Katalog

uimaca Hazırlayan: Hüsnü Kale Dış çurugunu hızlandıran etmenler Soru Bazı ınsanlann dışı nıçm daha iazla çurur? Yanıt Bu soruyu VVashıngton Unvırsıtesı Dışçıhk Fakultesı'nden Profesor Joel H.Berg yanıthyor Dış çuruklerı ınsanlarda gorulen enfeksıyon hastalıklannm en yaygırudır, ınsanlann yuzde 97'sıru yaşamlannın bır donemınde etkıler Dış çurumelenne yol açan etmenler çeşıtlıdır Çuruk, dış rmnerallennın parçalanmasıdır Bu olgu, agız ıçındekı yuzeylen kaplayan mıkroorgdruzma topluluklannın yerel pH duzeyını azaltması sonucu ortayaçıkar Dış mmelen 5 5'den az pH'a maruz kalınca demınemhzasyon (mınerallenn enmesı) dedığımız parçalanma olayı başlar pH duzeyı 5 5'ın uzerınde ıse rerranerahzasyon dedığımız mmeral bırıkmesı olayı ortaya çıkar Bu onanmın başansı, tukuruktela mınerallerın, florıd ıyonlannın ve tukurugun akışkanlık durumuna bağlıdır Demıneralızasyon olgusu baskonsa çurukler fazlalaşır Ne var kı agız ıçındekı mıkroorgdruzmalar bırbırıne benzemez Mutans streptococcı ve dıger turler çuruklere yol açan en yaygm mıkrop olarak goıulse de bu bakteıüere maruz kalan bazı ınsanlann dıslen çurumez Dolayısıyla çurukler, yalnızca bu mıkroorgaruzmalann mıktanna bagh olarak ortaya çıkmaz Beslenme şekb de bu baglamda onemUdıı Çuruklere neden olan organızmalar tatlı yıyeceklerı, ozellıkle sukrozu, hsaca çay şekennı temel besm kaynağı olarak sever Şekerın laktık asıde donuşmesı sırasında çurukler ortaya çı kar Şeker mıktarını kontrol altında tutarak remıneralızasyon surecı hızlandrn ldbıhı Tukuruk akışı ve tukurugun ıçenğı de çururne surecını etJaleyen bır dığer faktordur Kısaca daha fazla tukuruk, çuruklere neden olan organızmalann agızda bannmalannı engeller Aynca dışlerın şekh de onemlıdır Dış yuze yındekı derın yanklar mıkroorganızmalar ıçın bannak oluşturur Dolayısıy la bunlan dış urçası ıle temızlemek zorlaşır Açık olarak goruluyor kı agız hıjyeru çuruklerın oıtaya çıkmasını buyuk olçude engelleyen bır faktordur Fırçalama ve ıple temızbk en azından gunde bır kez olmak uzere aksatmadan yerıne getınlmelıdir Kar tanelerinin şekli Soru Kar tanelen nıçm sımetnktır? Yanıt Bu soruyu Vdssar College'dan yapısal kımya uzmanı Miriam Rossi yarutlıyor9 Kar tanelen, su molekullennın kendılenru katı kar veya buz hale getınrken ortaya çıkarttıklan ıçsel duzendır Su molekullen donmaya başlayınca, bubırlenyle zayıf hıdrojen bağlan oluşturur Kartanelennın oluşması krıstalızasyon olarak bılınır Molekuller, en duşukenerjı ' durumunda sıraya dızılırler Bu durumda aralanndakı çekme kuv veti en yuksek duzeye çıkarken, ıtme kuvvetı en aza ındırgemr Yeryuzunde bulunan buzda her molekul, dığer dort molekule hıdrojen bagı ıle baglanır Sonuçta ortaya marula benzer bır şekıl çıkar Sonuç olarak, su molekullen daha onceden behrlenmış alanlara doğru hare ket eder En temel şekıl altıgen prızmadır Burada altıgenler ustte ve altta, 6 dıkdortgen şekıl kenarlardadıı Bu duzen zemıne doşenen karolara ben zer Doşeme pldnı bır kez belırlendıkten ve ılk karo yerleştınldıkten sonıa, genye kalan dığer karolar ddhd once behrlenmış duzene gore yerleştırılmek zorundadır Su molekullen duşukenerjı bolgelenne yerleşırken sımetn yaraur Bu şekılde kar tanelermın kollan oluşmuş olur Kar tanelerinin pek çok şeklı vaıdıı Bu farklılaşmanın nedenı kar tanelerinin atmosferde oluşmasıdır Atmosfeı kaımaşık ve değışken bır ortdmdır Kar knstalı bır şekılde oluşmaya başlar, ancak sıcdkük ve neme gore değışıme uğrar Temel altıgen şekhnı koınsa da buz krıstallerı yenı yonlere doğru dallanmaya başlar SOLDAN SAĞA 1. All koşede şeması gorulen, uç uca geürılmış ıkı maktne mılmı baglamaya ve bırırun kuvvet çıftını otekıne aktarmaya yarayan mekanık duzenek Bıyolojı, matematık felsefe konulannda eserler vermış Khalkıs (Kadıkoy'un eskı adı) dogumlu unlu bılgın (MO 384 322) (Kıs) Alumın yum (Muz Kıs) Pıanıssımo 2. Gokkuşagı Hâ hıydtçıldiın dılınde Tann'ya olan dogaustu sevgı ve 'l'ann'nın yarattıklan olan ınsanlara duyulan sevgı 3. Yanardag bılımı Gebreotu 4. (Tıp) "Kulak' anlamına gelen yabancı on ek Farukon adlı unlu Turk muzık yazan ve eleştırmenı Kuba'nın dogusunda ıkı bagımsız devlete donuştu rulen adarıın ortak adı Bır tarım aracı S. Yuna nıstan'ın oto plaka ımı Persleıın "Guzel Atlaı Ulkesı" ddını verdıklen, Orta Anadoluda geruş bır bolge (Muz) Bır parçanın dırı, cardı ve coşkulu bıçımde ıcra edılmesını belırten terım 6. Yapraklan sebze olarak yenen baharlı bır bıtkı Tunus'un oto plaka ımı Eero on adlı Fın asıllı unlu Ameııkalı numar (1910 1961) Islandıgı zaman kolayca bıçımlendırüebılen yumuşak ve yağlı hıssını vererı bır cıns toprak I. Bır kumaş veya dantelarun bır başka kumaş veya tul uzerıne uygulanması Bır şeyın eksıgını tamamlamak ıçın ona katılan parça Buıdırım, artırma Çın'de Buddha'ya verüen ad 8. Iş, davranış (Kıs) Astatın Koken büımı uzmanı 9. (Kıs) Madencılıkle ügılı bır kuruluşumuz Satrançtd bıı taş 10. Patlıcangülerden, hekımlıkte kullanılan, uyuşturucu ve zehırlı, bır veya ıkı yıllık otsu bır bıtkı Alün, gumuş gıbı değerlı metalierı alıp satan kamse 11. Bır hastalıktan ılerı gelen, hastalıklı, marazî (Yun Mıto) Kugu küığına gıreıek Zeus'tan dort çocugunu yumurtlayarak doguıan kadın 12. Ozerklık ıle ılgılı anlammdd kulanıldiı terım De gerlendırmede kabul edılen en yuksek derece 13. Yuksek, ulu Kurtboğan kokunden çıkanlan ve agn kesıcı olarak duşuk dozlarda kullanılan zehırlı madde 14. Marcel on adlı, butun eserlen dılımıze de çevrılmış unlu Fransız deneme yazan ve çevırmen Bu şaıkıda her kıtadan sonra tekrarlanan ve bestesı degışmeyen parça 15. (Kıs) Unlu bır spor kulubumuz Genellıkle sekız dehğı ve ıkı başparmak delığı bulunan kure bıçımındeflut YUKAHIDAN AŞAĞIYA 1. (Tıp) Ana toplardamara opak bır madde enjoktp pdoıek radyografık yontemle mceleme Italya'nınenuzunumagı Daıre çevresınm çapı na bolunmesıyle elde edılen sayı 2. Kımyada karbon,fosfor,kukurt gıbı bazı maddeleıın farklı fızıksel ozellıkler taşıyan degışık bıçımlerde bulunması ozellıgı (Halk) Zarurree 3. Cumhurıyeün ılk yıllannda Übay denılen yuksek makam dakı yetkılı tklımbılımcı 4. (Esk) Salya (Esk) Razı olmus aklı yatmış Kuçuk açıları tam oldrdk olçmeye yarayan aletlerı derecelemek ıçın bır yontem ıcat eden Pedro Nunes dıye de anılan Portekızb matematıkçı ve astronom (149?.1577) S. La Capatına unvanlı asıl adı Carmen olan çın gerıe asıllı unlu Ispdtıyol dansçısı Bıı kışı tarafuı dan soylenen veya çalınan muzık parçdsı 6. Ikııı cı Ramses'ın halefı olan yenı tmparatorluk Fuavunu (MO 132SMO 1224) (lng) Domates 7. Yanm kafıye Rusya'da devrımden once kırsal kesımde yaşayanlara verılen ad koylu 8. Hakkı ka bul etmeyen ınatçı anlamında kullanılan eskı soz cuk (Esk) Kalkan, zırh gıbı korunmada kullanı lan şey Ortodokslarda Isa, Meryem veya ennıslerın tahta uzerıne mumlu ve yumurtalı boyalarla yapılmış dını resımlere verılen ad 9. (Muz ) Yumuşak, baygın bır bıçımde anlamında kullanılan terım Bazı mantarların spor kesesı Cehennem ateşı 10. "Avare" adlı fümıyle 1950'lı yıllarda ul kemızde de meşhur olmus Kapoor soyadı unlu Hıntlı mucızesıru donuşturduğu şehır Okyanusyalılarm bereket tannsı 11. Dınltme, canlandırma Kalıp veya kalıp dolgusu yapmakta kullanılan ve sertleşmesı ıçın aprelenmıs mce muslın 12. (Kıs) Sılısyum Isvıçre'de bır akarsu Almanya'da ımal edılen sentetık polyester pılıgınm ve elyafının tıcarî markası 13. (Kıs) Lıtyum Eı senhovver takma adı Bır üımız 14. tlkel bır sı lah Guneş dogmadan oncekı dldcdkardnlık Nuh peygamber zamanında yağdıgı ve butun dunyayı su baskını altında bıraktıgı anlatılan şıddetlı yagmur Tellur 15. Çok basıt ıstemlı hareketlı yapmakta çeküen buyuk guçluk 16. Fasıla Nımet venne, ıyüık etme 12. Yağ dokusunun bu yumesıyle olusan ıyıcıl ur, yag uru (Kıs) Molıb den 18. lnsanda elın ve ayagın bılekle parmaklar arasında kalan bolumu 19. Tıfoya benzemekle bırlıkte daha hafıf geçen bulaşıcı hastalık 20. Ruh büımcı, ruhıyatçı f Kare bilmece 1 'den 9'd kadar olan sayıları aşagıdakı karelere oyle yerleştırınız ta Soldan sağa A)Tamkare B)Artan ardışık 3 A sayı C)Asal sayı B Yukandan aşağı D)Asal sayı C E)Asal sayı F)Asal sayı Duzenleyen: Mete Neptun 10 1 1 a .UK . r . .U.ULUU.UT 83O.sayıdaki "Asal Sayı Zinciri" bulmacanın yaıub: 3 asal sayı 73 . 6 asal sayı 19 9 asal sayı 17 E Bulmacayı doğru bilen okuyuculannuz: Omer gemıcıBahkesır, Necah BuyukduraAnkara, Asıye KayaAntalya VGuneş Altınok Istanbul, Ender Aktulga Istanbul Avnı Akyuz Zonguldak Mete Neptun Izmır, Yavuz Akın Istanbul, Hacer Guralp Istanbul, Yaşar Uyanık Istanbul, Nızamettm Onder Ankara 832/15 "f4"£4£WîLJ ff • \ u» UA OU !. • IHE ti '•" OTM I P V E |L |l |U |l Y |e ^ a ]r I 1