Katalog

9303 yayın ve 22. sıra Türkıye büım dunyası uluslararası bilimsel yaymda yıllardır çok istikrarlı bır yükselış içinde. Geçen yılın ilk raporunu TUBÎTAK Başkanı Namık Kemal Pak sevinçle açıkladı: "Türkiye 2002 yılmda 9303 adet bilimsel yaym yaparak, buyuk bır sıçramayla dünya bilim üretimi sıralamasmda 22'nci sıraya yükseldi". 2001 yılma göre artış oranı yüzde 34. Bu herhalde dünya ulkeleri arasmda en buyuk artış oranı olsa gerek. Geçen yıllar içinde de yine yüzde 30'lar civarında bir artışla, bilimsel yayımnı en çok arttıran üç ülkeden biri olmuştu Türkiye. CBTyayma başladığmda yayın sayısmm 500600'lar civarında olduğunu anımsarsak, nereden nereye hangi hızla geldiğimizi görürüz. Yayın sayısı ilk kez 3 binlere yukseldiğinde, bu koşede, Türkiye'nin yeniyeni atıl kapasıtesini kullandığını belirtmiş ve hızlı artışm sürmesinin beklenmesi gerektiğine işaret etmiştik. Her yıl, herkesi şaşırtan bir yukseliş yaşıyoruz. Bu çok sevindiricidır. Bunun nedenlerine geçmeden önce, Pak'm açıklamasmda işaret ettiği bazı verileri buraya alıyorum: • 2001 yılmda ıse 7592 yaymla 25'inci sıradaydık. Dünya bilimsel üretimine katkı payımız %0.64 idi. 2003'te 9303yaymla 22. sıraya yükseldik; dünya bilimsel üretiminin %0.86'sı Türkiye'de uretiliyor. • 28 üyeli gemşletilmiş Avrupa Birliği içinde 10'uncu sıradayız. Türkiye Avrupa Birliği'nin 7 ülkesini (Danimarka, Avusturya, Finlandiya, Yunanistan, Portekiz, trlanda, Luksemburg); aday ülkelerden biri (Polonya) hariç, hepsini geride bıraktı. • 1992 yılmda 37' inci sıradayken, 3 Şubat 1993 tarihli Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu'nun koyduğu, 10 yıl içinde 30'unculuğa yükselmek hedefinin 8 basamak üstüne çıktık. • Türkiye'nin dünyada %1.1 olan demografik ağırlığına karşm ekonomideki ve bilimsel üretimdeki ağırlığı 2001 yılmda yaklaşık %0.6 idi. Yani demografikağırlığımızla bilimsel ağırlığımız arasmda %0.5'lik negatıf bir fark vardı. Mutlulukla tekrar ediyoruz, bugün geldiğimiz noktada dünyadaki bilimsel ağırlığımız %0.86. *** Şimdi gelelim bu hızlı artışlarm nedenlerine: Bana göre, bırinci etken, ünıversıtelerimızde akademikyükselmelerde uluslararası yaym koşulunun aranmaya başlanması. Yard. doç. ve doçentliklerdeki yayın barajı, cıddı araştırma etkinliklerini yoğunlaştırdı. îkinci neden, yurtdışmdan her yıl gelen genç akademisyenlerin Anadolu unıversitelerinde hızla çalışmaya başlamaları. Zaten her yıl Anadolu ünıversitelerindeki uluslararası yayınların sayısmdakı artış diğerlerinden çok daha fazla. Genç akademisyenlerin önlerindeki engelîer kalktığı ve araştırma olanakları arttığı sürece, yaymlan da artacaktır. Üçüncüsü ve diğerleri, hızlı artışm yarattığı auroranm etkisi. Üniversitelerimizde bilimde yükselişin ve bilim adamlığmm, ciddi araştırmacı anlamıyla giderek daha çok özdeşleşmesi. Bilim adamlığı=uzmanlık=araştırmacılık eşitliliğinin giderek daha çok gün ışığına çıkması. Araştırmacılığa toplumsal saygmm artması; TÜBİTAK'm desteği; TÜBA gibi kuruluşlann varlığı; uluslararası yaym konusunda özgüvenin giderekyaygmlaşması vb... Türkiye'nin bu araştırma potansiyeliniyeniden ve iyi değerlendirmesı ve kalkmma çaba ve planlanna entegre etmesi gerekiyor... Bu birbaşka yazmın konusu. deşıfrp edılebıhr Kopekten sonra ıncelenmp şansı en yuksek organız malann başmda demzkeytdnosı (Strongylocentrous purpuıatus) tek hurrplı Tetrahymena ve Oxytncha ve şempanze gelıyor Ikmcı krıter tşlemm ne denlı zoı ulduğu üe ılqılı Pidük ydran olan hayvanlar bu gruba gırıyor Sozgelımı mısır genomu aynı dızemn bın lerce kez tekran üc oluşuyor Çok çahşümıs bır organızma, daha az tanınan bır organızmaya ternh pdılır Bu ükeye gore dızelerın sıralanrnası ıçın temcl çalışmaların yapıldığı kromozom harıtdlaıınırı çıkdi tıldıgı or ganızmaldr uzennde hıçbır çalışma yapılmamış organızmaya gorp da ha şanslı \ Oncelik sıralaması NHGRJ bu yılırı ılk ıb toplantısında 9 onenye oncelik hakkı tanıdı Bunlar tavuk, şempanze, ınek, kopek balansı, denızkestanesı, Teüalıy mena Oxytrıcha ve mantar grubuna gıren 15 orgarazma Rhesus makak maymunu VP tek hucıelı Tııchoplax orta derece onemlılcr sınıfına ddhıl edıldı Uguncu pdiıelın sonuçldrı bu yılın başlarmda açıklanacak Sonuçtd şımdılık 5 aday şanslı VVdshmgton Unıversıtesı tdvukld, Baylor bdlarısı VP denızkestanp.sı ıle VVhıtehead Enstıtusu 1 f mantar üe ışe başlamayı planlıyor Buaıada > VVdslıuıgton ve VVrutehead şempanzeyı bırlıkte deşıtre etmeyı duşunu yor Bu merkczler arasında yarış gıttıkçe kızışıyor En guçlu adaylar bu gun NHCRI'nın sıidldrnasındd yer dlmıyor bıle Araştırmacılardan oluşan bır konsorsıyum kurmak dızelerın sııalama planlaımı yapmak ve spesı fık bır tur ıçın proje yazmak yülar alabüıyor Genom boyutu buyudukçe ve organızma onem kazandıkça ışlem gıderek zorlaşıyor Domuz kedı, bdbun ve ıpek bouegı ddha pdnehn onune çıkacak hale bıle gelmedı Aynca NHGR] dımyadakı ük ve tek kaıaı nıeıkezı değü Sozgelı mı Sanger Enstıtusu VVellcome Trust tarafından ündnsp edılıyor Dolayısıyla bu kurumun tıbbı açıdan onem kazanan organızmalan teıcıh ede ceğı gun gıbı aşıkar Reyhan Oksay Kayndk New Scıentıst 21/28 Aralık 2002 TAVUK (Gallus gallus) Genom buyukluğu harf Malıyetı 30 milyon dolar Ttercıh nederu Yaygın bulunan ve gerekli bir hayvan Omurgalıların aıle ağacının tamamlanması ıçın kuş genlerinin deşıfre edılmesı geıekıyoı lavuklar bu ış ıçın ıdeal, çunku ekonomık açıdan oneınlı, deneysel açıdan eskıye dayanan bır geçmışlerı var Proje başlamak uzere 1 2 mılyar *** Türkiye'nin büım yüzünü ağartanlara teşekkürlerimizle gelecek cumartesiye kadar mutlu ve sağlıkh bir hafta dileriz. ŞEMPANZE (Pantroglodytes) Genom buyukluğu 3rrulyarharf Mahyetr 3050 milyon dolar Tercıh nedenı Insana benziyor. Şempanze genomu ıle ınsan genomu arasındakı fark yuzde 1 2 oranında Ancak bu küçuk' fark ıkı tur arasındakı zekÖA, kultur ve lısan konulanndakı farklılığa yol açıyor Aynca hastalık konusunda da çok buyuk farküLklaı gozlenıyor Omegın şempanzeler, sıtma, bazı kanser turlerı ve AIDS'e karşı daha dırençh Proje başladı Düzeltme: 821 nolu sayımızm 13. sayfasmda yer alan "Üniversite Öğrencileri Neden Üret(e)mez?" başlıklı yazmm yazarları eksik yazümış. Aslı aşağıdaki gibi olacak Tülin Öngel ve Gulin Yoğurtçuoğlu Başkent Üniversitesi, lktisadi ve ldari Bilimler Fakültesi ELYAD DAL Araştırma Laboratuvarlan; http://www.elyadal.org Duzeltir özür dileriz. obursalı@cumhunyet com tr CBT Intemet adresı wwwcumhurıyet com tr Cumhuriyet BİLİMTEKNİK • No: 825 11 Ocak 2003 Imtıyaz sahıbı. Yedı Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yaymcılık A.Ş. adına llhan Selçuk . Yayın Daıuşmaıu: Orhan Bursalı • Sorumlu Mudur: Mehmet Sucu Gorsel Yönetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Sabah Yayıncüık A.Ş. Idare Merkezi ve Yazışma adresi: Tuık Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 lstanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faka: 0212513 85 95. Reklam. Publi Media 825/3