Katalog

Kentiçi Hız Azaltmada Arayışlar İsveç'te başlatılan 7.5 milyon dolarlık dünyanın ilk büyük çaplı hız azalma projesine katılan otomobillerde, aktifgaz pedalı ve CPS yardımıyla sürekli yeni hız Hmitleriyle set edilip, sürücünün Hmitleri aşmasma izin verilmiyor. T rafik guvenlıgınde hızın etkılen konusunda degı şık ulkelerde yıllardır sure gelen sayısız araşhrmalar, arnk sorgulamasız kabul edılen bazı gerçeklen ortaya cıkardı Hız, trafik kazalanrun meydana gelmesınde ve şıd detının artmasında en onemlı faktordur Hızlann aşagıya cekflmesryle, bırçok lragarian kaçınılabılecegı gıbı, olusacak kazalann sonuçlannı daha katlanabılır kdmak olasıdır Yalnız yuksek hızlar degü, hız lımıtlennın çok az ustundekı hızlar da tehbkeh olabılır 50 km/saat hızla sey rederken, frene basıp durabıldıgınız noktada, eger ılk hızmız 10 km/saat daha fazla, 60 km/saat ıse duramadıgınız gıbı çarpma hızıruz 44 km/saat olur Bu hızla çarpılan yayanm hayahnı yınrme olasılıgı %70'ın uzenndedır Çunku, ınsan araç çarpışmasında, yayanm hayatta kalma olasılıgı yuksek en son çarpma hızı, yalnızca 30 km/saat'dır Araçaraç yandan çarpışmalarda az tehhkelı olabılecek en yuksek çarpışma hızı 50 km/saat, kafa kafaya çarpışmalarda 70 km/sa atur Ortalama hızlarda bırkaç km/saatlık artışlar addı tehhkeler gennrken, aynı olçude azalmalar, kaza olum ve yaralanma sayüannda %15'lerden az olmayan azalmalar yaratacakur Hızlann azaltılması ıçın neler yapılabıhr' Bu soruya yıllardır yanıtlar aranıyor, degışık uygulamalar denenıyor "Yol kuUanıcüanna, hı zm etkılen ve hızla gıtmekle uzerlenne aldüda n nslder konusunda daha etküı bügüendırme ler yapılıyor Denetımın ozelhkle hız ıhlallennde yogunlaşmasına ve artırüan cezalarla cay dıncılık sağlanmaya çahşüıyor Caddelenn yuksek hızlara ızın vermeyecek bıçımde tasanmlan ve fizüa hız kesıcüer denenıyor Butun bunlar yapüagelırken, şu paradoksal soruya yamt buhjnamryor Adaptaüon Project), Isveç Hukumetının destegı ıle Kara yollan Kuruluşu tarafindan uygulanıyor 1999 yıhnda baş layan projenın bu aşaması 2001 yılının sonunda tamamlanacak Projenın amacı yayalar ve bısıkletlüer gıbı korunmasız yol kullanıcüannın yogunlukta oldugu şehır ıçlerınde hızlann aşagıya çekılmesını saglamak. Projenın temel elemanı, hız hmıtlennı kendı algılayan ve surucusunu uyarardk ve/veya daha fazlasına teknık olarak ızın vermeyerek hızlan lımıtlerde tutan gereçlerle donahlmış araçlar Eger sonuçlar olumlu olursa, bu tur duzeneklenn gelecegın koruyucu araçlannm standart donanımı olabılecegı duşunuluyor Dığer kazanımlarsa kuşkusuz proje suresınce elde edılmekte olan olumlu guvenlık sonuçlanyla, hız azalülmasında suruculen, karar verıcüe n ve urencüerı etküeyebılmek. ıstendı Sonuçlar yuksek hızlann bırdenbıre duştugunu ve seyahat hahndekı hız degışımlennın de onemlı olçude azaldıgını gosterdı Donel kavşaklara dığer tur kavşakla ra ve kurblara (vırajlara) ydklaşımlarda hızlann son dere ce yumuşadıgı goıiüdu 30 ve 50 km/sadt hıza ızın venlen kesımlerde, hız azalücı ekıpmanla donaülan oraç suruculennın çok daha uygun aralıklarla ondekı araçlan takıp ettıklerı ortaya cıkh Bu dunım hızlardakı azalmanın dıger suruş davranış ve kural ıhlallennde de surucuyu olumlu etküeyebılecegını gosterdı Aktif Gaz Pedah Projenın şu an uygulanan gorecelı sofisüke denemesı aknf gaz pedalı tasanmına dayanıyor Aknf gaz pedalı onceden set edüen hız lımıünın otesınde hıza ulaşmak ıçın surucunun gaz pedalına basması durumunda buna engel olacak tersme bır kuvvet uygulayan bır duze nektır Daha once set edılen maksımum hızlann aşılmadıgı durumlarda aracm performansı etkılenmemektedır Akıf gaz pedah gerçek hız hmınne ulaşıldıgmda motorun yakıt enjeksıyonunu da engellemektedır Degışık "Aküh Hız Adaptasyonu" seçeneklerı ve Isveç Ulusal Deney Programı çerçevesınde, Lund kentı ıçerısınde 300 araç aknf gaz pedah' ıle donauldı Deney çahşma boyunca, aracın uzennde bulundugu yollann hız hmıtlerıne uygun şekilde ekıpman sureklı bıçımde set edümektedır Araçlar aynca şehınçının degışık bolgele rınde uygulanan degışık hız hmıtlerıne baglı dıjıtal harıtalar ve GPS (Global Posıtıonıng System) ıle de donatılmaktadırlar Hem ozel hem de profesyonel suruculenn yer aldıgı tıcan taşıtlar bu denemede yer almaktadırlar Şehır ıçındekı suruculer arasında genel davranış degışıkhgını gozlemlemek uzere, kentte yaşayan 750 kısıden yararlanılan olçum ve anketler, uygulama oncesı yapılmış uygulama sonrası da planlanmaktadır Suruculenn davranış ve reaksıyonlan uzerıne çahşmak ıçın kazayı tem sıl edecek nıtelıkte kazadan son anda kaçınıl mış "çatısmalann" hareket hahndekı araç ıçınden gozlendıgı ozel bır "çaüşma teknıgı' uygulaması yapümaktadır Test aracı suruculennın davranış ve uyumlannın ızlenmesı ıçın, suruşlen sırasında ve sonrasında ozel anketler gerçeklesürümektedır Neden daha hızlı gidebilen araçlar üretiliyor? "Hızm olumsuz etkilerı bu kadar net bıçımde ortaya konmuşken ve degışık yontemlerle hızlar aşagıya çekıl meye çabşılırken, otomonv sektörü neden daha guçlu motorlar ve daha yuksek hızlara ulaşabılen Busorununyanıtıvaraslında Otomo AVltipO Blnlyl 1996'da dınamık hız adaptasyonu tasanmına ılışkın teonk çalışma yurutulmuştu Hız adaptasyonunun başansız olabılecegı bazı krınk trafik durumlannm ortaya çıkanlması ıçın degışık ulkelerden araşurmacüarla bıraraya gelındı 1997 yıhnda Eslov kentmde 25 otomobıl ıkı ay sureyle aktıf gaz pedallanyla donahldı Şehnn tum gırış ve çıkışlan 50 km/saat hız lımıtmı radyo dalgalanyla venp, aknf gaz pedalmı harekete geçıren gereçlerle donauldı Şehre gıren deney araçlannda pedal aknf hale gelıyor şehn terkedenlerde ıse ilk Sonuçlar Deneysel çahşmanın ılk kapsamlı sonuç degerlen dırmelen bu yüın sonunda yapüabüecek Ancak 50 km/saat hızın ustundekı araçınsan çarpışmalannda ınsanın yaşama şansının sınr oldugunu bılerek, ozelhkle kenüçlennde hızlann aşagıya çekümesıne yonehk bu adımlar, Ingıltere ve Hollanda'da ses genrmeye başladı büe Her ıkı ulkede yılldra yayılan benzer uygulamalar denenıyor Isveç'tekı genış olçekh denemelerde, araçlann tumunun kendı ıstegıyle projede gorev almak ısteyen gonullu lerın ozel araçlanndan oluşması, ozel ve kamu sektorune aıt araçlannda çahşmaya katılması bu ruzgann gıderek daha kuvveth esecegıne daır ışaretler Araç ureucüerıne gelınce BMW çok ozel modellennden araç hız uyan sıstemının surucu tarafindan devreye sokulabüecegı donanımlar devreye aldı bıle Dr. Cumhur Aydın Trafik Guvenhgı Projesı eposta Cumhuraatsp gen tr meraklısı ıçın proje hakkmda daha detayh bügıler www tft ıth selresearchllSA htm 1)06 sstem devre dısı kalıyor Sonuçlar son bflde hâlâ yuksek hızlar pnm yapryor ve l^nrnynn yç derece açık bıçımde hızda ve hız degı guvenhk lobısmm gucu, ureucüenn daha J.. şımlenndekı azalmalan ortaya çücardı fazla sanş kaygısını dızgınleyemıyor Ancak OZODUSier, Aynı denemede, yolculuk surelenran çok hemen umutsuzluga kapıhnamak gerek. az artışı, dığeı yol kullanıcüarla karşüaşAvrupa Bntgı'ne dahıl ulkelerde kamyon malarda daha olumlu yaklaşımlar emıs ve otobustenn belırh hızlan aşamayacak yonlarm azahnası ve araç ıçındekı gerece şekilde ureömıne başlandı bile Daha guılk adaptasyon donemınden sonra artan venh araç tasanmlan ve araç ıcı guvenhk ve son derece başarüı bır uyum gozlengereclen hızm sonuçlarmı daha katlanüabı dı hr kümaya çahşryor Yıne 1997 yüında, Avrupa Bırlıgı tarafinIşte bu alanria çok ügmç ve onemlı bır adım, dunyadan finanse edüen MASTER projesınde, "bolge benzenın trafik guvenhgınde en onde gelen ulkesınde, isveç'te şırrüı" uç ulkede, Isveç, Hollanda ve tspanya'da hız azalhanlch Çunku Isveç, trafik kazalannm degjlse de, olumlenn cı üe donanan araclarla bır gerçek trafik ıç çalışma yapüsmrianmasına yonehk "zero vısıonsınr hayalı'ru gerçek dı Her ulke halkından seçüen yırmışer denek surucuden kümaya çabahyor mevcut hız hmıtlenyle bır deney yolunda suruş yapmalan Akülı Hız Adaptasyonu Projesı (bıtelhgent Speed yüksek hız şekilde üretilmeye başlandı. 748/4