Katalog

Cönülden Bilime Ahmet Inam Başarısızlıklann öğretebileceği Bılım tarıhını okurken, okuturken, kendı kendıme hep sormu7 şumdur Bılım tanhı neden başarıların tanhıdır kı Neden ınsan ustu goruntulenyle, dâhı bılım adamlan, ele aldıkları sorunlan hep çozer7 ler, hep başanrlar Soru sıze çocukça gelebılır Başurmasalardı bılımsel etkınlığı surduremezler, bılımı geleceğe taşıyamazlardı Pekı, bılım 7 adına araştırma yapanlar, çalışanlar hep başanlı mı oldular Başanlı olanlan okuyoruz tarıhte, pekı sayıları başanlı olanlardan çok çok fazla olan (orneğın sımyaaları duşunursek1) başansızlann bılıme hıç mı katkılan yok7 Sıradan olanların ayrıca7 Zekı, ama lembel olanların7 Cın gıbı zekı olduğu halde, gırdığı araştırma grubunun sonuç getırmeyen varsayımlan, hedeflerı, temel ınançları yuzunden kaybetmış olanların7 Sezgılerının gucuyle gorduğu gerçeklerı, çağının bılımsel, teknık olunaklannın yetersızlığınden oturu, gosterme, belgeleme, ka nıtlama başansı gosteremeyenlerın bılıme hıç mı katkılan yok7 Araştırmayı değıl de eğıtımı, bılım adamı yetıştırmeyı hedef aldığı ıçın bılımsel sorunların çozum denemelenne katkıda bulunamayanlar bılımın tarıhınde olmayacaklar mı7 Bılım, yanlışlardan oğrenıyorsa, yanlış yapanların bılıme katkısı yok mudur7 Sorunum aslında, bılımın, bılım tanhının ışleyışıne ılışkın tartışmalı noktalardan kımılennı ele almak değıl Başansızlığı anlamak ıstıyorum Bılım başarılardan oluştuğu ıçın, onunla başladım, başarısızlığı ırdelemeye Herkesın bırbınnden başanlı olmayı bekledığı bır çağdayız Çocuklanmızı başanlı olsunlar dıye yetıştırıyoruz Başan kaygısının doruğa ulaştığı bır toplumda başanyı gozeten bır yaşam bıçımı çoğu ınsanı mutsuz edıyor Bızı topluma bağımlı kılıyor, bu kaygı1 Sureklı beğenılmek, onanmak ıstı 10 vantuzlu ve 7 metre D enız bıyologlan denız dıplerınde ahşılmddık beslenme alışkanlıkla11 ve garıp bır bıçımı olan yenı bıı murekkep balıgı turu buldular Yalnızca fılm uzermdekı goruntulenyle bılınen ka lamar aılesının bu kolu bılım ınsanlarını heyeediüdndudn yenı turlerden buı Yeni keşfedilen murekkep balığı bilimcileri şaşırttı. Kıpırdamadan avlanabiliyor, dik olarak dinleniyor ozel ışlevı olan ıkı dokunaç yerıne yenı tu run bırbırının aynı on vantuzlu kolu var Kollann ust bolumu lıflı alt bolume gore daha kasa ve kalın ve kollaı turun bümen orneklerınden bırkaç kat daha uzun Deniz dibi: Bilinmeyen ülke Dinlenme pozisyonu ilginç Muıekkcp balıgı dınlenırken kolunun ust bolumunu yana doğı u uzatıyoı alt bo lumunu ıse denız anasınrn dokunaçlaı ı gı bı aşagı sarkıtıyor Kameıaya degen bır murekkep balıgının kendısını guçlukle burddan kuıtarması tıpkı de nız anası gıbı dış yuzeymın yı pujkan olabüecegını duşundu ıuyor Denız (iıbuıde kıpırda madan dılolme alışkanlığı avını saldırarak yakalamak yerı ne dokunaçlaı ını ag olarak kullanarak yeıınden kıpırda madan hayvanları yakaladığı nı gosterıyor Bu yenı turun ıçınde bulunduğu Magnapın nıdae aılesı yalruzca genç or nekleııyle tanıruyor ve yete rınce bılınmıyor akılh başarısızlardan c'ıddi öğretmen o/ur... yoruz Ozerklığımtzı, bağımsızlığımızı kazanamıyoruz boylece Beğensinler diye yaşamak, başardın, başanyorsun desınler dıye yaşamak, bunu yoğun bır yaşam kaygısı haiıne getırmek Cehenneme do nuşturmektır yaşamı1 Başarıya kılıtlenmış bır yaşamda başarısızlar nerede dururlar7 Nasıl dırenırler7 Vazgeçerler mı dırenmelennden7 Başansız bılım adamlarının tanhı, olmaksızın bılım tanhının anlaşılması nasıl eksık kalıyorsa, başansız sanatçıların, edebıyatçılann, duşunurlenn, savaşçıların, yonetıcılenn neden başansız olduklannı ırdelemeyen bır tarıh de eksıktır Yaşamını, orneğın kaval çalmaya udamış bır ınsan, yıllar suren bır ısrann sonucunda, dıledığı gıbı, beklendığı gıbı çalamıyorsa ne yapacaktır7 Cuzel kaval çalanlan kıskanıp, onları karalamaya mı kalkışacak yoksa kavalını kırıp, boşa geçen yıllann ardından kahrolacak mıdır7 Başarısızlıklar nasıl kaldınlır7 Nasıl dırenılır7 Nasıl olacak da bunca ağır, başansızlıklarla yıkılmayacağım, başan arayışlarımı 7 surdureceğım Kendı adıma, bır çozum yolu onerebılırım Orneğın, o kavala ıçın Başaramadığımı geç de olsa, bunca çabalamama karşın, anladığımda, neden başaramadığımı anlamaya çalışır, orneğın, Başansız Kaval Çalma Teknikleri dıye bır kıtap yazabılınm Bu kıtabı kımse ya yımlamasa da borç harç çıkarırım Kavalalar oğrensınler dıye Oğretmenler genellıkle başarmışlardan seçılır Belkı uğraşmış, dıdınmış, ama başaramamışlar daha lyı öğretmen olabılırler Başarısızlar ışe yarayabılırler Yaşamayı başaramayanlar, topluma uyum sağlayamamışlar, ınsan ılışkılennı sağlıklı bıçımde kuramayanlar, başansızlıklannın bılınane varmışlarsa, bu yaşam onlann deneyımlerıne hazırdır Ya deneyımlerını aktarmakta da başansız olurlarsa7 Ya kendı başansızlıklannın nedenlerını hıç anlayamıyorlarsa7 Elbette, başansızlık duyarlılığını, bılıncını yıtırmışlerden katkı beklenemez Ya farkındalıkları yeterınce keskınleşmışse7 Deneyımlerını, kızmadan, suçlamadan, yakınmadan, hazın bır tebessumle anlatabılıyorlarsa, ne buyuk öğretmen olabılırler bızım ıçın "Ben başarısızım Çok uğraştım, elımden gelenı yaptım, başaramadım Ama bu benım hayatım Ben buyum Başansızlığım benım bırparçamdır Ben, başansızlıklarıyla ozdeş bırı değılım Onları aşabılır, yorumlayabılır, aktarabılır, geleceğın ınsanına yol gosterebılırım " Bılınçlı, akıllı başarısızdan, değerlı öğretmen olur Başanlı olmak elbette onemlı Geleceğın ınsanı başarısızlıktan da oğrenebıleceğını anlayınca, başansızlığı aşağılamamayı da oğrenecek 775/2 Denız dıpleıını sualtı kameidkııyla taıama olanağı bulan bılım ınsanlan çok sayıda yenı hayvanla karşılaştılaı ve denız dıbının bıyolnjık açıdan bır bı lınmeyen ulkc oldugunu bır kez daha anladılaı Kt'inıksız dırseklennden kıvrılın kolidrı ve son derece gerıış yuzgeç lerıyle 1988 den ben Atlantık ve Buyuk Okyanus lan Hınl Okyanusu ve Meksıka Korfe zı ne uzanan genış bıı alanda 1900 metrenın altındakı de rmüklerde en az sekaz kez karşılaşılan alışılmadık mu ıckkep bahö;ı bugunc kadar bılınrneyen bır canlı VVdshıngton D C dekı Smıthsonidn Dogal Tarıh Mu zesı nın Ulusal ÜPm? ve Atmosfer Yonetımı nde çalışan denız bıyologu Michael Vecchione ve arkadaşları de nız dıbı gorunrulerını ınceleyeıek 7 metre uzunlugunda kı hayvdnın andtomısını belırledı ve bulgulannı Saence deıgısının 21 Aralık sayısmda yayımladı Murekkep balıgı turune ozgu sekaz vantuzlu kol ve Calıfornıadd Mo^s Landıngdekı Monteıey Bay Araştırma Enstıtusu nden derın denız bıyologu Bruce Robison, Ddha once gormedıgımız boylesıne buyuk hayvdnlaıla karşılaşmamız Yer ın en genış yaşam aldrunı ne kadar az tanıdığımızı bır kez daha gosteı ıyoı Orada bılmedıgımız daha çok sayıda hayvan olduguna emınım ' dıyor Optik lazerier. Fiber kabloya güle güle mi I nteınet uzerınden bu fılm yuklemek ya da vıdeo te lefonla sohbet etmek gıbı verı ıleüm hızmetlerını karşüamak ıçın ^ırketler artık serbest ardlıklı optik lazerlerı kullanmdya hazırlanıyor Bu yontem kızüotesı la zer ışınlarıyla verıyı kulldnıcının çatısındakı bıı alıcıya gonderıyoı Serbest aralıklı optik evlere ve ışyerlerıne fıber optik kdblolar doşeme zorunlulugunu ortadan kaldııabı lıı ama şu anda bulunabılecek ucuz yarııletken lazer yeterınce guçlu degıl Ddlqa boylan ancak 1 5 mıkro metreye ulaşabüıyoı ve ışınlar havadakı su buharı tarafından enıılmeden ancak bırkaç yuz metre ılerleyebılı yor lbvıçıede Neurhatel Unıveısıtesı nden Jerome Fa ist ve Mattias Beck onderlıgındpkı bır araştırma ekıb bu sorunu çozmek ıçın dalga boyu yaklaşık 9 mıkro metreye ulaşan yenı bu yarı ıletken kızüotesı lazor yapt Su buharı bu dalga boyundakı ışıgın yalnızcd kuçuk bu" bolumunu emebıleceğınden yenı lazerle yapüacak ser best aıalıkh optik sıstemler ışınlaıı ıkı kılometre kadaı uzaklığa ıletebüecek Araştırma ekıbı yenı kuvantum çağlayanlı lazer tasarladı Bu lazer tıpmde ışıgın dalga boyunu kullanı lan etkın maddenın kdlınlıgı belırlıyor Her dygıt bııkaç yanıletken katmarundan oluşuyoı Bunlardan bır elektrık dkımı geçtıgınde elektronlaı çok sayıd. basamagı olan bır eneıjı merdıvenınden bır elektronık çaglayandan aşaQıya dokulu yor Basamaklarddiı bu ıne çarpan her elektron bır lazer fotonu yayıyoı Bu lazerı otekderden daha kısa ve dar tutan ekıp on derlermden Beck Boylece elektronlar tu nel bıçımındekı yapıdan daha etkılı bır bıçımde geçıyor ve daha az ısı uretıyor dı yor Yenı lazerier oda sıcaklıgında çalışabı yor ve yanmadan sureklı bu ışık ışını uret€ bılıyor Calıfornıa eyaletırun San Dıego ken rınde serbest aralıklı optik teknolo]isı gelıç tırmeye çalışan Maxuna şrrketının başkanı Jiıtı Plante havayı bıle ele geçırebü melerını saglayacak bu yeru gehşmenın heyecan veıüığını ve atmosfer kımyası üe hastalıkların tanısında yenı araştırma olasüıkları yarattıgını belırlıyor