Katalog

Aylak Bilgi Tahir M. Ceylan Eylüldeki bilişim etkinlikleri (1) Türkiye'nin önde gelen uç bilişim kuruluşu (Türkiye Bilişim Derneği, Turkiye Bilişim Vakfı ve Türkiye Bilgi Işlem Hizmetleri Derneği) bu yıl ikiye aynlarak, Eylül'un ilk haftasında, Istanbul'da, iki ayn etkınlik duzenledıler. Bunlardan biri Bilişim Zirvesi '03, diğeri Türkiye Bilişim Haftası / Bilişim '03 adını taşıyordu. Bu etkınliklerden binnde, diğer tarafı kırmamaya da dikkat ederek, iki kuruluş daha (TTGV ve Türk Zekâ Vakfı) yer almıştı. Etkinlıklerden toplantı turünde olanlarını, taraflardan biri Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda, diğeri ise, onun karşı sırasındaki Askeri Muze Kultür Sitesi'nde yaptı. Aslında, her iki toplantı dizisinde de aynı konular işlendi; aynı kitle tabanına hitap edildi; pek çok panelde, konuşmaalar da ya kişi olarak aynıydılar ya da aynı kurumlan temsilen gelmişlerdi. Konuşmaa olarak bir tarafın panelinden çıkıp aynı saatlere konan dığer tarafın paneline yetişmek için koşuşturanlar az değildi; hatta, tarafların birbirlerinin toplantılanna konuşmaa olarak katıldıkları da oldu. Bu ortak payda dolayısıyla, her iki etkinliğe ilişkin gozlemlerimi, herhangı birine atıfta bulunmadan, topluca sizlere de aktarmak istiyorum. Çoklu benlikler ve kişilik çözülmesi J ohn, Jay, Decca, Mac ve Sanji kendıle rını mutlu bir aıle ola rak tanırnlıyor Gru bun sozculuğunu ustlenen John, bırlıkte yaşayan ınsdiı laıdd gorulen surfuşmp VP ağız dalaşları dışında gayet lyı geçındıklermı, çoğun lukla bubııleıiııe destek oldukldrıru ve gunluk yaşarnın sıkıntüanru paylaştıklannı ıfade edıyor Bu arada heıkes ozguılugune son derece duşkun olduğu ıçın, kendı doğrulaıı ve çıkarları doğrultusunda yaşamlanru surdıuuyoı 7* 1 Benliğini algılama yeteneğinin bozulması, çoklu kişilik bunalımından ani unutkanlığa dek uzanan bir dizi ruhsal dengesizliğe yol açıyor. Bu durum psikiyatristlerin gözünden kolaylıkla kaçabildiği gibi, bazı hastalar tedaviyi reddedebiliyor. Bilgi ve lletişim Türkiye'nin bilışimcileri kendilerıni, genellikle, bilgi ve iletişim işleriyle uğraşan meslek sahipleri olarak ortaya koyuyorlar. Uğraş alanlarını Ingilizce olarak soylemelerı gerektiğinde "informatıon" ve "telecommunıcation" sözcüklerini kullanıyorlar ve ilgi alanlanna giren temel teknolojileri de, bazen "bilişim teknob)ileri" bazen de "bilgi ve iletişim teknolojileri" olarak adlandırıp bundan kasıtlarının, her iki hâlde de, uluslararası literaturde "IT" teknoloıilerı olarak anılan "information & telecommunication technologies" olduğunu soyluyorlar. En çok telâffuz ettikleri uç sozcuk yazılım, Internet ve bilgisayar; üzerinde durdukları en önemli sorun ise, TT'nin ozelleştirilmesi. Ben yine de, bilişimalerın uğraş alanlarını, akademik ve meslekî bir disiplin olarak tam tanımlayabilmek için, Turkçe'ye "informatics" sozcuğunun karşılığı olarak gıren "bilişim"in, uluslararası literaturde, "enformasyonun saklanması (depolanması) ve aktarılması (transferi) sureç[proses]lerini konu alan disiplin" olarak tanımlandığına; ve bu tanıma, "bu disiplin, kütüphane bilimi, bilgisayar bilim ve mühendisliği, dilbilım, psikoloji gibi çeşitli disiplınlerin ve diğer teknolojilerin kavram ve yöntemlerini bir araya getirerek, enformasyonun toplanması, duzenlenmesı, saklanması, yeniden uretilmesi, yorumlanması, iletilmesi ve kullanılmasına yardıma olacak tekniklerin, hizmet, malzeme, yazılım, donanım ve sistemlerin tasarlanması ve geliştirilmesiyle uğraşır" biçiminde ek açıklamalar getirildiğine işaret etmek istiyorum. Her türlü mal ve hizmet üretiminin otomatik olarak duzenlenmesi ve denetlenmesıne yarayan komponent, cihaz ve sistemlerin (sensörler, esnek üretim esnek otomasyon sistemlerı vb.), uzaktan algılama [uydu] ve coğrafı bilgi sistemlerı ile uzaktan hizmet alış verişine yarayan 'telematik' sistemlerin (orneğin, bankaalık, eğitım ve sağlık hızmetlerinin uzaktan verilmesini sağlayan sistemler) geliştirilmesine yönelik faaliyetler de, geniş anlamıyla, bılışım alanına girmektedir. yitimine dek uzanır Son yıllardakı beyın taıamala nndan elde edilen sonuçlar benlık duygusunun nasıl oluştuguna ışık tutuyor Normal olarak, bel lek, kendı kendını tanıma, bılmç, duyumsama, nıyet ve eylem gıbı bılışsel yetenekler, ıçıçe geçtığı ıçırı tek ve surekhlık taşıyan bir laşüıge sahıp olduğumuz ız lenımmı uyandırıı Çoklu kışılık ve dığer çozulme durumlarında, kendı olma halınrn bu uzantüaı ı ay 11 ay 11 yasdiur Ne var kı John ve arkadaşlan aslında bir evi de Ojıl bir vücudu paylaşıyorlar Herbırı ayn bir kışılıgp sahıp olmakla bırlıkte, dış dunyaya karşı kendile ı ını yalnızca John olarak tanıtıyorlar 'Mımın edıleceğı uzere John ve vucudununu paylaşan diğer sanal kışı lıkleı aslmda tuhsaJ açıdan hastd Psüayatrıstlenn kışılık çozulmesı bozuklugu olaıak tanımladığı bu durum, gunluk konuşrna dümde çoklu kışdık olarak bılınır Hepımız zaman zaman bırbırıyle çekşen du şunce ve duygulaıa kapüuız, ıııh halımız ınışlı çıkışlı bir yol ızler, füar ve arzulanmız bir andan dığerme degışebılu. Butun bu ıçsel çatışmalara karşın kendımızı tek, somut ve sureklılıgı olan bir "ben" olarak algüa nz Bu durum çoklu kışüık taşıyan ınsanlar ıçın nıçın farklıdır? Çoklu kışılık bozuklugu yaşayan ııısanlaı, bııbırınden kopuk, farklı ruh durumlanna sahıptır liu njh durumlanndan herbırının faıklı duşurıce, duygu ve belleğı vardu John'da gorulduğu gıbı, bazüarı bir dı gerının farkmdadır Bu duruma ortak bıknç derıır "Içımızden bırı vucudu ele geçırdıgı zaman, dıgerlerı ge rı planda kalır" dıye konusan Jolın, "Bu duıumda gerı plandakıler bir şey yapmaz Ancak ne olup bıttığını ızler On plana çıkanın ne hıssettığuıı bıluız ve her şeyı onun gozlerınden goruruz" dıyor Ele geçirilen beden Çoklu kışılık bozuklugu, kım olduğumuzld ılgılı algımızda, kısısel anılaım ne denlı onemli olduğunu ortaya çıkartıyor Bu bozuklugu yaşayan kasdeıde, kışıliklerden bırının vucudu ele geçırdıgı andakı olaylar, o kışılık tarafindan benımsenır Başka bir kışılık on plana çıktığı zaman, soz konusu anılar başkasının başından geçmış gıbı algılanır John'un durumundd heı kı şılık bir dığerının anılannı bıür, dncak bunları kendı deneyımlen olarak benımsemez Boylece tek bıı kışılık goruntusunu vermek ıçın "kandırmaca"ya başvu rabılırler Ancak "Eve ve Sybıl'm UçYuzu" adındakı filmde seıgılendığı gıbı, bazı az gorulen vakalarda tek bir vucut altmda bırleşen kışüıkler o kaddi bırbırlennden kopuktur kı, birbirlerinin varlığından dahı haber sızdırler Her kışılık ancak kendı aralanndan haberdardır. Dolayısıyla hepsının yaşantısmda "boşluklar" bulunur BBC televızyonunda yayımlanan "Horizon" ısımlı büım kuşağında deneyımlen nı düe getıren çoklu kışılık hastası Sue yaşamındakı boş luklan şoyle anlatıyor "Farklı kışılıklere sahıp olduğumun farkındayım Arabaya bmdı ğım zaman surucunun kım olduğuna bağlı olarak radyo ıstasyonunun değışmış olduğu nu gorumm, ayıidların VP koltuk ayarlannm yeniden yapıl ması gerekır Bir seferınde park ettıgım arabanın yerın de bu spor arabayı buldum." Sue gıbı çoklu kişüık hastalaıının beyın goruntulerı ıncelendığı zaman, değısık kışılıklerın gelıp gıtmesı sırasmda beyın fonksıyonlannm Ben kavramını beyin mi yaratıyor? Tek bir vucut altmda "ben" olma duygusunu doğal bir olgu olarak kabullensek de, sabıt bir "ben" kavramını aslında beynimız yaratır ve gorundugunden daha kınlgandır Beynızın bılgıyı ışleme mekanizma smdakı ufacık bu Sdprna, tek ve sureklı bir benük duygusunu anında bozar ve parçalanma başlar Benlık duyusunun yıtımırıe yol açan ruh durumları "çozulme" olarak bılınır Bunlar çoklu laşıhk bo zuklugundan, "fug" olarak ısımlendınlen ani bellek Zihinsel süreçlerle ilgili Cünümuzde, enformasyon [information] teknolojisinden bilgi [knowledge] teknolo/isine doğru birgeçiş surecine girilmesiyle birlikte, bilişim, kognitif [bilmeye ve kavramaya ilişkin] teknikler ya da araçlar ve semantik [anlamsal] tabanlı sistemler ya da akıllı arayüzler geliştirmek gibi, daha çok zihinsel sureçleri nitelemek için kullandığımız terimlerle ifade edilen konuları da içerir hale gelmiştir. Bilindiği gibi, Türkiye'nin de dahil olduğu AB Altına Çerçeve Programı'nda, bılgı [knovvledge] teknolojilerine ilişkin araştırmalar, öncelikli tematik araştırma alanları içinde onemli bir yer tutmaktadır. Daha once de değindiğim bu tanımları aynntılı olarak tekrar etmemin nedeni, tanımlarda geçen, konu ile ilgili "tekniklenn, hizmet, malzeme, yazılım, donanım ve sistemlerin tasarlanması ve geliştirilmesi" işiyle bizim bilişimcilerimızin ne kadar uğraşabildıklerini tekrar gundeme taşımak ve yarının dünyasında söz ve karar sahibi olma iddiasındaki butun ulkelerde yaşamsal bir onem atfedilen bu "tasarlama ve geliştirme" konusu üzerinde Eylul etkinliklerinde ne ölçüde durulduğunu irdelemektir. Bu irdeleme için iki hafta sonra buluşmak üzere... http://www.movasyon.org 866/6