüıkh etkıleşımlen sayesınde sıstemde daha buyuk olçeklerde ve uzun zamanlaıdd ortaya çıkan bellı duzenlılıkler motıfler yapılar gozlemek mumkun olabılıyor Istaüstıksel fizıgın ışı, bır sıstemde makroskopık (buyuk) olçekte ortaya çıkan bu duzenlı davramslan kestınnemıze olanak verecek matematıksel modellen kurabümek, yanı sıstermn yapı taslannın bır çeşıt matematıksel kankarurunu yapabılmek Boylelıkle, en sade ozellıklerden hangılennın sıstemde ortaya çıkan gorungulerı elde edebılmek ıçın yeterb oldugunu bulmak ve sonra da, bu kankature yoneltılecek sorulann matematıksel olarak ısmını veren) Rıch ter taıafından ılk olaıak saptanmı.ş bır ıstatıstıksel dagılıma sahıp oldugu bılınıyor Bu ampuık bulguya yoıe M buyuklugundekı depıemlerın gozlenme sıldıgı, yaklaşık olaıak M'ye ters oranülı Kayaçlan bır bu^lenne yaylarla baglı bloklar, tektonık tabakalann hdreketını de bu kdyaçlan bu' dogrultuda sıuen başka yaylar üe temsıl edersek, sıstemdekı surtunme kuvvetlennı de hesaba katarsak, surtunme kuvvetlerını yenecek buyuklukte genlımlenn oluşmasmdan ortaya çıkacak hareketlenn buyukluklen *"^: f 8Î2/9