Katalog

ETürkiye için acil eylem planı Mustafa Akgul akgul@bılkent edu tr Ege Kıta Sahanlığı Turk Denız Araştıımaları Vakfı (0^16 424 07 72 wwwtudavorg) 14 15Aralıkta rıhlerı arasında duzenledıgı Ege Kıta Sahanlıgı ve Ilışkılı Sorunlar bempozyumu toplantının bıldınlennı bır kıtap halıne getııdı Avrupa Bırhgı surecmde Ege sorunldrının da Turkı ye nın gundemıne gelecegı açıktır Bu gehş meler gozetüerek du?enlenen toplanüda Ege sorurüarının kronolojık boyutu Karasulan ve kıta sahanhgı ılışkısı Denız yetkı dlanları ve egemenlıgı fertışmdlı ada ve adacıklar soru nu Munhasır ekonomık bolge ılanı Ege Dem zı nde doğal uzantı Kıta sahanlığının sınırlan dınlmasma ılışkın formulasyonlar Uyuşmaz hklar konusunda Turk ve Yunan goruşlen Ulufjlaraıası Adalet Dıvanı ve sonuçlandırdıgı davaların anaüzı gıbı sorunlar derınlemesıne ıncelenıyor Ege Denızı uyuşmazlıguıın Akde nız e etkısı sorunu da topldntının konuları ara sında Toplantıda Ege sorununun Uluslararası Adalet Dı I Kll \ MIUMIı.h. II IsKII I S K M \KSI\ir\VM Ml O I vanı na ta IIİIIIIHIIIRKII M U şınması durumun da Dıva nın konu yu hakça lık esasma gore ele alması ge rektıgı belhırtıle rek Turkı yc mnhe nıi7 taraf olmadığı T uıkıyt tntunetı Nısandd 10 da olarak Bu sene 8 ınternet kon feraribinı yaptık Nısanda 6 Inteı ııct haftası nı Şubatdd 5 Akademık Bıh •îim konfeıansını Eyluldp ?0 IBD Kurul tay ını yapacdğız Tum bu surede ne kadar yol aldık9 Bıraz dıkkatle durumu değerlen dırmek şapkayı onumuzc. koyup duşun mek sonra da ılgüı tarafların ortak akıl ve ortak cylem bırhğı uzerınde çalışması ge rpkır larak plan ve prograrnbiz bır şckılde ge hşmektedıı KamuNet Internet Kurulu ETK (Eelktronık Tıcaıet Kurulu) E turkıye 1ULNA (Tuıkıye Ulusal Lnformafayan Ana Planı) BBTG (1BMM Bdgı ve Bılgı Teknolo jılerı Grubu) Bılışım Şurası gıbı oluşumla nn var olması bu gerçeğı maalesef degış tırmıyor ğeı ı yuksek bır ekonomıye dınamık re kabetu bır ekonomıye geçme pro]esıdır Acil Eylem Planı Kanımcd en onemlı eksığımız sıya sal sahıplenme ve katılımn saydam me kanızmalardır Tum büısım ve ınternet sek toru olarak da ortak akal ve eylpm bırlıgme gıımelı sıyasal burokratık ve akademık kadroları acil eylem planına zorlamahyu 1. Bılışım ve Inteınet ıçın hukumet ıçınde bır sıyasal sahıp ve sorumlu behr lenmehdır Sıyaseün gorevı hderlık etmek topluma hedefler koymak mekdnızmaları kurmak ve tıkarukları açmaktır Sıyasal ıktıdar e turkıye yı duble yollar gıbı bır "Mega Proje" olarak topluma sunmalı dır 2 Kamu ıçınde en az musteşarlık duzpyınde Bılışım ınternet ve e Turkıye ye sahıp çıkacak bır bınm Ve ıçınde ış yapa büecek teknolojı büen ınsanların kolayca tam zamanü yan zamanlı ve kısa zamanh çalışabüecegı bır yapı Bu bırımde orne ğm KamuNeT agını kurup çalıştırabılecek kamu projelerını ızleyebüecek alt bırımler olmdlı Bu bırımın dığer kamu kurumlan uzerınde etkısı açısından dogrudan baş bakanlıga baglı olmasında yaıar goruruz Ayrı bır musteşarlık olması esnek bır ya pıyı barındırmaya olanak verır 3. Kdrnu ozel sektor sıvıl toplum kuruluşları unıversıteler ve rneslek orgut lerının katıkmı ıle surekh çaüşan duzgun fatkjeteıyası olan para harcayabüen çeşıt lı mekanızmalar Bu orguüenmerun kısmı ozerklıgı ve bagımsızlığı olmalıdır Inter nPt Kurulu ornegı dııkatle ıncelenmelı çok stfalı ve katüımn yapı korunrnalı eksık boyutlan tarridmlanmdlıdıı Bu mekanızmalar eylem planı hazırlanması ve ızlen mesınde gorev alnıalı projeler konsunda araştırma yapabılmeh yasal duzcnlemler teşvıkler ve sorunldrın çozumunde katalı zoı olabılmelı 4. IBMM de Bılışım komısyonu Bılgı ve Bılgı Teknolojılerı Grubun yılldrdır yap maya çalıştıgı komısyon ariık hayata geçmelıdıı 5. Tum bunların katüımı ıle duzenh olaıak toplanan saydam çalışan toplumsal denetim mekaıuzmalan Buna kamu proje lerını gozden gpçıren KamuNet konferansı gıbıyapüdiı da eklemek gerekır ornegın e turkıye kurultayı gıbı Bu madde toplu mu bılgüendırmek ve toplumddn destek almak ıçın onemhdır Bunlar mınımal onlemlerdır Bunları hayata geçırebüırsek bu mekdiuzmalar dan yapılması gereken asıl ışler ortaya çı kdi dıye duşunuyorum Rekabetçı orta mın saglanması ınternet kultunmun yayü mdsı sayısal uçurumun onlenmesı okulla nn ıntemete taşınması hukukçulann ınter netle taruştmlması hukukı altyapı projele rını gundeme getırır esnek sureklı goz den geçen eylem planını yapar ve hayata geçırebılıri7 Acü eylem planını bdşardbılıısek nısan ^003 te Turkıye Inter netın 10 yaşgununde bır bılışım VP ınter net sefeıberhgını başlatabüırız Gelın elbırlıgı ıle Turkıye yı Internete taşıyahm1 Temel eksiklikler 1. loplumun gundcmıne gıreme mek ve ytteıh sıyasal sahıplenme olmayı 2. Ulusıü boyutta orgutlenme ve ko ordınasyon toplurribal denetim ıçın katı lımu Sdydam mekanızmaldr yeterlı değıl 3. llkelerı oncelıklerı belırkyen tak vıme baglı bır eylem planı yoktur Sadece her bırı kendı başına bağunsızca gelışen toplurnsdl denetim ve koordındsyon mcka nızmaları olmayan kamu prolerı var 4. Rekabet ortamı yetersız Tuıkıye ozelleştırme tartışmaldrı arasmda Ielpkom sektorunun lekabete açüması ve Turk Te lekomun rekabete hazır hale gelmesını gozden kaçırdı buna baglı olarak Internet altyapı problemlen doğdu 5. Cıddı bır egıtım problenu ve bu na bağlı olarak gerçekten yetışmış dıplo malı de^ıl msan gucu açığı vaıdıı Turkıye yı sayılaı temelınde yarış mak ıstedıgımız ulkeler ıle kıyasldmnca pck parlak konumdd olmadıgımız ortadd Intemet'i nasıl algılamalı? Bızler ınternet leknolujıleıının sa nayı devnmındt.n onemlı bır gehşmeyı temsü ettığı ve yaşamın tum boyutlarmı koklu olarak değıştııdığını ve bu değu.ım ekonomının yapısı ulkenın rekabet gucu ınsangucuyeıeksınımıprofüı rneslekleıın yapısı uzerınde koklu değışıklıkler başlat tığıra duşunuyoruz Bırey uretıcı ve tuketcı olarak one çıkmaya kol emegınm yerını uretüen kat ma değer ve onem açısından beyınsel emek almaya başladı Bılgı bılım teknolo jı Ar G P entellektuel emek bır uretım fak toru olarak yerını aldı Internet ve bılışım scktorunu sadece kendı başma onomlı değü dıger tum sek torler tum kesırnler ve yaşamın boyutu ıçın hayatı onemdedır U Dünya ve Türkiye'de durum? Dunya da cıddı bır sayısal bolunme yaşanmakta Oehşmış ulkelerde mtenet yaşamın onemlı bır parçası halınp geldı ekonomı yonetım eğıtım bdğlık gıbı pek çok boyut bılışım teknolojılpnne kaydı bu nun sonucıında vprırnlüıkte ouemlı gelış meler gozlendı Bu teknolojılerde one <,ı Etürkiye ve edevlet, farkh! E Turkıye kavramını ınttrrıeün tem sıl ettıgı devrımsel gelışmpnın ışığmda Turkıye nın yenıden yapılanma&ı olaıak e devİPtı ıse devlUın yenıden yapüanması olarak tanımlamak ıstıyorum Bunlan so mut projpler olarak gormek yanı kağıdd dokulmuş fınansal ve ın&an kaynakları olan tdkvıme bağlı butunsellıgı oları pıoje leı olarak değerlendırrrıek gerçekçı bır degerlendırme değüdır Asıl altını çızmek ıstedığım nokta ıse e turkıye ve e devlefın farkıdır Edevlet benım 1998 de KamuNeT konfe ransı ve orıcesınde ortaya attıgım 3 parça lı yapıda vatandaşa tuzmet boyunun one çıkmasıdır Üancı parça devletın ıç ışleyı sınde ınternet teknolo]ilerın etlon kullanı mı uçuncu parça olarak da toplurnsalde netım yonetıme katılım sdydamlık ve de mokrası boyutudur Bu uç parçayı bır bu tunun değışık yu7İprı olarak gormek en anlamlısıdır Ama e devlet ozunde bır tu ketıcıye hızmet projesıdır Vdtandaşa kı mu hızmetlerını hızlı guvenh kolay ucuz suıeklı ve elektronık verılmesıdır Eturkiye ıse toplumun kulturel ekonomık sosylojık ve teknolojık olarak yenıden yapılanmasıdır Yaratırı soıgula yıcı eleştırısel duşunebılen ama hoş goru sahıbı bıreyın aıaştırma ınnovasyonın tuplumsal ve ış kulturunun bır parçası tum egıtım sıstemının gozden geçmesı yetı^mış msan gucunun değışmesı ulkp nın kol emeğı yoğun ışlerden beyınsel ernegın yoğun olduğu bır yapıya geçmesı dır Fason ve emek yoğun kullanan hızmet sektorunden teknolojı ureten katrna de kan ulkeler tsrail, Irlanda, Hindistan VP Çin sıçıama yapınıştır yapmak uzere dıı Bu teknolojüenn stratejık onemını kav ramış ulkeler AB den ABD ye Sınga purdan Koreye Macarıstandan Roman ya ya çok yenış bıı yelpazede bır sefer berlık ruhuyla ulusal pohtıkalar orgutlen me ve eylern planlaıı ıle ulkelenru bu tek nolojılerle donatıp ekonomılerıne rekabet yeteneğı kdzandırmanın mekanızmalarını kurmaktadır Suregıden bu devrımsel değışıme tunı Avıupa yı hazırlama Avrupa yı en dı namık ekonomı halme getırmek ve ınter net kulldnımında ABD yı ydkalamak amaç lanyla 1999 draüğmda EAvrupa gırışımı Avrupa Bıılıgı nde en ust sıyasdl oıgan td rafından başlatıldı Ana slogaru Her bıreyı evı okulu ışyerını ve dpvlet daıresını In tPinpte tdşımak olan E Avrupa gırışımı 1982 Uluslararası Denız Hukuku Sozleşme sı nın sınırlayıcı kurallarırun mahkemede te mel aünması durumunda Ege Dpnızı nde ka hcı bır çozume ulaşmanın mumkun oldinaya cagı goruşu hakım oldu Ege Denızı Ege adalarının Turkıye kıyılarına çok yakm mesa fede bulunması ve Anadolu kıyılannda yaşa mın yogun bır şekıldp Ege Denızı ne baglı ol ması nedeıuyle hıç bıı yerde ornegı olmayan ozel bu durum soz konusudur Toplantıya kaülan uzmanlar agırhklı olarak deni7 yetkı alanlannın belıılenmesı uzenn yapılan uluslaraıası mahkemelerın surekh yeru yaklaşımlar ıçınde olduğu ve soru nun ozellıgıne bağlı olarak da farklı kararlar aldığı behrüldı Turkıye olası uluslararası mahkemeye karşı hazırlıklı olmalı ve başta kendı kamuoyu olmak uzere uluslaraıası kamuoyunu bılgılen dırıcı bu kampanyayı derhal başlatmdlıdır goruşu dıle geürıldı Ayrıca Dıvan ın karar surecınde polıtık ortamdan da etkılendığı b e hrtıldı Katdımcılar Turkıye nın bdlıkçılık başta olmak uzere canlı kaynaklaı ın uretümesı vpya / veya gıda guvenlığı doğdl uzantısındakı pet rol gaz gıbı cansız kaynaklaıdan yarar lanabılmesı uzun bır kıyıya sdlup olması denızden ulaşun amacıyla yararlanabılmesı yoğun nufusu ve ulusal guvenlığı nedenıyle hakçalık yaklaşımının temel tezlerını oluştur ması gerektığınde bırleştüeı Bıldu ı sunanlar EsenAıpat Huseyın Ozturk Cengızhan Ip buker Çığdem Goksel Alı Kurumdhmut Dolunay Ozbek Yucel Acer Serça Başeren E]bel Çua 10 somut başhğı 3 ana grupta topla mıstır Bunlar 1 Kolay uc uz guvenüır In ternet 2 Insan kaynağına yatınm 3 Inter net kuUdnımmı teşvıktır l Avrupa+ ozetle E Avrupa hedeflermın 2003 sonunda erı şılmek uzeıe Turkıye de dahıl aday ulke lere gpnışletılrruş hdlıdıı Tuıkıye lntprnetı eijit olmayan bır şekıldp kafası gozu yarı 825/14