Katalog

Tezgâh üstü ilaç pazarlaması Yeni bir ABO'de ilaçlar tane ile satılıyor. İlacın eczane dıştnda ve reçetesiz de satılması üzerine bir araştırmanın sonuçları... Fusun F Gonul dogruya sunmak ıstıyorlar r atih Altayh ve Atıf Bir Hurnyet gazetesınde reçetesiz üaçlann pa zarldnmdsımn ve reçetelı/reçetesız her tur ilacın eczanelerden başka yerde satümasınrn yasak oldugunu düe getırdı ler (1) Tezgâh ustu üaç (TUI) pazdrlaması bızım de yoğunlukla uğraşügımız bir ko nu (2 3) Bu yazımızda TUI konusunda ABDde yaptıgımız araştırmaların sonuçla rını aktaracagız ABDde pazarlanan üaçlar ıkı turludur Reçeteyle satılanlar ve reçetesiz de satüabılenler Bu ıkın cı grupta büdıgımız ateş duşuru culer mıde asıdı gıderıcıler goz mercegı sıvıları Aspırın ve dıger agrı kesıcıleı ükyardım malzeme lerı yara merhemı oksuruk şurupları vıtarrunler kalsıyum hap ları dığer mıneraller vb bulunur Reçetesiz üaçlar reçeteyle satüan lara goıe daha az etkılı (dolayısıy la daha az zaraı lı) daha duşuk do zajlı ve daha ucuz olarak bılınır İlaçlar reçeteyle satılsın diyenler Bu grupta bası çekenler tabu kı he kımler Onlar otorıtelerının sarsılmasını gormek ıstemedıklerı gıbı hastalan da duşunerek hıçbır üaç ne kadar hafıf olursa olsun tehlıkesız degüdır muüaka he kam tavsıyesıyle kullanümalıdır dıyor ler Bu gruptaküer saglık konusunda ken dı başlanna karar vermeye çekınıyorlar Ikıncı gruptdküer suregen bir hastalığı olanlar (ornegın kalp yetmezlıgı kanser kolesterol yukseklıgı yuksek tansıyon gı bı) veya kuçuk çocuk sahıbı aüeler Bu gruptakı ınsanlar üaç konusunda hekıme ya da eczacıya danışsalar bıle son kararı kendüerının vermesı gerektığı ınancındalar Turkıyede hemen hepımızın evınde geçmış hastalıklardan kalan ya da re çetesını uygulamamış oldugumuz torba lar dolusu şıddetı yuksek üaçlar bulunur ABD de evde üaç bırıkmesının buyuk ol çude onune geçümış Çunku (reçeteyle satüan) üaçlar ozgun kutula nnda hastaya satılmıyor Ec zacı hekımın onerdığı mık tan ornegın 30 tane hapı boş bir sterü şışeye doldu rup reçete sahıbıne satıyor Yanında da üacm yan etkılerı ve dığer teknık bügüer ıçe ıcn 1 2 sayfa basüı bügı ven/or ABDdekı yontem hem ı afi onluyor hem daha sag hkb Bazı hallerde hayat büe kurtanyor goruş açısı Beynimizde, görme sistemimizi sürekli olarak değişen çevreye uyum sağlatan bir mekanizma var... rıgonometn belkı de okul yülarında en ıyı derslerınızden degüdı ama beynınızın onu devamlı olarak kullandıgmı goruyoı uz Yenı bir araştırmaya gore bir npsnenın sızderı uzaklığı na yer üe nesneyı gorme çızgısı arasındakı açıyı ol çerek karar verıyorsunuz Bu bulgu robotların ve ya pay gorme sıstemlerının tasarımlanru gelıştırmek uzere kıülanılabılır Bu açıyı gerusleten prızmalaı ta karak nesnelere bakan gonulluler bunlann gerçek te bulunduklan yerden daha yakın olduklanna karar verdüer ve orüara bırşeyler atarken ya da gozlerı bağlı olarak onlara dogru yurumeye çalışırken ısa bet etüremedüer Hatta prızma takan bazı katüımcüar yerın on lardan oteye dogru egık olduğunu zannederek one dogru egüdüer Araştırma ekıbınınden optısyen Teng Leng Ooi bunlann algüadıklan yer yuzeyıne dıkey olarak durabümek ıçın vucuüarını ayarlamaya çalıştıklannı soyluyor Gonulluler yaklaşık 20 daküca sonra eğıklıge uyum sağladüar ve mesafelerı dogru olarak algüa maya başladüar Ardstırmacüann soyledıgıne gore bu olay sureklı olarak degışen çevreye gorme sıstemı uyum saglasın dıye beyınde ıstenüen şekle soku labüen bir mekanızmanın bulunduc>unu ortaya koyu yor Gonulluler pnzmalarım ÇLkarttüdarında bunun tam zıttı oldu mesafpyı oldugundan dalıa fazla zan nettüer New York ta Optısyen okulunda gorsel algüa ma uzerınde çalışan Hal Sedgwick, bu deneylerın oncekı araştırmalara gore gorme ışlemı ıçm çok daha ekolojüc' bir yaklaşımı olduğunu soyluyor Al güamanın abstre bir boşlukta oluştugunu duşunmek yeııne bu yontem nesnelerın yerleıını yer üe ılışkılı olarak tespıt ederken çevre ıçınde yaşayan bu oı ganızmanın bakış açısı üe baktıgını soyluyor Insanların mesafeleı ı olçmek ıçın yer ile nesne arasında oluşan açıyı kullanmaları aslında es kıye dayanır Eskı Çınlı sanatçüar uzaktakı nesnelerı gorme sahası ıçınde yuksekte çızprlerdı Halbukı Avrupalılann eseıleımde burüar genellüde pers pektüe dayandıklan ıçın çızgüer sonsuzda bırleşıı dı ünbırmcı yuzyüda ydşdrnu? Arap bılgmı Alhazen büımsel metodu bulmuş aynı zamanda da ınsarüd rın mesafelen yer üe oluşan açıyı kullanank ılgıla dıkları hıpotezını ortaya atmıştır Yülaı geçtıkçe Alhazen ın hıpotezı unutulmaya yuz tutmuş fakat yırmmcı yuzyüın ortalarmda psı kolog James Gibson II Dunya Savaşı sıra^ında pı lotları egıtırken Alhazenden habersız aynı sorıucd varınca yenıden ortaya çıkarümıştır Buna ragmen o zamandan berı bu teorıyı dogrudan ügüendıren de lüler ortaya konmamıştır Bu nedenle Sedgvvıck yenı ardştırmanın ol dukça onemlı bir çalışma olduğunu belırtıyor Ona gore Ooı ve meslektaşldrı yer teorısını destekleyen ınandıncı delüler ortaya çıkarttılar Ooı ınsanların gorme ışlemuıı nasü yerıne getırdüderının arüaşümasının muhendıslerın çok ddha gerçekçı sanal geıçekhk sıstemlerı tasar lamalarına ve çevrelerınde daha uyumla dolaşabılecek roboüdr yapmalarına yardımcı ola büecegını soyluyor Hatta beyırüerınde mesafe al güamayı engeüeyen hasarlar olan ınsanlara dahı yardımcı olabılır dıyor öner Çimen Kaynak Nature News Servıce T Sonuç Ozetle üaçlar serbestve satılsın diyenler şunlan savunuyorlar Fvet ilaçlar ozunde zehırlı maddelerdır fakat araba ve tabanca/tufek Je tehlıkeü oldugu halde he men her yerde satüabümekicdır dolayısıyla üaçlara da ızın verümelıdır Ayrıca ılaç laı leçetesız ve her yerde sa tüırsa rekabet artar fıyatlaı duşer hasta üaca daha kolay ulaşacagı ıçın doktor/hasta ne masrafı azalır hastalık ıçın ızın alınan gunler azalır tuketıcı rafta duran bırçok ılaç arasında teıuh yapma hakkına kavuşur ve butun bunlaım bonucu mülı refah ditoı Ilaçlaı kısıtlı olarak pazarlansın VP hekım elınden geçsın dıyerüer ıse üacın tehlıkesıne yan etküerıne dıkkatı çekerek büınçsızce tuketümesıne karşı çıkıyorlar Herhalde kısa donemde lurkıyede yapı lacak ış reçetelı üaçlarm hekımın oneıdı gı mıktarının satüması butun paketın has taya verümemesıdır Çunku artan üaçlar evlerde tehlıke oluşturmakta ve ısrafı anr maktadır Uzun donemde yapüacak ış ıse yukanda saydığımız etkenlerın araştırma ya dayalı verüer çeıçevesınde büımsel bir tartışmaya açümasıdır Doç Dr fusungonul@hotmaü com Kaynakça 1) Hurnyet 5Kdbdm ?001 2) Gnnul F F (1999) Estımatıng Prıce Ex pectatıonb ın the Over the Counter Medıcıne Mar ket Journal of Econometrıcs 3) Gonul F F et al (2000) What Kınds of Patıents and Physıcıans Value Drect to Consumer Advertısıng of Prescrıpüon Dnıgs Health Care Mdndyernent Scıence 1) DSN Retaılmg Today (2000) Mass OTC Srile1, Curvcd Upwaıds ın 1999 ABD TUI pazarlaması konu sunda epey deneyımü 1992 yüın da bu tur ılaçların satışı 11 mılyar dolar ıken 1996 yılında 16 mılyar dolara ve 1999 yılında 12 mılyar dolara fırlamış 2000 yılında TUI nm tum ılaç pıyasasındakı pa zar payı % 40 (4) Tezgah ustu üaçlar ABD de yalnızca eczanelerde deC(ü supermarketlerde bu yuk magazalarda ve kuçuk bakkal tıpı dukaıüaıda da satüabümekte dır Turkıye nın gundemındekı tar üşma bu ıkıncı gruptakı üaçların eczaneler dışında neden satılama dıgı uzerınedıı İlaçlar tezgâh üstü satılsın diyenler ABD de de TUI ulsun mu olmasın mı taıtışması canlüıkla surmektedır (2) Bazı çevrelere gore hıçbır üaç reçete üe satü mamalıdır Bu goruşe gore üaç da araba ve tabanca g±>ı tehlıke potansıyelı olan bir urundur Oysa araba ve tabanca eıgın ın sanlara herhangı bir uçuncu kışırun onayı olmadan satüabılmektedır Dolayısıyla ılaç dlrnak ıçın neden tıp dıplomalı bir kı şının ımzası gerekmektedır? Tuketıcı ya da hasta ^ıster bir hekıme/eczacıya/ınter nete/çevresıne danışır ısterse geçmıs tec rubolerıne dayanarak yan bıhnçlı bir sp çım yapabıhr Bu goruşu savunanlar grubuna Turkıye de gordugumuz kadarıyla eczacılar pazar paylarıru supeımaıket leıe ve başka esnafa kaptırmamak ıçın reçptesız ılaç pazarlanmasına karşüar ABDdekı eczaneler bızdekı eczane ve bakkal karışımı yerler oldugu ıçın boyle bir tartışma yok Ornegın ABD de bir ec zanede satüan malların çogunlugunu ga zeteler dergıler çıklet kolonya makyaj malzemelen ev temızlıgı uıunlen gıbı ambalajlı tuketım maddelerı oluşturur Reçetelı üaçlar eczanenın muşterınm dogrudan gıremeypcegı bir bolumunde dıplomalı bir eczacı tarafmdan hazırlanır saglık sigortası ;irketleri ve ilaç üreten firmalar gırmektedır Sıgorta şırketlen boylece hasta bakım malıyetının aza lacaıŞını ongoruyorlar Çunku hastanın her üaç ıçın hekıme gorunmesı onlar ıçın masraf oluşturuyor Ilaç fırmaları ıse patent suresı bıtmek uzere olan urunlerını daha az dozajla muşterüerıne dogrudan 770/8 Tüketici ne diyor? Araştırmalaı ımıza qore tuketıcüer ıkıyc ayrüıyor "Saglıgım hakkında en iyi karan hekim verir," dıyeııleı ve sağhgım hakkında en ıyı karan ben verırım diyenler (3) Hekıme guvenenler or talama olarak daha yaşlı daha tahsülı ve çocjunlukla hastalıktan yenı kalkmış kışı