Katalog

Eğitilmek: Fark edebilmek becerisi ıreyde davranış degışıklıgı oluşturmanın egıtümekle eş deger bu kazdium olmadıgı gerçegı ışı guıda, sokaktakı ınsanlann neden yerle re çop attıklan ya da yaya kaldırımlannı ve ust geçıtlen neden kullanmadıklarım daha ıyı sorgulayabılıyoruz Yerlere çop atmak okullaıdd mı ogretümpktedır' Ço cuklara yayd geçıtlerını ya da ust geçıtle rı kullanmamalan mı ogutlenmektedır okulda9 Yanıt Hayır1 Butunuylo genellenememekle bırlıkte, en egıtımlısırıden en egıtımsızıne kadaı yerlere çop atma davranısı pekıştırümış gıbıdır B edebılme becenlerı sığlaşır, sılı nır Ya zorba olunur etrafa naıa lar fırlatılır tehdıtler savrulur ya da kole olunur kendısıne soylenılen her şeye boyun egüır taraf olunur sessız kalınır Doojru or nek olamıyoruz çocuklarımıza farkındd mıyız9 Sözümü dinle! Soz dınlemek, sozunu dınletmek kavramları acaba hangı lıteıatuıde ve ksanda kaldı Çocuklarımızdan hep ıstedıklerı mızı yeıırıe getırmelerını beklı yoruz Bazen farkındayken bıle kendımızm ıçımızdeh geleneksel ruh bıı anda ortaya çıkıverıyor ve degıştırıverıyor rutumumuzu Hemen dta oldugumuz gehyor aklımıza Hempn korumaya geçıyoı uz ıçımızdekı anneba ba ben le çocuğumuzu yetşkınlıkten uzaklaşıyoruz Başlıyoruz bızım zamanımızdayken senaryolanna Çocuklanmızı sıkbo ğaz edıyoruz kelımenın tam anlamıyla Oysa kı geçmışı sorgu lamanın ıletışım kurmada asla yerı yok Uzlaşmak ımkânsızlaşıyor sadece fark edebılıyorsak eger1 Iletışım sorunlan yaşıyonız çogu zaman Sorunlann bılgı yonuyle hıç ugraşmıyor laşı yonune odaklanıyoruz hemen Nıye bana boyle dedı 9 Gosteraım ben ona1 Mutlaka karşılık ver mek cevap vemıek zorundayız hep degılse çatlanz şışerız Olaylarla ınsanldiı bırbırıne karıştınyor ve bıle bıle altta kalamı yoruz asla Dugumluyoruz sorunlaıı bubuıne çozmek yerıne Sorunun nereden kaynaklandıgına degıl kımden kaynaklandığma yonelıyoruz Hata yerıne suçlu aııyoıuz yaru Bu arada tuketılen o çok degeılı Aimanın fdturdsuıı kendımıze çocuklan mıza arkadaşlanmızd kurumumuzd devletımıze odetıyoruz da faıkına bıle vardmıyoıuz Sorunun çozumunun egıtım oldu guna kusku yok, ama ecjıtım kısvesıylo ınsdiıldrd yutturulanın kuru ogıeum hız metı olduguna da kuşku yok Acaba ne zaman gerçekten egıtıloceğız' Ya dd çocuklanmızın okullarda saglıklı büışsel gehşını asdmdldn geçırmekte olduguna gerçekten ınanabılecegız'' Kdramsarlık bır yana gerçekçı olundugunda, bu bır sure daha mumkun gorunmuyor Hedef neydi? Ataturk Turkıye'sırun egıüm hedeflen ıncelendıgınde, yetıştırılmek ıstenen ınsan tıpımrı "çagı yakalayan uygarlık duzeyının bır ustune ulaşmıs1 olarak tanımlanmak ıstendıgı gorulur Beklenen, uygar, vatanını seven paylaşımcı yaratıcı, kendını ıfade eden bır bıreyı kompoze edebılmektıı Gozlenen, beklenenı kaışılaydbümekte mıdır? Yanıt Hayır1 Egıtım kurumlanna ragrrıen, davranışsal yeterlık sağlam degıldır Etrafınıza baktıgınız da ınsanlann bırbırıne ydbdncı oldugunu gozlersıni7 ancak Gozler mısınız sız de 9 Çocukların adam olmadan once çocuk olmaya ıhtıyaçları vardıı Yaşanılan çevre mercek altına alındığmdd çocuk olma hakldiı ıyı ya da kotu nıyetle, bır şekılde ellerınden alınmaktadır çocukların Nasıl mı ? Bu sorunun yanınnı bu yazıyı okuyan her kes bılıyor Oyun alanlarının yoklugu, duzensız trafık, ıkılı oğre tım kalabalık sınıflaı kuruphane yoklugu ya da yetersızlıgı bı lınçsız anne babalar, yetersız ya da ımkansız ogıetmenleı ço cugun gelısım gereksınımlerınden uzak yuklu ogretım pıogramları Çocukların ogude de ıhtıyaçlan yok boyle bır ortamda thüyaçlaıı olan tek şpy dogıu ve sdghklı ornekler modeller Dıkte ettırmeyp zorlanıaya tdlıme ezbere hıç gerek yok aslın da Bu sureçte yaratıcılık oluı kendı ıfade zorlaşıı kendını faık Ceza ve ödül üdul vermenın davranısı kdavuzlayıcı guç oldugund ınanıyoruz, ceza vermenın tek caydıncı guç oldugund Yanılıyoruz ama Çunku pervasızca odul veıeıek çocugumuzun benlıgını ıyıce şışırıyoruz balon gıbı Kendınden başka kımseleıı begen meyen kendını tanıma anldnıa fırsatmı hıç yakalayamamıs han tal bır yanş atı yapıyoruz onu Başanlannı başkalanran başarüdııyla kıyaslıyor ya da kıyaslatıyoru? kondmce de Ceza verınce de yanlış davranısı sondurmek yenne bılınç altına gondenyoruz ve bu sefer de patlamaya hazır bır ateş topu oluştunryoruz o kucucuk, tertemız benlıgınde beynınde Orseüyonız kolay ca hafıfe alarak Bır gun gelıyor bdlonun supabı çekılıyor ya dd ftrlıyor sonuyor çaresız, kımlıksız kalıyor benlıgı kendısı Ateşlenıyoı ya dd bır gun kendınden eser kalmamacdsına kul oluyor cayır cayır yanıyor benlıgı yok oluyor hrnügı Sonra medet umuyoruz uzmanlardan farkedebılıyoısak eger Oysa kı odul ya dd ceza yerıne donut veıeıek, yapıldn ışın deo;erını ya da de gersızlıgını, çocugun kendi degerını ve becenklılıgını ya da becerıksızlıgını ogretmek mumkun onlara, hem de hıç fark ettıı meden bedelını Aferın deyıp benlıgını şışırmek, onu yuceltmek yerıne yaptıgın ıçm onun yararlaruıı goreceksm demek zor olmasa gerek Boylece çocuga ne ydpabıldıgı ve yaptıgınm ne kdddr onemlı ya da onemsız olabılecegı bügısmı vermek mumkun Işte kendının onemlı ya da onemsız oldugunun degıl, yaptıgı ışın kendı becerısıyle onu onemlı ya da onemsız kılacagı bılıncıyle hareket ederek, kendı kendısının farkma varabılmeyı ogrenen kendı kendını degerlendıren, eleştıren ve gelıştırebüen çocukldr yetıştırmenın farkedrlebüırhguıın kuçuk anahtan1 Çocugu hıçbır şeyın uzerınde zıhnını yoramadan benlıgı ne hapsetmek yenne, yaptıgı ışle kendı kendısının farkına varıp kendı yorumlanyla kendı kendısını benlıgıne taşımasına yardımcı olabılmek Bu anahtarlan somut orneklerle artınp çogaltmak bız eğıümbılımcılerın gorevıdır Yapılması gerekenlerın ozellıkle egıum alan çalışanlarınca ıyı bılmdıgı farkında olundugu ortada Sorun sıstemsızlık ve ılkesızhk Egıtım sıstemı tanımlamalan ya püırken, yanlışlann ıstemden kayndkldndıgı ıddıalarına yor veı ı hrken, goz ardı ettrgımız, bır sıstem oluşturamayışımız ve sıste mı gereksınım duyulan bılgıyle besleyemememız sorunuduı Sıstemsızkgı kışınm sosyalleşme surocınden uzak tutan kagıtlaı uzerındekı yasalarla pekıştırıyoı uz çugu zaman Kacjıtlarda yazüanlar dogru olsa bıle yaşamd ınemıyor Degışık yorumlar katarak kendımızden (bılgımızden degıl) yaşamı daha agdalı daha yapışkan yapıyoıuz fdrkında olmadan Vaı olan yapı bıreyın ogrenebıldıgı ortamı hesaba katmamış bellı kı Gelecego aydınlık bır gun armagan etmek ıstıyorsdk eger egıtımı onemseyeüm Uygarhga açılan penceronın anahtarının egıtımde oldugunu farkedebılelım *Dr. Ergin Erginer * Gazıosmanpaşa Unıversıtesı, Egıtım Fdkultesı Hgıtını Büımlerı Bolumu, Egıtım Programları ve Ogrehm Anabılım Dalı Degerlı ogretmenım Pıof Dı U.stun Dokıııerı e kendımı far kedpbılmomc yaıdım ettıgı ıçın teşekkuıleı < gozardı edılerek başlatılamazlar Bır sıstemle ılgılı duzenlempler gundeme geldıgmde orırpkı uygulamalor bunların başanlı VP aksa yan yonlerı, ulkede ve dıger ulkelcrde de nenmış sıstemler gemş bu kaülımld ıncelenmelı tar Oşüıridlı lasaoı tduzun soluklıı bır uygulanid plam ortaya konmalıdır Çok yonlu genış kesımlerı ılgılcnduen, kaımdşık ve tek bır dogrunuıı kolayca bulundmayaragı konu ldia "acıl" çozumler onermek eger salt bılgısızlık veya populızm nedemyle degüse sıstp mı onceden belırlenmış hedeflere yonlendu mek amacı kuşkusunu doguı uı Taı tışılan korıuloid gehnce 1 . Tuık bılım msanlarının uluslaraıası atıf ındekslprıne gırpn doıgıleıde ydprrıış oldukları yayınlaıld 2002 yılındd Turkıye'yı durıyadd 22 sırdyd çıkarmaları hıçbır bıçım de kırçumsenemeyecek bır başarıdır Bu ın aarıldr agrr ekonomık krız ıçınde bılım ve egıtıme her zamankmden de duşuk pdyırı aynldıgı bu donemde ulke ıçınde VP çevremız de bu çok belırsızlıkler yaşanmakta ıken bılurı tdrıhrne gpçmesı geıeken bu olayı gerçekleştırmışlerdır Büımsel mdkalelenn bır ulke lurı bılım duzeyımn tek gostergesı olup olma dıgı yaymların vurgu (ımpakt) degerlerı veya nıtplıklerı makale sayılaıının teknolojıyp uyarlanmd ıle ıüşlası gıbı tartışmalar yermde ve gereklı olmakla bırlıkte bu bdşdnrun degprıne golge duşurcmez 2 . Uzetuıde dıkJ;atle dunılması geıc ken bır nokta, bu sıçramanm tek bu yılda gerçekleşmış rastlanüsdl bır durum olmayıp Turkıye'nın yıllarddn bprı gıdprek yukselen bır pprformans gostertnış olmaoi makdle sayılaruıın heı yıl bu urıcekıne gore dunya ulke leı ı ıçınde en yuksek artış hızlanna ulaşması ve bılrmdp ad sahıbı brrçok ulkeyı qerıde bıtakmış olmasıdn 3 . Ulkemız ıçuı çok onemlı ve üguıç bır olgu da Orhan Bursalı'run da belıı ttıgı gıbı Anadolu umveısıtelerının gprçpklpçtııdıgı devtundır Yıllarca kuçumsenen yeteısızlıkleıı dıle getuılen hattd gereklı olup olmadık lan bıle tartışılan bu kununlar artık ergenlık lprını en çarpıcı bıçımde kaıutlarridktddırldr Ulkemızm yukaekokullulaşma oranı bakımın ddn hâlâ az gehşmış ulkeler duzeyuıde (% 10) oldugu goz onune alımrsa Anddolu'nun her koşesme ydyılrruş bır unıversıte agına ne kadar gereksınım oldugu açıkça goıulur Ta bu h rutelık konusu burada da çok onemlıdır Ama Turkıye'nın ydşdmakta oldugu derın ekonomık hukuksal polıtık kulturel ve eük knz donemınde unıversıteleruı hâlâ en 'temız" ve "duzgun' kalrrus kurumlar arasında sdyıldbılecegı yadsınabılır mı ? 4 . Bu derecede olaganustu bır gehşmeye taıuk olan yonetunleruı oncelıkle başa ııya etkı eden faktorlerı analız etmesı daha ılerıye taşıyabılecck onlemlen tdsarldması bu alanda ydkdlanan ıvmenın ulke kalkınması ıçuı başkd dlanlara nasıl yonlenduılebüecegını araştırması gerekmez mı ? Ne yazık kı bunca olumsuz koşulldrda boyle olaganustu ba şarıldi ortaya koyabılen bılım kurumldnmız belkı kutlama teşvık destek veı ılmelerı beklenııkL'n geıçek büımsel temellere dayanma ydn gerekçelen kuşku doguran bu "plan' ıle yeru beluaızlıkleıe ıtılmektedır 5 . Ulusal ve uluslararası sorunlann çığ gıbı buyudugu, yanıbaşuruzddla savaşuı ulkenıızı de ıçuıe çekme tehlıkesının hızla yıu^eldrgı bır donemde, yuksek ogreüm sıstemımızm dengelcruıı altust edecek "acıl" değışıklık onerılerının kuşku doğurması kaçınıl mazdjr, 6 . "Acü Pldn"ın uıternet yoluyla halko yunun goruslerıne açılması yontemırun de hıçbır bılımsel şeffaf veya uıandırıcı yonu bu lunmamaktadır Internet yoluyla goruş alma her turlu yonlendırmeye açık katıldnldiın kunlıgı ve nıtelıkleı uiıiı Jdptdnamayacdö)ı ko nunun gerçek sahıplerrran genpllıkle dışaııda kalacagı basıt bır pjzersızden oteye gıdemez Bu yontem uygun olsaydı hukumetuı or negın IMF ıle ılışkıl^r vergı sıstpmındp yapıl ması gereken degışıklıkler veya Iıak olaymdd Turkıye'nın ızlemesı gereken tutumld ılgdı olarak da ıntemette halk goruşune başvuı ması beklenırdı Izzettuı Ondeı uı 11 Şubat tarıhlı Curn huııyet'te behrttıgı gıbı Turk yuksek ogtelı mınde yapılması geıeken degışıküideı ancak cıddı ulusal ve uluslarardsı toplantılarda goı u şulup olgunldştıktan sonra uyguldnabıüı bu plana donustunüobüu Tuık egıtımı herhalde bu kadar hafıf ve popuüst bu yaklaşımla du zenlenecek kadaı onemsız brr konu olamaz Prof. Dr. Şevket Ruacan Hacettepe Unıversıtesı Onkolojı Enstıtusu 832/13