Katalog

Kansere karşı yüz güldürii Kansere karşı açılan savaşta bugüne dek çok önemli kazanımlar elde edildi. Teşhis, tedavi ve önlemler konusundaki gelişmeler, beraberinde yeni sorunlar getirmekle birlikte, bilim bu sorunlara aynı hızda çözüm üretiyor. Yeni özellikler taşıyan ilaçlar bir bir ardına piyasa çıkıyor. Ekonomik darboğazlann da aşılması durumunda kanser ilaçları eczane raflarını dolduracak. Son günlerde her gün yeni bir buluşun heyecanını yaşayan bilim adamları bu olumsuz görüntünün çok kısa zamanda değişeceğine inanıyorlar. Bilim dünyasını umutlandıran en önemli gelişme, genom biliminin sağladığı bilgi birikimi ile kanserin moleküler bazda incelenebiliyor olması. S on yıllara kadaı kaııseı drdştıımaLuı boşuna yapılıyor gıbıydı Bılım adamldn bu çalışmalar sayesındp hc±btdlıQııı nasıl ve ruçın oluştugu konusunda çok şey ogrenmekle bulıktc bu bügüeı hastaldn kıırtarmaya yet ıruyordu Madrıddekı Ulusal Kanser Meıke71'nden Mariano Barbacid, 'Hastalar 10 yıl once nasıl oluyorsa bugurı de aynı hızda ol meye devam edıyor" dıyordu Arıcak bu karanlık tablo gıdeıek detjışıyor Son gunleıde her gun yeni bir buluşun heyecanını yaşayan bılım adamlan bu olumsuz goruntunurı çok kısa zamanda degışece ğıne ınanıyorlar Bılım dunydsını umutlandıran en onemlı gelışme, genom büımımn sag kdıgı bügı bırıkımı ılc kanserm rnolekuleı bazda mcelcnebılıyoı olması Dolayısıyla kanserin teşhısı tedavısı vc onlenebılmesı mumkun olacak Her kanser vakası hucıeyı doQıu konumuııda tutan ve buyumesm engelleyen sıs ternın dogru çalışmadığını gosteıu Bılım adamlaıı yen hdiıtası ve bmlerce genın faalı yetmı dynı anda olçen geıı çıp teknolo]isı sayesmdo çok yakuıdd hangı hucrenın yolun dan sdptıgını anlayabılecekleı Doktoılar tek bir hastalık gıbı gomnen bazı vakalann as lında nedenlerı ve tedavısı tamamen farklı apayrı ıkı hastalık olduğunu gorecekler VVashıngton DC yakmlaımddkı Amenkan Kanser Enstıtusunde Kanser Genom Anatomı Projesı (CGAP) adını taşıyarı bir grup kanserin molekuleı diıatomısı hakkındakı tum bılgılerı kamusal verıtabanı ıle bıı leştırrneye çalışıyoı CGAP bugun yuzden fdzla doku tıpınımn gen harıtasını çıkartmayı başardı Bu dokular uzeruıde aıaştırma yap mak ısleyen bılım admaJarı bu bılgüere uc tersız olarak eıışebüıyoı Proje lıderı Lynette Grouse çalışmaldnnın amacıru şoyle açıklı yor Gelecekte patoloğun labordtuvarındakı bu tumor, moleküler ım7ası sayesınde teşltLb edılebılecek Bu ımzayı taşıyan dığer kışıler de bu turnore uygulanan ılaçla tedavi edıle bılecek ' Antikor tedavisi Bunun gerçekleşmesı bııaz zaman alacak, ancdk bu moleküler yaklaşıma daydridn yeni tedavi yontemleıı bırer bırer ortaya çıkıyor Bunlardan ılkı tumor proteınlerıru hedef alan antıkoılaı Cenentech ve IDLC tdrahn dan geİLştınlen lentoma ılacı Rituxan 1997 yılında Amerıkan Cıda ve Üaç Daıresı'nden (FDA) onay alan ük antikor ılacı Bir yıl sonıa Genentech Herceptm ısınılı ılacı pıyasaya surdu Bu üaç buyume fdktonı reseptoınne bağldiidrak merrıe karıserını oluşturdn onemlı bir uyancıyı ortadan kaldırıyoı Bugune dek pek çok dntıkor teda vıaı onay dldrak eczane raflannda yeımı alıı ken bu o kadaıı da klıruk deney sdfhdsında Anlıkorldi kılıt reseptorlere bağlonma nın otesındc başka ışleı de yapıyoı Bunlar tumorun kerıdısıne radyoaktıf atom veya ol durucu üaç yolluyoı Bu amaçla gelıştırılen ük üaç oldn VVyethden Mylotarg 2000 yümdd FDA'dan onay aldı Benzerlerı de deneme aşamasındd New York kenündekı Memorıal Sloan Ketterıng Kaııseı Merkezı nden farma koloq David Scheinberg bu tuı üaçlaıı şoy le açüdıyoı Antıkorlann guzellıgı şuradan kaynaklanıyor Kendı başma toksık olan bir moleku lu alıp spesıfık bir bolgeye dogıudan gondeiTnenıze olanak tanıyor Bugun kullanü makta olan kemoterapılerden çok dalıa ge lışmış brr yontern oldn antıkorlar en azmdan dığer sağüklı hucrelere zarar vermıyor"Ne var kı antikor bazlı teıapüerm de bazı deza vdrıtdjlan var, tumore ozgu proteınlerın pek çogu hucrenın duşmda decjıl ıçınde yer alır Bu yuzden antıkorlar bunlara enşemez Yme de durum ük bakışta goruldugu kadar umutsuz degü, çunku hucreler rutm olarak ıçlernı dekı proteırüerm bir kjsmıru dışarıya çıkartır Vucudurı bagışıklık sıstemrnrn ıkmcı kolu olan T hucrelerı bunlaıı kontrol eder Thucrelerı duşüc olmadıkları bir olıışum üe karşüaş tıkları zaman bunu sergüeyeıı hucreyı ortadaıı kaldııııldr Thücrelerine dayanan yeni terapi yöntemleri Sonuç olaıak Thucreleımı takiıt eden aşüaı son yüldrdd tıp alanındakı araştırmala rırı temel konusu halıne geldı Scheinberg bu gelısmeyı şoyle dçıküyor •J^hucrelen rıp alanında yepyem bir evreıun kdpüarını açtı Her şey bızım ıçrn o kadar yeni kı Daha emekleme aşamasmda olduqumuz ıçuı uygulama konusunda ışm ne teye vararagını şımdıden kestıımek zor' Bağışüdık uzmarüarı 1hucrelennın na su çdlıştıcıinı daha yeni yeni anlamaya başlı yorlaı Dolayibiyld Thucresı terapısı antikor tedavısıru en az 10 yıl gerıden ızlıyor Scheınb e r g e gore ük Thucresı teidpısının bırkaç yüddn once uygulanamayacagına dıkkat çekıyor Bu üaç ?001 yüuıda M)A taıafindan onaylan dı Clıvec bu losemı turunde kıomozonı du zenını tersıne çcvıı lyoı Bu şeküde hastalıgır tedavısınde onemlı gelışmeleı kaydedüıyot Şu anda Glıvec turu üaçlardan kaç ta nesının dalıa pıyasaya çıkmak uzere oldugu büınmıyoı Dığeı kaııseı tuılerınde genetık hdtaldi losemıden daha karmaşık olabüu Ay rıca çevredekı dokuldr hucıeleıın kanser leşmesuıde belırleyıcı bir rol oynuyor olabı lırler (Bknz Çevıe dokuldiı) Bu dşaiTiada onemlı olan kııtık lıatayı tespıt edebümek 'Egeı aınacııu/ terorızmı oıtadan kaldıımak ıse masteı pLuıı hazuld yan kışıyı hcdef alnidliiimz oıgutun çaycısını degü' dıye konuşan Barbacid kanserde antı teror mucadelcsınde oldugu gıbı gerçek suçluyu oıtaya çıkartmanın onemme doguu yor Yuzlerce genetüc değışüdığuı ıçındp ger çek soı unüuyu bulup çıkaı tmak ıse duşunul dugu kadar kolay degü Onarım teknikleri Büırn adamldi ı kdiıserlı bir hucrede ne lenn tets gıttıgmı anladıkça bunun nasü onanlabüecegun yavaş ydVdş keşfedıyor Onarım telnıklerınden bazüaıı şundıden pıyascdaıda boy gosterıyor Bunlarm ıçınde en fazla tananı bir Isvıçre şırketı olan Novaıtıs'm urettığı Glıvec (ABD'de Gleevec) Suçlu mutasyonlar Bu ".onmıı çozmeııuı bıı yolu da ışe 868/8