Katalog

DNA çifte sarmalının 50 yıllık serüveni 1953 yrhndd DNA'nın bukulmus bır merdıven (çıfte sarmal) şeklınde oldugunu keşfeden James VVatson PtancısCnckve Maurıce VVılhns, o sırada bu keşıflenyle genetık bılımın yolunu açtıklannm farkın da degüleıdı Aradan geçen 50 yıl bo yunca bu çıfte sarmdl gıderek kulturel bu ıkon halıne geldı )ames Watson, Francis Crick ve Maurice Wilkins 28 Şubat 1953 tarihinde DNA çifte sarmolını keşfettiler. Biyolojinin temel taşlarından birinin deşifre edilmesi yönünde atılmış dev bir adım olarak değerlendirilen bu büyük keşif, SO.yıldönümünde çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. şam de büım arasında sınır olmadıgıru ıddıa eden Franklın bugun bu çarpıcı ıddıası üe tanınryor Sarmaldan sonraki yaşam Son 50 ydı DNA çağı olarak nıtelendırılıyor Bunu ızleyen donemde 196O'lı yıllaıda genetrk kod tanımlandı, 197O'lı yülarda DNA ve RNA dızesı çozuldu, 19801ı yülarda bıyoteknolojı ve polımeraz zıncır reaksıyonu on plana çıktı, 1990b yülar ıse Genome Projesı'nın ege menlıgı altındaydı Butun bu donemlerde kesınkk kazanan ortak goruş, yaşamın gızının molekullerde saklı oldugu ve DNA'nın yalnızca bıyolojıde degıl, çevıeniızdekı dunyada da devrım yaratacagı na oldn ınançtı Dunya'da yaşaydn tum canlılann ozu DNA molekul setının ta^ıdıgı lmeer bılgı sıcımınde t aklıydı Son 20 yüda bıbm adamlan ınsaıuardakı gerıetık farklılı gı ortaya çıkartmak ıçm çahştı Ve sonuç ta ınsanın evrımıne üışkm çok onemlı bü gıler elde edıldı DNA: Ölümsüz molekül Çok az molekulun DNA kaddi kalı cı ve buyulcyıcı bır etkısı vaıdn Bdım ddamlannı esır alan sanatçüara esm kaynagı olusturan ve toplumsal degerlerı temelınden sarsan DNA, tıptan nanoteknolojıye kadar pek çok alanda uygulama ılanı buldu Çıfte sarmalın sınır tanıma yan kullanım alanı go7 onune alındıgın da dunyanın bu keşıften nasü etküendıgını anlamak zoı degü Ne var kı VVatson ve Crıck DNA çıfte sarmalı ılk kez ortaya çıkarttıgında büım dunyası çok buyuk bır buluşld karşı karşıya oldugunu hemen keşıf oldugunu dnladılar „ DNA'nın kadın kahramanı anlamadı Yalnızca Maclyn McCarty üswald Aveıy ve Colın MacLeod gıbı daha once de DNA'nın yapısı uzerınde çalısmalar yapan büım adamlan bunun çok buyuk bır Bılımde yaşam boyu suren çabalar çogunlukla bırkaç parlak anın ıçıne sı gar Bu baglamda bılımsel başanlann paylaşımında da bazı çelışkılerm yaşanması kaçınılmaz Çıfte sarmalın keşfı de bu konuda bır ıstısna oluştUrmaz DNA nın çıfte sarmal yapısının ortaya çikmasında Rosalind Franklin'ın rolu de ne yazık kı yetermre anldşılamadı Bunun bır nedenı de Franklın ın erken olumu ve olumunden sonıa eserlermın yeteımce mcelenmemesıdır Oysa DNA krıstallerı nın X ışını goruntulermı elde eden Pranklın çıfte sarmal yapırım ılk ıpuçlarını gozler onune serıyordu Sonuçta gunluk ya Primatlarda akrabalık derecesi Insan ve maymundakı DNA di7ilımı arasmdakı faıklüıklar ınsarur kokenıne james VVatson ile söyleşi fames Watson, kendısıne Francis Crick ve Maurice Wilkins ıle bırlıkte Nobel odulu kazandıran keşfini yaptığında henuz 24 yaşındaydı. DNA Çifte Sarmalı'nın keşfınm uzermden tam 50 yıl geçtı. Watson bu sure ıçınde anılarını "The Double Helix" adım verdığı kıtapta topladı. New York'un Long Island bolgesinde, oncelerı kuçuk bır araştırma laboratuvarı olarak kurulan Cold Sprıng Harbor Laboratuvarı'ını, dunya çapında bır araştırma enstitusu halıne getırdı Insan Cenomu Pro/esi'ni başlattı ve bu pro/ede danışman olarak gorev aldı Aşağıda, Newsweek dergısınden Anna Kutchment'ın bu yıldonumu nedeniyle Watson ıle yaptığı soyleşıden bazı ılgınç alıntılara yer verdık Anna Kuchment: Sizi genleri incelemeye iten neden neydi? James Watson: Schrodınger ın Ydşam Nedıı adlı kıtabıru okuyoıdum Yaşamın ozunurı qenlerdekı bılgılerde kdyıtlı ol duğu yazılıydı Bır molekulun genetık bılgı taşıyabüeeeC|inı ılk kez o zaman duşundum • DNA'nın yapısını ilk kez sizin ve birlikte çalıştığınız meslektaşlanmzın çözmesi rastlantılarla açıklanabilir mi? • DNA konusu benırn ıçın sabıt füar halıne gelrruştı BBC de yayımlanan ' Yaşam üykusu ısımlı belgeselı benım hakkımdaızledıyseraz benı son derece sıkıcı bulmuş sunuzduı Programda sureklı olarak DNA ıızenne konuştugumu fark ettım Bu dd doö[al olarak bazılanna süacı gelebıhr • O zamanlar da sıkıcı olduğunuzu düşünüyor musunuz? • Evet, oldukça sıkıcıydım • Nobel ile ödüllendirildiğinizi öğrendiğiniz an yasantuuzın en mutlu anı nuydı? • Şu andd pek hatırlamıyorurn E^er en mutlu anım olduı^unu soylereem msanlaı ' Pekı, eşının mutiulugunda hıç payı yok mu" dıye sorarlar Ayncd "The Double Helıx' ısımlı kıtabım basıldıgı zaman da çok muüu oldum Bu benım ıçm çok uzel bır andı • Ama Francis Crick bu kitabı "dostluğunuza ihanet" olarak niteliyor? • Sanıyorum kı bu kıtap onu rahatsız ettı Ancak onun ıncınecegı hıç akhma gel memıştı Zaten dahd aonıa kendısı de ıtıraf ettı Bdna ' Senın kıtabından sonra daîıa faz la aranır oldum dedı Aslında bu btap onu yenıden gundeme taşıdı • Bugün Crick ile UişkUeriniz nasıl? • Yüda bırkaç kez Kalıfornıya ya gıdıyoı ve onu zıyaret edıyorum Bıbm dogal olarak bızı bırleştu ıyoı Ancak bu dost olacagımız anlamına gelmıyor Frdncıs polıtakayla ılgılenmez Dolayısıyla onunla Irak konusunu Bu yıldönümit nedeniyle New York, Uluslararası Fotoğrafçılık Merkezl'nde gerçekleftirllen "Genom Sonrası Dönemde Yafam" adlı serglde faponya, Çln, Brazllya, Almanya, inglltere, isviçre, Kanada ve ABD'den gelen onlarca sanatçı DNA Ile llglll yapıtlannı serglledller. Bunların Içlnde Çlnll artlst Zhang Huan 'ın blr dlzl portreden olufan yapıtı biiyük llgi çektl. Kendl portreslnln üzerine glderek artan blr yoğunlukta Çln harfleriyle atalannın adım yazan sanatçı, son karede kendl klmllğlnln kendlnden tince gelen akrabalannın ağırlığı altında yok oldugunu slmgesel blr anlatımla ttade edlyor. 832/4