Katalog

bulmaca Hazırlayan: Hüsnü Kale Unutkanlığa ilaç Soru Unutkanlık üaç ıle tedam edüebılıyor mu? Yanıt Unutkanlık herkesın başına qelebılır Arabanızı park ettığınız yerı bırlıkte çalışüguuz ış atkadaşımzın adını yabann dılde çok ıyı bıldıgıruz sıra dan bır sozcugu unutuyorsanız tasalanmayın orta yaşkrda ortaya çıkan hafıf büışsel bır bozukluk (Müd Cognıtıve lmpaırment MCI) mılyonlarca kışıde ol dugu gıbı sızde de başlarruş olabılır MCI 40 lı yaşlarda ortaya çıkar ve gıderek dozunu artırarak yaşamınızın gerı kalan kısmını karartır Ne var kı umutsuzluğa kapılmaya gerek yok çunku bu konuda da bılım ımdadımızd yetışıyor Dunyarun dort bır yanında bılım adamları unutkanlığa ça re arıyor yuzlerce laboratuvarda unut SOLDANSAĞA 1. lçmdc Jt koşedeh Tıırk bcylannın oturduğu yeıİPt IIP çevrevndeh yabancı yer ve topMuklan gosteren ılk Turk hantası da bulunan Kaşgarh Malımudun yazdıgı sozluğun adı (Kıs) Selen yum 2. Zerduşt mancmda en buyuk tann Kapıtu lasyonlar i,onrabi Osmanhlaı zamanmda dını amaç h oğretım yapmak uzere yabancılar ıçm ımparator luk sınırlan ıçmde um venlen orta dereteh eğıüm goren oğrencı Ad 3. Kerevıt VP ıstako? ıçm kulla nıldiı dığer sozcuk Rulganstan m bahi>mda dağ Borulma Lokuşma efyme 4. Tıyatro topluluğu Hayvan pıslığı Bır halk şıırı turu Almanyada h man şehrı S. Flemıng Bond romaıüan yaza n Duşuk kahteh kauçuk Nazı paramılıter polıs orgutu (Ing) Huhubat tanesı (eş anl çok kuçuk agırhk) 6. Italyada Ponun sağ kolunda ırmak (Kıs) Rdüyum Üenızaltı duıbunu 7. Murdar ılık Polıük ıda amaca ulaşmak ıçın ahlaka ayhn da ol sa hpr ttırltı ışı (çalmak hortumldinak suçlulan af lelmek vij lıobgonı ıle karşılayan anlayış taraftan olan (yanı hııgımkupohtıkacılarıınız) Çıplak vutut resmı 8. Islaın ulkelennde kullanıldiı 3 5 kg hk tahü olçusu Duman lekesı Gozun bphrlı durumuna gorc bır yuzeyde yansıyan ışmın olubturduğu eğrı hk 9. Bır boceğın kelebek ohvadan once geçırdı ğı bışkılaşım (Kıs) Akademık bır unvan (Kı&) Sodyum 10. Ahtapotun ılını adı (Kıs) German yum Cekcck 11. Italyadı ırmak Ad şohret Bıı bıleşıktekı bır alomun bır bıleykteb bır atoııı veya rnolekul yermt yeçmeoJ 12. Hjber vprme Baü Sıbtıyada yaşıyan Turk kavmmdpn olan 13. (Kıs) lııdyum Buyuk boyda çeşıth papağanlaun genel adı Ince dantel 14. Rusya nm kuzcybatısm da gol Htmry un ddh Kıal Charles I m ıdam huk munu ımzilayan Ingıhz general (Ibll 1645) 15. (>umuş YAİidiu ytııta tııfıl (Kr>) Nıkel YVKAB1DAN AŞAĞIYA 1. Adlı tıpta parmak ızı mcelemnesı ıçm kullanılan terım Muzıkte duıak 2. Sıykaku on adlı 40 yaşı ıid kadar hayku şaırı olarak tanınan sonradaıı ro manlar yazan Japon klasıklerınde yeı alan ya?ar (1641 1693) Thlsız Tblgraf ve telsız haberleşmeyı ıcad eden Guglıplmo on adlı 1909 Nobcl Fı/ık odulu sahıbı Itdlyan bılgm 3. Bır motorun ıçmdpn gelen duzensız gurultu Kopek Habjenler gru bunda bır element 4. (Hlk) Negatf lotograf ABDdp eyalet 5. (Esk) Su arla mecra Ulaıuna duygusu Gıdılen yol uzcrınde olmayan dpğışık ve uzak yoldan gıdılen Bır cms tatlı çorek 6. Alrı ka nm Gunpy urunda burun Agaç veya kcmıkle rın yuvarlak ucu Çeşıth ncdenlerle bel bolgpyn de bırdenbıre belıren ağrı 7. lavuğun en meşhur kemığı Yansıma yanh Gvhr getıren mulk 8. Se del otgıllerden yapraklan almaşık beyaz çıçekh bır bıtkı 0 yer 9. (Kıs) Gadolınyum Nazı hucurn orgutu Evet anlamında kullanılan sozcuk Yel kenlen sağlamlaştırmak ve yırtılmalannı onlemek /(,/n kenarlara dıhlen halat 10. Isvıçrede akarsu Almanyada eyalet 11. Işaret Orta Asyada ege menhk kuımuş esh bır Turk kavınıne mensup olan Bır haber ajansımızın hsaltınau Sumer Akdd dmmde tann (Enh) 12. Borçlannı odeyeme mcdurumu bath llave Satrançta L şeklmde ha rpket cdpn tıgur Ku^uk bıthlerm genel adı 13. (lıp) organ dktanmı 14. (Kıs) Tellur (Ar) Hepsı tımımı cumİPsı Karsm doğusunda oren yeıı 15. Yapay teçıne vernığı ve tutkalı urctımınde kul Idiuldn kıibtdhze toz Paçavra hastalığı enlluenza 16. Doğaustu guçlerı olduguna manılan ^anal dışı varlık 17. Mustafakemalpaşa çayınm dığpr adı 18. Idıaı 19. Bırçokeserı (KarKırhydı Kaül Kaçak vs) dıhmıze çevrılmış Bel^ıkalı Fransızca yazan Geor ges on adlı yazdi (1903 1989) 20. Ağaç veya seb ZP dıkmpkıçm açılan çukur Çam aıdıt, gıbı ağaç lann ığnp gıbı ım e yapıakhrı kanlık tedavısı uzeıuıde çalışmalar su ruyoı Bu çalışmalarda ana hedef Alzheımer veya Parkmson gıbı beynı etkıleyen cıddı hastalıklarm tedavısı olsa da bu arada orta yaşı etkıleyen sıradan unutkanlıga da çozum bulunabılır Unutkanlık ılacı uzerınde çalış malannı surduren şırketlerden bırı de ABD New Jersey dekı Memoi7 Pharma reutıcals Nobel Odullu Enc Kandel ta lafından kurulan şırkette ınsan bellegı hakkındd bügı edınmek ıçın hayvan be yınlen uzermde çalışmaldr yapılıyoı Şırket yetküılennden Axel Unterbeck şoyle konuşuyor Proteınleı ıçın belle gın molekuler bazda ızledıgı yolu ınce lıyoruz Bu protemler srnaps duzeyındekı bozuklukları tedavı edecek üaçlann gelıştırılmesmde kullanılacak Bu ydklaşım başarıyla sonuçlana cak gıbı gorunuyoı Unterbeck ın daha once duyurduğu uzere Memory Phaı maceutıcals gclecek yıl bellegı guçlendırecek bır ılacı pıyasaya surmeyı plan lıyor Benzer şekılde Kalıfornıya dakı Cortex Pharmaceutıcals şırketı de MCI şıkayetı olan hastakrı CX516 adını ver dıklerı üaç ıle tedavı edeceklerını bıldı rıyot Bu ılaç halıhazırda Alzheımer ve şızofrenı hastaları uzerınde denenıyor CX516 beyın hucre reseptorlerı nın ışlevsellıgını guçlendırıyor Bu re septorler glutamat adı veı ılen kımyasal habercüere bağlı Beyın yaşlanırken qlutamat ureümı azalır Sonuçta beynın ıçındekı haberleşme parçalanır ve da gılır Bılım adamlanna gore CX516 bu semptomları ortadan kaldırarak hucre lerı glutamata daha duyarh hale getıre cek Boylece glutamat mıktanndakı azalma bu şehlde dengelenecek Aynca dığer bır Kaüfornıya şıı ketı Davıd Pharmaceutıcals uç farkü bellek hapı uzerınde çalışıyor Bu üaçlardan ıkısı MCI hastaları ıçın bırı beyın krızı ıçm kullanılacak Bunun yanı sıra yaklaşık bır duzıne bıyoteknolojı şırketı bu tur ılaçlar uzerınde çalıştıklarını ve en geç b yü ıçınde üdçların pıya saya çıkacagını bıldırıyor Ne var kı bazı bılım adamlan bu ılaçlan her derde deva olarak gormu yor Bazı psıkologlar bellek haplarının zaraılı yan etküeı mın olacagından kaygı duyuyor Bazen unutkanlık akıl saglığı açısmdan yararlıdır Eger hıçbır şeyı unutmayacak olsaydık bellek yararı olamayan pek çok ven ıle dolup taşardı Ayrıca acı veren olaylan unutmak psıkolojık açıdan gereklıdır Bu tur sorunların çıkacdğını pek sanmıyorum Ancak yan etialer konusunda dıkkatlı olmalıyız dıye konuşan Londra Kıngs College Psıkıyatrı Enstıtu sunden Profesor Til Wyke», Bızım gorevımız yalnızta ınsanların bellekle rını guçlendırmek değıl guçlu bellegın bu ınsanlan mutlu etmesıdır dıyor Şu anda dengelı beslenme ve modern sağük hızmetleı ı ınsanlarm da ha uzun ve bedensel olarak daha saghklı yaşamasına yol açıyor Ancak belle gın yaş ıle dogru orantılı bır şekılde za yıilaması uzun yaşamı anlamsız kılıyoı Cortex Pharmaceutıcals dan Vmce Sım mon Fortune ısımlı dergıye konuyla ügılı şu bılgılerı verdı Çok geçmeden beledıyeye aıt kamu araçları yollaıda sağlıklı bır şekılde joggıng yapaıı yaş hları toplayıp evlerme bırakmak zorunda kalacak Çunku bu kışıler nerede oturduklarını buyuk bır olaaılıkla hatu lamayacakları ıçın evlerıne donemeye cekler Nükleer yakıtın geri çevirimi Soru Kullanılmış nukleer yakU, suyu kaynatacak kadar sıcak ve radyasyon hasarma yol açacak kadar guçluyse, enerjı uretmek ıçm nıçın gerı çevırım yoluna gıdılmıyor? Yanıt Kullanılmış nukleer yakıt gen çevırım yoluyld yenıden kullanıla büır Kaldı kı kullanüıyor da Kullarulmış yakıt çubukları bol mıktarda kullanüabı lır uranyum ve plutonyum ıçeru Nukle er santrallardakı havuzda sogutulduk tan sonra bu çubuklaı yenıden ışleme tesıslerıne gonderılır Orada kımyasal ışlemden geçen çubugun ıçındekı plutonyum ve uranyum bırbınnden aynlır Uranyum ve plutonyum ddlıa sonra yenı yakıt çubuklan uretmek ıçın yenıden kullanılır Halıhazırda yalnızca Ingüteıe ve Fransada dktıf yenıden ışleme tesısı bulunuyor Daha once başka ulkelerde de bu tesıslerden bulunuyordu ABDde 1970 yüına kadar aktıf durumda olan bırkaç tesıs Jımmy Carter m ıstegı ıle çalışanlara ve çevreye zararlı oldugu gerekçesıyle kapatıldı 2000 yılının ey lul ayında Japonya nuı Tokaımuıa ışleme tesıslerınde ıkı ışçı cıddı bıçımde ydrd lanmış pek çok ışçı de radyasyona maruz kalmıştı Kazanın ortaya çıkma nedenı ışçılerın kaza ıle tanklardan bırıne gereğınden fazla uranyum koy ması ıle başlayıp nukleer reaksıyonun hızlanması ıle yayıldı Bu kaza ABD dekı gırışımlerı durdurma yolunda onemlı bır engel oluşturdu CBT'li Sözmetik Cumhunyet Bılım Teknık Dergısı nı sımqeleyen CBT harflerırun permutdsyonlan ıle oluşan aşağıdakı toplama ışlemınde her harf bır rakamın yerme kulldnıkruştır •Spru TCB + TBC + CTB BTC + BCT ıse CBT kaçtır9 Duzenleyen Necah Buyukdura 770/18 768 sayıdakı "Nısan Bır Şakası" ısımlı bılmecenın yanıtı Bırmcı satırdakı 9 u ters çevınnce toplamlar 21 olur 2 + 6 + 7 + 6 = 21 Bümeceyı doğru çozen okuyuruldrırruz Aydın bıngol Ankara Necah Buyukdura Ankara Meltem Tıregol Istanbul Orhan Utkan lstanbul Ahmet KerımTrabzon Uygar Polat tstcinbul