Katalog

Hayvanlar âleminin savaş jetleıi Bilim adamları böceklerin uçma yetilerini çözerek, yapay sinekler üretmeye çalışıyorlar. Robot sinekler ordular tarafından casus olarak kullanılacak. K uçucuk kanatlarıyla muthış manevralar sergüeyen toprak yabanarısı ( Bombus teırestrıs ) gıysılen nıız ultındakı hedeflorı sokan sıvrısmek ve hattd da ıreler çızerek şıp dıye tavana yapışan karasınek muthış bırer uçuş uzmandır Sığır sıneklerı çıftleşme sırasındd bıle 14"5km/h hızla uçabılıyorlar Sıneklerın olağanustu uçuş yetüerı bugune değın bır sırdı I akat araştırmdcüar artık bu gızı çozduler Dahası yenı bıı mıkıoteknık sayesındp yapay sinekler de uretecekleı En usta uçuş cihazları Borekler dunya uzerındekı en usta uçuş aparatları dıı dıyot Kalıfnrnıya Umversıtesı nden (Berkeley ABD) bı yolog Michael Dickinson Boylesıne karmaşık bır yapı nın tasarlanabümesı gelecege atılan onemlı bu adım olabı lır Dickinson muhendıs Ron Fearing ıle bırkkte ılk ıo bot smeğı uretebılmek ıçm harü harıl çalışıyor Bılım adamla nnın zar ıncehğmde çelık ve alumınyum tozu kaplı polyester folyo gıbı malzemelcr kullanarak tasarladıkları ve guneş enerjısıyle çalıştırmak ıstedıklerı robotun kanat açıklıgı ataş boyutunda okcak Oerçı Dickinson ve 1 earmg m bugun bılım dunyasına bunduklaı ı modelın kanatlan sanıyede sadece yuz frekanshk tıtreşım yapabılıyor ama sınekleıın uçuş yetüerı onemlı olçu de çozuldu Sinekler kendı uretnklerı hava çevrısı ıçınde uçuyorlar Boceklerın kendılerınce yarattıkları mını nrtına ıçınde yol alabılmelen ustalıklı uçuş teknıklerıne dayanıyor Smegm kanatlan sadece aşagı yukan değıl her kanat çırpışın yukselım noktasında olduğu kadar kendı eksenlerı etra ünda da donerek havada kalmalarını sağlar (bkz grafık) CüçlU ve sesslz kanat çırpışlarıyla uçmadan havada kalabilen blr slnek türü (bü yük reılm); Kalifomlya Ünlvenltesinde Uretllen robot slnek modell Dickinson un VVurzburglu bıyoloy Olaf Lehmann üe gerçekleştırdıgı bır deneyle farklı bır "Robofly" çıktı ortaya Araştırmacüar kurek bıçımınde ıkı pleksıglas kanatlanyla havd yerıne sıvı yagda hareket eden dev bır sınek ınodelı ta sarladılar Ilgınç test aletı ılk olarak sıneklerın uçuş gucunu mercek altında ınceleme olanagını verdı Sınek kanatları olağdnustu dık bır açıyla hareket edıyor Bu tur bır kanat duzenı uçaklarda kanat yuzeyındekı akı mı engelleyebüeeecji ıçm uçagın duşmesıne neden olurdu Oysa sınek kanatlarındakı kuçuk çevrıler buna ızın vermıyor Çunku bu çevrıler kdnatlaıı aynı zamanda yukan çekerek uçuşu sağlıyorlar Takat ozellıkle de sınegın kendı eksenınde oluşan guçlu çevn sıneklerın havada kalmasını saglayan en onemlı etken Işte sınekleı lcirrı da bu teknık sayesınde geleneksel aerodınamık yasalarının ızın verdıcpnden 2 3 mıslı daha yuksek havalanma gucune kdvuşabılıyorlar se kanatlarını sanıyede 1000 kez aşagı yukan hareket ettıre bılıyorlar Robot sinekler gezegenleri araştıracak Kanatlara boylesıne yuksek frekanslı tıtreşım kazandı ran ne tur kaslardır9 Bırkaç tane mınık sınıı dugumu bu kadar karmaşık bır uçuş aparatını nasü çalıştırabılıyoı9 Ve du yu algılamaldrı sıneğı elunızden kaçıracak kadaı kısa sure 9 ıçmde uçuş komutlarına nasü donuşturulebüıyor Tum karıyerını bu soruları yanıtlamaya ayıran Dıckın son yuksek frekanslı kamerasıyla hayvanlaı dunyasmdakı jetlerı yakından ıncelemeye çalışıyor Georgıa Teknolojı Ens tıtusu muhendıslerınden Robert Michelson kdrıatları kım yasal olarak ışleyen yapay kaslarla tıtreşım kazanan Entomoptor adında bır alet gelıştırebüdı Vanderbüt Unıversıte sı nden (Nashvüle) Adam Cox ıse dış enerjı guruyle ışleyen ve gerçek guvelere benzeyen robot sınek modellerı uıettı Gelecekte bu tur sıneklerın havada uçuşabümelerı sadece büım adamlarının nıyası da deqü Oıdu lobot sınekle rı bırer casus aracı olaıak kullanmayı duşluyor Konu Nasa nın büe ügısıru çekmış durumda Gokbürmcüer mekanık sıneklerı uzaktakı gezegenlerın araştırümasında devreye sokmak ıstıyor Fakat şımdıye kadar ureülen yapay sınekle rın hıçbırı brrkaç sanıyeden fazla havada kalamadı Ve robot ların boyutlan da gerçek sıneklerden çok buyuk Muhendıs lerrn en buyuk sorunu da bu zaten Bıyel ve dışlüerden oluşan konvansıyonel teknıkler burada ışlemıyor dıyor Dickinson Sineğin düşmesi mümkün değil Araştırmacılan en tdzla hayıan bırakan noktaysa me kanızmanın dayanıklüığı Bır sınegı yere duşurmekten daha zor bır şey yoktur Kanatlarından bu paıça ya da tek baca ğırıı koparıp govde&ının aıkasına balmumu bıle sursenız sı nek yıne havada kalır dıyor Dickinson Ustelık kanatlardan bırının daha once dondunılmesı gıbı kuçuk değışıklıkler bı le hayret vencı bır manevra saglıyor Bu sayede bır karasınek bır goz kırpışından daha kısa bır surede onundekı engelı açarak kaçabılıyor Kuzey Amerıka da yaşayan brr pervane turu ( 0 5 g) goç sırasında 4600 km kadar uzaga uçabüıyor Forcıpomyıa turu sıvnsınekler Blyolog Dickinson: Slrke slneklertnln konumlamalannı ve bllgl Islemlerlnl öğrenebilmek Için engel parkurlan gellştlr dl. Sineğin uçuş tekniği 1 Ka/faffâr blr vuruş çevrimlyle Ilk önce öne doğru hareket eder >ler. Kanatların ön kenarlannda oluşan küçük devlrler dlk duran kanatlara kalkış gücü verlrier. 770/20 2 Ilk çırpıştan sonra kanatlar kendl eksenlerl üzerlnde dönerler. Bu sayede oluşan devlr slneğe ek blr havalanma gücü verlr. 3 Slnek bu rotasyondan sonra ters dönmüs ka natlannı arkaya atar. Büım adamlan bu yuzden mumkun olduğunca kuçuk ebatta kanat ve çalıştırma tertıbatlan üretmeye çalışıyor Dıc kınson ve Fearing orneğın yapay sıneğm goğus kafesını ve kaslarmı aynı kalıptan çıkan yorlar Mını robotun tıtreşımlennı harekete geçırebumek ıçm de gerüım sırasında bı çımlerını degıştırebüen pıezoelektrık krıstallermden yararlanıyorlar Krıstdllerın mınık hareketlerı katlama bunyesıyle guçlendrrümekte Kanatlar sadece ütremıyor aynı za manda &meğın doğal kanat çırpışlarını da taklıt edebıhyorlar Dıckmson ve Fearing m uç yü ıçmde robot smeğı kamera guneş pe4 Kanatlar yenlden dönteklen ve stabüı?atorle (dengeleyıcı) donat meye başlar. Aynı süreç yenlden başlar. Ve bu sü mayı hedeflıyorlaı 50 mılıgramdan hatıf ol reç bazı slnek türlerlnde ması beklenen robotun boyutu bu susam ta sanlyede 1000 kez tek nesını geçmeyecek (nodSpıegel 3b 2001) rarlanır.