Katalog

Kola savaşları, dindarlık ve sağlık Bu Ramazanda bir süre önce başlayan kola savaşlannın geçüğı ıçın şışmanlık ıçın rısk oluşturuyor Runlann dışında kold ıçme alışkanlığıkızışmasına hep birlikte tanık olduk. Bu tesadüf değil, çünkü nııı fdüt food besleıımeye eşlık ettığmı ve ko İslam düşüncesinde açların halinden herkesin anlaması ve "ne ıle birlikte daha fazla yemek yendığını bıla Iıyoıu7 Bu nedenle de çocukluk çağı şış fis terbiyesi" için oruç tutulduğuna inanılsa da, Ramazanla birmanlığı ve buna bağlı şeker hastalığmın likte tüketimin arttığını, gündüz katlanılan her türlü açlığın onemlı bu sorurı halme geldığı ABD'dekı ço cuk sağlığı otorıtelerı çocuklann kolalı ıçeacısının akşam ve gece çıkarıldığını biliyoruz. ceklerden uzak tutulmasrm onerıyor Şukru Hatun (*) u yıl yeru oları kola de ıftar açmayı kışkırtan mılyon dolar (tam olarak 108 mılyon dolar1) butçelı reklamlar ve tuketım kulrurunun bu reklamlara yansı yan yenı bıçırnlerıydı Hemen soylemek gerekırse ycnı ycrlı kolarun pazard gııışı ıle tuketırn kulturunun bu evrensel sımgesıyle dıne dayalı yaşam kıılturunu benımseyen buyuk çogunluk arasındakı buzlaıın erıdığı anlaşılıyor Dındar lar, kolaya ıçınde kafeın olduğu ve "Gavur malı" saydıklan ıçın uzun sure mcsafclı dur dular ama şımdı kendılerınden bırısı bunu yapuıca bıraz da "ulırıarı her yerh kola Ame rıka'ya ındırılmış bır darbedır" mantığıyla tuketun kultuı urıe teslım oldulaı kadaı her yolu deneyen yeılı fırma ıse yd bancı fıımanın ydlnızcd "tdt" sdtarı ve msaıı bıyolojısının zaaflannı hedef alan reklam ata ğı karşısırıda yaya kalmış gorunuyoı Bu rek lam fıknının kaıelerınde hemen hepsı toplu muıı ernekçı kesımlerınden seçılmış Ariddo lu ırısanlan uzun açlık donermnden sonra ellennde kola ştşelerı ıştdhla sofrayd otuıuyor laı lşm dogıusu ben oruç felsefesıne dy kırı kola reklamı goruntulerınm 1 ay boyun ca mılyonlarca eve ulaşmasına dınddr ke sımleıden pek tepkı gelmemesını anlamıyo rum Bu konuda soylenebılecek çok soz vaj ama ben konunun bır dığer yonune, hıçbır beslpyın degerı olmayan kolalı ıçecek tuketımınm bu kaddr kışkırtılmasının sağlık uze rmdekı olası olumsuz etkılerme değınerek devanı etrnek ısüyoıum lenmenın temelı olan ıçeceklerın yerıne Kola ve kemikler Kolalı ıçeceklerın esas zararlı etkısı ıse kemıkleı uzeımde oluyoı Bundan 3 yıl once Amerıkan Tabıpler Bırlığı nrn Çocuk Sağlığı Deıgısmde kolalı ıçecek düskanlığının lıse oğrencısı kızlarda kemık kınklan sıklığını 3 kdt arttırdığını gosteren bır araşurma yayımlandı Daha once de benzer yazılar urunlerınm tukelımmı d/altıyor ve ergenlık donemınde gunde 800 1 ?,00 mg olan kalsı yum ıhtıydcının kdişılanrridyı onleyeıek de kemık saglığını olumsuz etkılıyoı Bunlarm dışında kolalı ıçecekleı ırı bobreklerden kalsıyum atılımı aıttııdıklan mıde mukoza hurre dongusunu bozduğu dış çurukleı ını belırgm brr şekılde attırdıgı aşın ıçılmesının kas hdstalığına (hıpokalemık mıyopatı) neden olduğunu gosteren ra porlar yayımlandı B Tek bir yararlı araştırma yok Şımdıye kadar kolalı ıçeceklerın ın sanlar ıçın yararlı olduğunu gosteren brr araştırma yayımlanmadı Hıç kuşkusuz kola lı ıçecekler sıgara gıbı ınsan saglığını doğrudan ve tehlıkelı bır şekılde etkılemıyoılaı ama bu onlann masum oldugu anlamma gelmıyor Dunyanın en buyuk 12 ulkesmde 130 mılyar do ları bulan kola benzerı gaz lı ıçecekleı pazaıı oldugu bılmıyor Sureklı yenı pazar laı aıayan uluslaraidsı şırketler gelışmekte olan ulke lerın çocuk ve gençlerını hedef alan bu buyume stra lejısı ızlıyorlar Ulkemızdekı son kola savaslan şırketlerm yenı heılefının kendı halmde yaşa yıp (jıden Anddolu ınsanları olduğunu ve yenı ıktıdaıın buıid çanak tuttuğunu gos terıyor Uzurı zamandır oruç tutnıasanı da televızyondakı kola leklamlarının ıçmde buyuduğum Anadolu kultuıımu ıncıtıcı ozellık ler taşıdığını, ama esas onemlısı ınsdn sağlığı ıçın zaraılı olduğunu duşunuyoıum Bu nedenle başta yoksul evleıuıde oıuçldiıru bır bardak soğuk su ıle açmaya devam eden samımı dındarlar olmak uzete hepımızın boyle bu yozlaşmaya kaışı sesmı yukselt mesı gerekıyor (*)Prof Dı Kocaelı Unıv Tıp Fak Çocuk Sağlığı ve 1 lastalıkları Anabılım Dalı Ru aslında Oliver Roy'un "Kureselleşen Islanı" ısımlı yenı htabmda anlattıgı dın darlann modern dunyaya entegre olmaya çdlışükldiını gosteren ferıomenlerden buısı Iftarla kolanrn yan yana gelışı buyıık olçude tesettuı ıle blucınm alta alta gryılme sme benzer bır durum Yerel kulturlerdekı degışımı çok yakmdan ızleyen uluslararası şırketler bır tur 'Musluman mahallesınde Sdlydiıgoz" olaıak nıteleııebüecek kolalı ıçe reklpn ıftar sofralanna sokarak mılyonlarca yem tuketıcı kazaıımış oldulaı Kola ve sağlık ilişkisi Bu lıtıe koldlı ıçecek yaklasık 400 ka loıı eşdegerı şeker 0 1b gram kafem degışık mıktaıldida zeıık veren maddeler, onjınal tadı sağlayan kola O7U ve esas onemlısı gazlı ıçecek olnıasııu sağlayan fosfoıık asıt ıçe nyor Yakın zarnanda yayımlanan butun diaştıı malar bdştd çocukluk çdğı olmak uze re buyun yaş gruplarmda şışmanlık ıle kola tuketırru didsmdd onenılı bıı bagldiıtı oldu gunun uzorındo durııyor Koldlı ıçecekleı bu taidftan kan şeke rmı hızlı bır şekılde yukselten dolayısıyla ırı sulın hormonunu drttırdidk vucudun yaq de polamaya yonelmesıne yol açan yuksek mıktarda şeker ıçermesı nedemyle (ama dıyet kola var dıycn sesı duyuyorum) dığer tdrdftan sut ve sut urunleıı gıbı sağlıklı bes No ezan no iftar Butun bunları ba.şlatan ve % 10 pazar payı ıçuı sokaktakı addimıı nııllıyetçı duygu lanndan, ?,8 Şubatta dıncı sermaye olarak kodlanmaya bdşbakanın oğlunun bolge ba yısı olmasından, Muslumanlara "No ezan, no ıfldi" dıye akıl veıen rekldin fıagnidrıldiuid yayımldyan bu araştırmacı kolalı ıçecekler ıçındekı yuksek mıktardakı fosforun kan fos forunu yukselteıek kemıkleıden kalsıyum kemıren paratıroıd hormorıu duzeyuu drttırdığını ve bu suıe sonıa kalsıyumu azalan ke mıklprın sdğldmhklarını yıtırdıkleıuu orıe suıdu Tıp lıteraturunde bu gozlemı destekleyen başka ınsan çaüşmalaıuun yanı sıra benzer etkmın farelerde olduğunu gosteren dicujtıınidlaı da yayımlandı Daha once be lırttığımız gıbı kola ıçme alışkanhğı en onemlı kalsıyum kaynağı oldn sut ve sut Dörtköşe mektedır Dığer ı ıse gelecekten bıhdber, boş qezenler ve Şu bır gcrçek kı ben ve bdbkdm buluıı boş kalfalar arasmdab ılıştaduğum kulubun ııyelen esetleımızı buyuk bır nm her donem canlı kalaca ?evkle okumakia, yapıtlannızdah engın bılgı sa ğını ıspat etmek ıçm buyuk ypsmde evrenın sonsuz havuzunda bıhmsel kıı bu çabdyld kendısı gıbılerle laçlaıla ıleılemekteyız Ancak oğrcnmek sonu doldrundktddır Benım soıu olmayan bır kavidrn, ne kadar okuibdk okuya num da doğal olarak onunlalım, gerıe çutun&ıu Sdndıijınuz bur ular kalamı dır za tahhyor Ben her ne kadar bır dernek başkaGeçtığımv gunlerde buyuk oğlumun og nı olsam da, benım de televızyona çıktığımda rcncı belgcsını almak ıçm okuluna gıtüm Belge "evlı ve ıkı çocıık babası" dıye bır açıklamayı hak hdzırldiıırken og'reünenleıle bvlıbet edıp egıtım etmcmı sağlayan kuçuk vc mcsut bır aılem var sıstemımi7 ıle ılgılı bılgılendım Aney, oğrendıkTabıı dilem ne kadar rnesut olurba olsurı, her lerım hıç de kuçumsenecek şeyler değıldı1 Bel mesut aılede sızm gıbı bırmucıt yokt butun so geyı elde ederetmez oğlumun ders programı ııınlarçozulsım1Bızım de çonım bulamadığımız nı kapıp eve koşturn ve oturup kuçuk bır hesap bazı sorunlanmı/ vaı Benım en onemh soru lama yaptım Sonuç manılmazdı Şans eserı ıçm num dd uğulldiımld ılgıh Ikı oğlurn dd Turh de bulunduğurnuz eğıtım sısternmde nasıl bılım ye'nm onemlı hselerınde oğrencıdırler Kuçuk adamı uretüebüereğmı bulmuştum1 olan, ellerınızden oper, kendısme sızı ornek alŞımdı oğlumun haftada hrk (40) dersı dığmdan canla başla çalışmakta ve 'Ihırhye 'rruvar Bu, bır gunde 8 ders dcmck Sahah saal 7in ıkmct Okkeş ı olmak ıçm buyuk çaba sarfet 8 30'darı oğleden bvnra İS 00'e kadar suren bır 873/10 Pref. H. Ökkeş zaman dıhmı Cundc 8 der bin saal olardk kdrşıhğı (te ııeltubleı ddlul) 6,5 saat arna mevzu burada bıtmıyor Oğlum sabah saat 7 00 de kalh yor, yanm saatte hazırlamp yoia çıkıyoı Bu baatte okula vdidığmı dujunurbek, sabdh I S saatmı okula gıtmek ıçm, oğlen de bır saatını donmekıçm harcıyor Bu da 6,5ı 1,5+1=9 saatm okul ıçm harcanması demek Guzel, oğren oin bılgılensm cvlatlanmız, lahn, bügınm oğrc nıldıkten sonra tekrar edıimesı gerektığını sız benden çok daha ıyı büırsınız Bunun ıçın de sağlıklı bır bunyeye sahıp olması gerek kı bu da 8 saatlık uyku dumck Ettı mı 9+8= 17 saaP Ayrıca, gun ıçmde de bırsddt dmlendığını duşu nursek 17+118 saatlık bır zamanı zorunlu ıhtıyaçlan ıçm harcanacak Heyhat1 Lıse donemındeh bır genç, hayatmm en hareketlı yıllanndadır Demek t, bu hesaptan ıh saat de sosyal aktıvıte paymı çıkarmahyı? (Orncğm kız arkadaş spor, muzık, arkadaşlanyla tatlmak gıbı } So/ıuç/d elımı/de 6 24 bdduık bıı buıe kahyoı Zoıunlu odevleımı bıtırmesı hahnde 4 1=3 saatlık bır sure okul derslerınm genel tekran oluyor 3 saat ~ 180 dahka1 Onca ders ıçm den en az 6 dersm kesmhkle tekran gerekıyor Yanı 180/630 dakıko Her derb ıçm lurtdrun dk 30 verımlı dakıkadd uğlurn "dhnı" olabılırSue yoneltmek ıstedığım soru şu Benım kuçuk kalasını dersten kaldırmıyor o yuzden bır şıkâyetı mız yok, notian da ıyı Ama benım buyuk oğlan ncdcn standaıt bıı gcnç olaıak aynı başarıyı gobteremıyor? Oysa yukardakı hebdba gorv bı rakm buyuk oğlumu, tum msanlığm bılgı kupu, bılgı pıramıtı bılgı pnzması hatta hılqı konısı ve hatüzatmda bılgı dehsı olmosı gerekırken ne den bu durum geıçekleşemıyoı7 Acaba yedık lerı bır şey mı dokun uyor ? Gençbk neden uç sa atını çalışmaya veremıyor? Lutfen aydmlaün bızlen azız Hocam Okkeşi Bılmçh Ohıyurular Kulııbu Başkanı Dr Kamuran Yazarkma Nasıl Ökkeş Olunur?