Katalog

dörtköşe Bilimsel makalenin kalitesi C BTnın ?0 Nısan tarıhlı sayısmdd Sayın 0 Bursdlı ulkemız bılım ın sanlan tarafından yapılan bılıınsel yayınlann kdlıtet>mın aıtık sorgulanması gereken zamanın gekiığmı belırtıyor Bence olayın bır de teknolojı boyutu var ydiu ulkemızde yapüan arastırmalarrn ve bunların sonucu olan büımi>el yaymlaıın rıe kadaıının teknolojıye donusebıldıgı konusu Ulkemız ınsanırun yülık patent başvuru sayısı yaklaşık 300 cıvdrındd ve ydymlarııı teknolojıye donuşme oraru da çok duşuk TUBA nın destpğıyle bır grup bılım ddanıının yaptıgı araştırmanın sonuçları yayınldrımızda cıddı bıı kalıte lehlıkesı ol dugunu gosterıyor Aslında bu sddece ulkemızde taıtışüan bır sorun olmadıgı gıbı gelışmış ulkelerın saygm bılım adam laıının yayınlan ıçın bılp soz konusu ola bümekte Çuııku ozcllıkle Amerıkan unı versıtelerınde geçerlı olan publısh oı pe ı ısh yayınla veya yok ol kuralı ınsanldn olabıldığmce çok yayın yapmaya zorla maktadır Dolayısıyla bır bılım msdnmın yayın lıstesıne baktığınızda, yayınlarının bır kısmının bırbırınırı degışık şekdleı ı ol duğunu gorebılırsıni7 Bızım de yururluktekı doçentlık smav yonetmelığı üe bu kuralı bır anlarnda kendımıze uyaıladıgı mız soylenpbıln tersız 2 ıle 50 Mılydr '11. drdbinda degışı yor • Doner Sermaye qelıılerının mute vazüıgı ve cndustı ı ılışkıİPi ındp deney qelırlerının az olması da alt yapı yetersızlıgı nı gosterıyor • DPT taıafından dpsteklpnen top lam proje sayısı 87 ve bu pıojelere top lam 3 028 637 000 000 TL odenpk verıl mış Buna gore DPT'den destek alan pro jelerın ortalama destek mıktan 34 811919 000 TL • TUBITAKtan destoklonen proje sayısı toplam 138, sağlanan toplam des tek 849 683 000 000 TL ve proje başına ortaldmd destek 6 157 123 000 TL • Unıversıte Araştıı raa Fonldrırıddn desteklenen proje sayısı 10/?. saglanan toplam destek 2 679 061 000 000 TL ve proje başmd ortalamd destek 2 499 124 000 TL •Vrefesor H. Evrimsel karmaşma Kotu yonetıcı canlıların evrımı başlıklı yazınuı epeyce eleştırı geldı En sarsıcı eleştırıyı de yonetırım olarak konuşlandırılmıslajdan aldım Gpçen haf ta ansızın hıçbır açıklama ydpılmaksızın ışımden ol1 dum Bu yazıyı ışsız guçsuz bırı olarak yazıyorıım Yazunda demıştım kı ınsdnlar hayvanlar ve bıtkılerın dısında kalan canlı yaratıklara kotuyonetıcı denır ve onlar dogada vaı oldn butun dığer canlı tuı lerınden tamamen tarkhdırlar Dıger canlılaıla kaışı ldşüııldıgında gomlen on behrgın farklüık hemen hemen hepsının ustun bır yalan dolan mekamzma sıyla ve hareketlı ayak oyunlarıyla donanmıs olmalandır Bu tuı mekanızmalaıı gehştırememış hıçbır canlı veya cansız varlık kotu yonetıcı oldmaz Aslında konunun butunu karmaşık (complex) olmdsınd kaışm ozu oldukça basıt Olmadık ınsanlar olmadık yerlerde olabılıyorlar Bunların oıanı arttıkça hukmettıklerı sureçlerın dogal rotası olmadık yonleıe sapıyoı Elımıze sonsuz otorıte veıüsın (yanı keskın bıı kılıç ve atama yetkısı vprılsın) Otomobıl tamırcısını ahçı alıçıyı heykel traş ogretmenı hemşıre hemşıre yı muhendıs muhendısı aydkkdbı boyacısı boyacıyı şıracı şıracıyı büımcı bı lrmcıyı boza cı, bozacıyı bılgısayarcı olarak ataya lım ve sonra koltugumuza oturup gıdı şatı ızleyelım Nereye varı rız' Vaı ış noktası enınde so nunda bılımın en yenı konulanndan bırı olan karmaşmanın (complexıty) kapsama alanında sonlanıı Bu dığeı deyışle karmaşma emırkomuta duzen veya duzenegımn sını rına kılıtlenır ve en beklenmedık mınımınnacık bır sapma/degışım tum surecı kaosa sokar Kaos hey hat yepyenı oluşumların gebelık suıecıdır Işte bır ornek 1890 yılında otomobıl endustı ısı daha bebeklı gındeyken petrole dayalı ıçten yanmalı motoılaı bu hara dayalı teknıkleıden gerı konumdaydı Çunku petrole dayalı urunler hem palıalı hem tehlıkelı hem de kırh bır teknolojı ongormekteydı Eğer petıol urunlerıne aktanlan bunca kaynak bugune dek bu har teknolojısıne yoneltılseydı gunumuzde buyuk oksrkla aynı çapta ve aynı guçte daha ucuz bır teknolojı yaratümış olabılecektı (Petrol yuzunden başı mız bunca belaya da gırmeyecektı) Lakın petrol ta rıhı hata sılsüelerı sonucunda kazandı 1895 yümdd ABD nın Şıkago şehı ınde Tımcs Herald gazetesı tarafından duzenlenen otomobıl yaıı şına toplam altı araç katılır Bunlardan ancak ıkısı yarışı bıtırır Kazanan Duryea (Duııye dıye okuyun) adlı benzınlı bu araçtır Bu sonuç benzınlı ardç tasaı ı mıru yavaş da olsa ıvmelendırır 1896 yılrnda daha sonra serı uretıme geçılecek olan ıçten yanmalı ben zınlı motorun patentı alınır 1914 yılında aüan dogal olarak da at aıabala nnı etküeyen bır salgın hastalık ABD'yı kayp kavu rur Her kasaba ve koyde bulunan at yalakları bakımsız kdlır ve kuruı Oysa o yalaklar o donemde yay gınlaşan buhar gucune dayalı araçların (bO60 kılo metrede bır) su ıhtıyacını karşılayan onemlı kaynaklardır Buharlı araçlar 1914'tekı talıhsızlıkten kendıle rını bır daha kurtaramayacak ve yerrnı petrole dayalı araçlara terk edecekleıdıı (Bakınız M VValdrop Complexıty Touchstone 1992 sayfd 40 41) Ne yazık kı yalaklar dunyanın gıdışatını de<5ıstırmışlerdır1 792/13 hştıktan sonıa da I yıl ucretlı ardştırmd ıznı dldbıldıgmı soyledı Bu ıznını her hangı bıı araştıı ma kurumunda çalışardk kulld nabıldıgı gıbı degışık ulkelerdekı araştır ma kurumlarını 23 lıafta gıbı surelerle zıyaret ederek de kullanabılıyormuş Bu ızını suresınce yapacagı tum seyahatlenn gıderlerını unıversıtesı karşıhyoı muş Aynı şekılde bıı Japon meslektaşım da yılda ıkı kere yurt dışına çıkma hakkı oldugunu bu seyahatlerınde butun ındbtaflannı unıversıtesınm karşıladıgını soylemıştı Ayrıca ıs>tedıkleıı takdııdc yıl da bu ayhgına yabancı oğretım uyeleıını araştıı ma ıçın mısafıı edebüdıklermı ve bu loşılerın de tum ındstaflannı unıversı teletının karşıladıgvnı belırttı Yuksekoğ retım Kanununun yuruıluge gırdıgı tarıhten bu yand ogretım uyesı oldrak gorev yapmaktayım ve bugune kadar unıversı temm sagladığı odenekle yuı t dışına gıt me şansım olmadı Unıvetbiteleım katma butçesındo yolluk gundelık faslına konan odenek mıktdildimm ne mertebede oldugunu TUBITAK ın yurt dışı kongrele re kdtılacdklard sağladıgı destegın ne kadar oldugunu hepımız bılıyoıuz Bilgilerin özeti Burdddkı bılgıleıın o?Ptı şu Devlet kendı unıversıtelerındekı muhendıslık fa kultelenne gereken ılgıyı gostermıyor Makıne teçhızat odeneklprı yetersız o nedenle yatırım yapılamıyoı Hemen hıç bıı muhendıslık fakultesınde dunya olçeğınde araştırmaların yapılabüecegı araştırma laboratuvarldrı yok Sanayıye hız met sunulabılmesıne ımkân verecek ye terlı makıne teçhızdt alt yapısına sahıp degüler Araştırmdlar ıçın devletın sagla dıgı muhtelıf kaynaklardan proje başına aktarılan ortalamd en yuksek odenek mıktarı yaklaşık olarak 3S mılyar TL Bu mıktaıddkı bır proje destegı ılo nasıl bır araştırma ydpıldbılecegmı sızlerın tdkdırı ne bırakıyorum tsrail lı bıı meslektaşım her ogre tım uyesıne maaşının yanı sıra yılda 10 000 dolar araştırma odenpgı verıldığınısoyledı Bu odenegı kışılor aıaştırmala rı ıçın ıhtıyaç duydukları kıtap dergı saı f malzemesı almak ıçın kullanabıldıklerı gı bı yurt dışınddkı kongıeleıe katılmak ve ya araştırma kurumlarını zıydret etmek ıçm kullandbılmekteymışleı Dığer tardftan Avustralya lı bıı meslektaşım ulkesınde bır oğretım uyesı nın 3 yıl çalıştıktdn sonıa 6 ay ve C yıl ça Balık baştan kokar mı? lurkıyenın askerı haıcamalaıının GSMH'ya oranının % 5 oldugu ve bu oran bdkımmdan dunya bırıncısı oldugu da bılınmektedır Baştd Amerıkd olmak uzere gelışmış ulkelerde unıversıtelere en çok proje yaptıran kurum o ulkenm ordusudur ama bızde ordu kademeleıınde bır tdkım ıyı nıyetlı gırışımlere ragmen bu üışkı henuz kurumsal bır temele oturtulamamıştır Gerçekte bu sorunlann hıç buı çozumsuz degıldır anrak bu konularda yetkı ve soıumluluk taşıyan kuııunların onrelıkle bu sorunlaıın far kına vaımabi geıekmektedır Ulkemızde ydpılan bılımsol yayın laıın kalıtesının duzelmesı ıstenıyorsa on ce unıveısıteler sadece bıı egıtım kurumu olarak gorulmekten vazgeçılmeh ve bura da dıle getınlpn aksaklıklar duzeltılerek ulkemız akademısyenlerme gelışmış ul kebıdekı meslektaşlarınd sağlanan ola ıidkldt sağlanmalıdır Prof Dr A. Hamıt Serbest Anketten ilginç noktalar Sorunun npdpnlprınden bazıldrını açıklamak ıçm Mühendislik Dekanlaıı Konseyi olarak yapüğımız diıketın so nuçlaımdan bırkaç tanesım buraya aktaırrıak ıstıyoı um Butun muhondıslık fakulte lerını kapsayan anket çdlısuidM halen de vam edıyor ve şu ana kadar 39 fakultenın 220 bolumune üışkın bılgıleıı elde etmış bıılunuyoni7 Bu bılgüerde şu ılgınç nok talaı hemen goze çarpıyor • Bolum başına oıtalama oğıetım uyesı sayısı II VP 39 fakultederı sadece 13 tanesmde bu oı talamdnın uzerınde oğ retım uyesı bulunuyor • Egıtım laboratuvarlan çogunlukla yeterlı gorulmekle bıılıkte araştırma la boratuvarları hpmen rum bolumlerde ya hıç yok ya da yetersız • Makıne Teçhızat odenekleı ı yp Yabancı sözcüklerden annıyoruz Toraks Radyolojisi Derneği, yabancı sozcuklerin Türkçeleştirilmesi için çalışmaya hazır 68 Nısan 2002 tdiılıfcn aıasmda Toraks Radyolojisi Derneği lstan bulda Ilarbıye Askeıı Muzc ve Kultur Merkezınde yülık bilimsel toplantısında hem kdtılımcıldiın hem de dernek uyelerınınuzun su reden berı dıle getırdı^ bır konu olan toraks ladyolojısınde kullanı lan terımlerın Turkçpleştırümesı konusu da bır açık otuıumla tartı şıldı Dernek başkanı Prof Dr Yahya Berkmen ın (Columbıa Unıver bitesı New Yoık) başkanlıgında yapılan açık oturuma konuşnidcı olarak degışık unıveısıtelerde toraks radyolojisi konusunda çalışan radyologlar katıldı Dr Yahya Berkmen Turkçe terımlenn kullanılnidsı ıçın yazarlar ve konuşmacılar aıasmda bır bılıncın yaratılması geıektıgme ışaret ettı Prof Dr Sedat Işık (Gazı Um Tıp Fak) Turk çeleştırme çdlışmalaıının tarıhçesınden ve başansından soz ettı Dı lımıze yerleşmış bırçok bıümsel terımın cumhurıyetın ılk yülarındd başarıyla yurutulrnuş Turkçeleştırrne çalışmalan sayesınde kdzanıldıgmı bplırttı PıofDı Mahmut Oguz (Çukurovd Unı Tıp Fak ) yalnızca bilimsel alanda degıl gunluk hayatımızın heı aldnında hızlı bır dıl kıılenme sı yaşandıgını gunluk konuşmalanmızın hatta unlemleı ımızın bıle adeta Ameı ıkan MımİPi mden alınmış sahneler ve dıydlogldrı diıım adttıgınıbelııttı Doç Dr Ugur Topal da (Uludag Unı Tıp Fakul) toplum olarak yaşadı<"jımı? kendıne guvensızlık nedenıyle kendı dılımızden uzaklaştıgrmız lyderek hayal gucurnuzu ve yardtılıcığınuzı kaybettıgımızden soz ettı Orunımun dıqer konuşmarısı olan Pıof Dı Muzaffeı Altuı kok (Istanbul Unı emeklı) ıse bu konuya gonul ve emek veımış bı rı oldrdk ışın zoıluklanndan soz ettı Altmkok un 1977 ve 1983 yılla rında basılmış radyolojı büımınde Turkçp tprmrnolojıye onem verı lerek yazılmış 3 kıtdbı bulunuyoı (I^ınbılım terımlerı kılavuzu 1977 Damarıçı yot^un ozdekler ve enyıklen 1977 Işınbılımde ozel adlı belııtılor bulgular ve hastalıklar 1983) Açık otunım sonunda tum konuşmacılar Toraks Radyolojisi Dernegı olaıak kendı konulannda kullanılan yubancı tenmlerın Turkçeleştııılmesı ıçın çalışma grupları oluşturulnidsı bu gruplarm on ça lışmalaı yapıp teııınlenn Turkçe karşılıkları konusundd oneııler ge tırmesı dıl deıneklerınden uzman kışılerden yardım alınması kd rarlaştırıldı Doç Dr Uğur Topal Uludag Unı Tıp Fak Radyolojı ABD e posta utopal@uludag edu tr