Katalog

Etkileşimli iletişim teknolojisi Bir zamanlar çocuklar dışan çıkıp, bahçede arkadaşlanyla top oynardı. Zaman içinde bilgisayar oyunlan sayesinde çocuklar evlerinde oturup sanal futbol oynamaya başladı. Bu bir müthiş bir ilerleme idi. Internet'in devreye girmesiyle çocuklar şimdi online olarak gerçek zamanda birbirleriyle yansabiliyor. İşte buna etkileşim deniyor! Bundan sonraki aşamada neler olacak? Bir gun gelecek çocuklar Hintli yazılım mühendislerinin geliştirdiği karmaşık algoritmalar sayesinde uzaktan kumanda ile sanal topu atma ve yakalama duygusunu yaşayabilecekler. komut gondenrsenız ve el de nesnelen hıssedıp beyne dokunma duyusunu üetırse, bu el kendı ehrıız gıbı hareket eder Sızın bir parçanız halıne gelır Boylece vucudunuz dennızın otesıne uzanmış olur" Nıcolelıs burada "hayalet e l ' olgusunun tam tersını anlatıyor Artık yerınde olmayan bir ehn varhgmı hıssetmeye devam etmek yerıne, ınsanlar beyınbılgısayar arabırım ıle donanıp, yenı uzantüara sahıp olabüecekler Boylece beym bu uzantüan gerçekmış gıbı algüayacak Pekı ınsanlar bu ro bot veya sanal el üe ne yapacak 9 Bunlar şu anda hayal bıle edemeyecegımız pek çok ışlevı yerıne genrecek Ornegm Internet'te şeftalı satın alırken bu sanal el yardımı üe meyvelerın olgun olup olmadıgıriı kontrol edebüeceksıruz Vıdeo konferans veya sanal sohbetler betta de gerçek bir el süaşmasıyla başlayacak Robot eller ıse büımsel çalısmalarda bugune dek olanaksız oldugıı ıçın gerçekleştınlemeyen pek çok araştırmayı sonuçlandıracak Ornegın çok soguk veya sıcak üdımlerde, okyanusların derırüıklerınde veya aktıf yanardaglann kraterlermde çok guç koşullar alünda bu eller olanaksızı gerçekleştırecek Insan beynının protezlere uyum saglaması ıçın protezlerden gerı sınyal alması gerekır Beynin yenı kol ve bacakların farkında olması ıçın bunlann varlüdarını beyne üetmesı şarttır Bugune dek beyne ulaşmanın tek yolu amelıyatla kafatasının ıçıne gırmektı Dolayısıyla bu tur deneyler genellıkle deney hayvanlan uzerınde gerçekleştırüıyordu Aslında beyınbügısayar arabırımı açısından dolaylı bir tehlüce de mevcut Bu sureç tersıne donduıiüuıse ne olur' Bu ongoruyu bir hayvdrun uzerınde denedıgımızı varsayalım Deney hayvanının beynınden robot kola bügısayar uzennden üetüen sınyal tekrar deney hayvanına gerı gonderılse deney hayvanının davranışlan bu yolla kontrol altına alınabüır mı' Kamuoyunun sanal veya robot kol ve bacak ımplantma onay vermesı, boyle bir tefüıkenın ortadan kaldırümasına baglıdır Nıcolelıs bu tur deneylenn ınsanlar uzerınde yapüabümesı ıçın konunun etüc yonunun oncelıkle çozumlenmesı gerektıgıne ınanıyor Beyınlenmız üe bügısayar arasındakı bırleşme gerçekleşmeden ısın ahlata boyutu buyuk bir olasüıkla sağlam bir temele oturtulacak 0 gun geldıgınde vucuüanmız hâlâ bıze aıt olacak Ancak 2'den fazla sayıda kol ve bacaga sahıp olacagız Reyhan Oksay Tıme Beynin gücü Y uri Geller yalruzcd duşunce gucuyle bir kaşıgı bukebüeceğını ıddıa edıyordu Guney Kore'nın Taejon kentınde yaşayanldr da benzer bir becerıyı kazanmanın peşmde Ancak bukulecek kaşık ıle bu kısüerın drasında bir bilgisayar bulunuyor Ve bu bügısayara ozel bir yazılım yuklu Yazüım şoyle çalısıyor Deneye katılan kışının kdfasına uzerıne elektrodlar takılı bir şapka ge çırüıyoı Bu eleküotlaı beyın dalgdldrıru, ekranında sanal bir kaşık gorunen bılgısayara ıletıyor Bilgisayar kabaca kafanın ıçmden geçenlorı "okuyabüıyor" Kaşıgı bukebümek ıçın once kısmın rahatlaması gerekıyor Bilgisayar sakın bir beyınden gelen sınyallerı yakalayınca kaşık egümeye baş, | .. . . lıyor T Giyilebilir bilgisayar pazar arıyor Ş Teknolojımn yenı CeSUr dÜnyaSinda, UZaktaki nesneleri B u g u n G u n e y K o re Araştırma Merkezi'nde olupb.tenlergelecegmen etküeşımk teknolojısıne ^e]on dÜŞÜncelerİmİZİe ornek oluşturuyor Bu tek kontml edebİleCeÖİZ. ^^i1^ "beyınbügısayar arabınmı" adı verılıyor Ilk bılgısayarlar "punch" kartlarla kontrol edılıyordu Ük PC'ler DOS kumandalanyla ışlem yapabıhyordu Mouse'lar ise grafik arabınmı olarak bügısayar dunyasında yepyenı bir sayfa açn Bir gun herhangı bir mekanik dış arabırımı olmadan bügısayar dunyasına gırebüecek mıyız? Kısaca duşunce uzennden bügısayarlara komut üetebüecek mıyız? Boyle bir teknolojınin yaşama geçınlmesı en çok felçlı kışüere yarayacak Sağlüdı kol ve bacaklara sahıp olmakla bırhkte omurüık zedelenmesı nedenıyle bunlara kumanda edemeyen kışüer duşunce gucuyle çalışan bügısayarlardan buyuk fayda sağlayacak. Aynca saghklı kışüer bu bügısayarlar yardımıyla duyu kapasıtelerıru artırabüecekler Bu yolla ınsanlar sıberuzayda sanal kol ve bacaklara veya gerçek yaşamda robot kol ve bacaklara sahıp olabüecekler. North Carohna, Duke Unrversıtesı, Tıp Fakultesı'nden M i f M İ N i c o l d i s bu konuda şunlan soylu yor "Beyın kola ve bacaga sahıp oldugunu büır, çunku bu orgarüara baglıdır ve bunlardan sınyal ahr Aynı şey robot veya sanal uzantüar ıçm de geçerhdır Eğer uzaktakı bir ele 742/4 apkadan kuçuk gozlukten agır ancak moda üe en ufak bir üışbsı olmayan gıysı nedır'' Bu bümecenın yanıtı aşagıda ABD'de VVashıngton yakınlarındakı Faırfax'da merkezı bulunan Xybernaut ısımlı kuçuk bir bügısayaı şırketı Mobı le Assıstant IV (MA IV) adını verdığı gıyüebüır bügısayarını geçngımız gurüerde basına tanıttı Kafaya taküan gozluk ve kulaklığa benzer cıhaz, gucunu bele taküı pülerden alıyor 233 MHz Penüum çıpı, 32 MB bellegı ve 3 GB depolama kapasıtesı olan bügısayann 60 tuşluk klavyesı büege taküıyor Irackball'u ıse merkezi ıslemcının uzende Goz onunde asılı duran renklı VGA ekranı, posta pulundan bıraz buyuk Ancak goze çok yakın durdugu ıçın 15 ınç'bk monıtor etkısı yaratıyor Cüıazm goruntu kaydetme ışlevıra gomlek cebıne üışunlen mınyatur vıdeo kamera yuklemyor Gıyüebüır bügısayar "giyildl^i n m u " ortaya son derece ügmç bir goruntu çıkıyor Gorenlerde şaşkırüüc uyandıran cıhazın kısa sure sonra kanücsanacagı duşunuluyor Henuz prototıp aşamasında olan bügısayann çozulmesı gereken sorunlan var l.Problem: Agırlüc 2 kjlo agırlıgmdakı bir ohazı vucudun etrannda taşımak, ük yanm saat suresınde sorun yaratrruyor Ancak bu surenın sonunda 400 gram agırlıgınddkı kulaklüc ve gozluk boyunda ve omuzlarda agnlara yol açabüıyor Ancak ınsanlann bu agırhğa alışmalan gereklı degü, çunku şırket bırkaç ay ıçınde çok daha hafif ve gelıstırümış olan MAV'yı pıyasaya çücartmayı planlıyor Aynca aralık ayında Hıtachı, Xybernaut'un hsansı altında yepyenı bir gıyüebüır bügısayan dunya pazanna sunacak MAV ve Japon versıyonunun çok daha hafif olacagına kesin gozuyle baküıyor Fiyaü MAIVun şu ardakı geçerh fiyatı 5 000 dolar üe 6.000 dolar arasında degışıyor Bu fıyat kışısel bir bügısayar ıçın çok yuksek ne kadar "yakLŞiklı" ve "ın"olması sorunu çozmuyoı Aslmdd MAFV'u uretenlerın hedefı üvlac fanatüderının aklını çelmek değü çunku onldia goıe MAVyalnızcaendustııyel bir araç Xybernaut bu cıhazlan sayüan bırkaç yuzu geçmez bakım&onanm ekıbı degısüc alanlarda çalışan şırketlere pazarladı Ornegın Bell Canada bu şırketlerden bırı Şırketın babm elemanldrı elektrüc dıreklennın tepesme tırmandıgı gıbı, yeraltına ınıp guç kablolannın da bahmını yapmak zoıunda Bu ıslerı ydparken başvuru kaynagı olarak yazüı malzeme yerıne gereklı bügüerın sabıt dıske kayıüı oldugu MA IV'len gıyıyorlar Işçüerden bın çozumlenmesı oldukça karmaşık bir sorun üe karşı karşıya kahnca, vıdeo kamerası üe sorunlu bolgenın goruntusunu bir uzmana ışınlıyor Uzman bunun uzerıne yapüması gerekenlerı alıcıvencı uzennden ışçıye üehyor Pek çok bügısayar uzmanı bu cüıazlann kısa bir sure sonra tukeücıye en yakın bügısayar magazasından oldukça ucuz bir fiyata saün alınabüecegını soyluyor Buyuk bir olasüüda bu cıhazlar Xybernaut teknolojısınden yararlanarak uretüecek Bu konuda dıger şırketlerm en az 10 yü üensınde olan Xybernaut, IBM'e büe bu konuda yol gosterecek bügi bırüarrune sahıp IBM, bu teknolojıyı en başından ele almak yenne, Xybernaut'un bırüamınden yararlanmayı tercüı ediyor. Ne var kd bu pıyasadakı herkes Xybemaut'un tuketıcı pıyasasına yonelmesının gereklüıgıne ınanmıyor Massachusetts Institute of lechnologynin (MIT) Medya Laboratuva n'ndan S t e m Sdnvaarts ve Sichard DeVul gıyüebüır bügısayarlann bir tuketım unsuru olmasına karşı '' Yuruyuşe çakttgınız zaman Internet'te sorf yapmak veya bügısayar oyunu oynamak zorunda degüsınız" dıye konuşan Schvrartz,