Katalog

nuı çuk du^>uk olduğurıu belırtıyoı Bu bakterılenn yaşam stratejısı vucutta mumkun oldugunca uzun kalmaya yonelık tıı Ayııca baska oıganıznidlaıa buld!?rnd yeteneklprı dp faz la degıldır 1 louston Tıp Merkezı nden mıdc bagıısak uz ııidiu David Graham ıse H pylorı nın ınsanlarla aynı sofra yı paylaştıgını VP davetsız konuk olaıak nıtelendırılebılecek bu mıkıoplaım vucudu terketmeye hıç de gonullu olmadık larını üen suruyor Ancak çevre temızlıgı üe H pylorı yavaş yavaş yok olabüır Ayı ıca Neısset ıa menıngıtıdıs gıbı yay gın bır bakterının çok az çocukta menenjıtc yol açması qı bı bazı patojenleı habtaüga yol açmadan uzun sure ınsan vucudunda barınabıhr H.PIory bakterlsl dünya nüfusunun yüzde 50'sl bu bakterlyl taşıyor ama Ukere yakalananlar küçuk blr azınlık. onermeyı yu?de yıız yerıne gptıııyor Ancak bu goruşe kar şı çıkanlar Maıshall ın deneyırı t>onucunda yalnızra qastrıte ydkdkndıc/ını başka bır dpyışlp kendı mıdesınde ulseı oluştuımayı başaidinddığırıı ıleıı suıuyor Bu da şu anldma qelıyoı Ülseı üe gastrit farkh ıkı hastalıktır çunku saglıkh Hpylorı taşıyıcılannda gastııt oldukça yaygın olmakla bırlıklo ulsenn gorulme oldsüıgı duşuktur Bdkteıının yok edilmesine kdi^ı ülanlar bakterı ıle sı Ojmdığı mıde aıasındakı hassas dengenın dış etmenleıe baglı olaıak bozulmaM durumunda bakteıının hastalığa yol açacagını ılerı suruyor Bu çerçevede bakterüere savaş aç maktansa bu dengeyı neyın bozducjunu ortaya çıkartmaya çalışıyorlar Çalışmaların ılk aşamasında dıyet ve stıesın bu dengeyı bozduguna ılışkın ük t.ınyaller alınmdya başladı 199b yüında Kobedekı deprem felaketmde zarar go ren ınsanlarda ulser vakalarının aı tması tumuyle strese baglanıyor Hastalık ozellıkle onceden ulserı olup da H pylo nden kurtulmayan kışıleıde yaygındı Strefain yanısua dıyet de ayı ıca bu konuda onernlı rol oynuyor Çın ve Kolombıya qıbı taze meyvp VP spbzcnın yıl boyunca bol mıktardd bulundugu bicak bolgeleıde mıde ulserı tuzlanarak sak lanan etlerın bolca yendıgı daha soguk bolgelerdekı ınsan lara goıe daha az goruluyor Oysa bu ıkı bolgede de II pylorı enfeksıyonu aynı oranda seyredıyoı DİL VE HUKUK Baştarafı 16. sayfada 5J19böb2üb) hukuk dılme aykın hularak yaıgıç buyı ugundakı aklanmasma sozcugunukdldıidtdk yeıme be laat (aslı da beıaet) sozcugunu koyar ve yargıcı eleştırır Oy sa aklanma sozcugu hem yapısı bakımından açık ve aıüamlı dır hem de esküerde kullanümış bu sozcuk Berddt sozcuğu ne kdddr yerleşık olursa olsun aklanmanm anlam zengınlıgı nı vpremez çunku bızden degıl Dü sevdalısı başka bu yaıgıç da yaıgılama sonunda buyı uguuu oluştururken manpvı ta?mmat (Arapça) ypı ıne 11 n s e l o d e n c e sozcuklerını kuHanınca unun da kaı^ısına Yaıgıtay ın tutuculugu çıkar (4 HD) Oysa 11 n sozcugu bu qun büe altaylarda (hakasyatuva) Turk boylarrnda kullanü makta ruhcan caniiM anlamınagelmektedıı (3) Yuksekyar gıçlaı tm sozcugunun uyduıma olmadıgını büseleıdı sanı rım en azından atdlanmızın dılıne saygı duyaılaıdı Büme/ ük tuturulugun da kaynağı oldu Kırsal kokerüı tanıdıgım bır Yargıtay karaıının açıklamasıru ıstedı Kararda allernalıf soz cugu geçıyordu açüdamam bıtmeden aldıgım necte;ı s e ç e n e l. dpmeWer h eleştuısıne yanıt veıcmedun TBMMde bulunan yenı Mederu Kanun lasarısı dü açı smddn oldukça basarüı bır çalışma Kuşkusuz eksık ve eleştı rılecek yorüerı de var Tıırkçe katşüıklaıı olmLisma kaışın ya bancı onlarca sozcuk yıne yeı ınde Gaıp (yıtık) fııl (pylem) usu] (yontem) ıspat (kanıtlama) Sorgulamadan duramıyoıum Nıçm Yurttaşlaı Yasası degü de Medenı Kanun' Inandıncı bır ydnıt verıleregını san mıyorum Medeni sozcugu Aıapça medme (şetuı) sozcu gunden turetılmıs, Medenı Kanun şehulüerm (uygaı ınsanla nn) yanı yurttaşların yasası anlamındadır Yuzlerce Arapça Farsca Osmarüıca sozcugu atacaksınız medeuı sozcugune gelınce sankı Tanrı buyı ugu Kanun u Ebdbi büe Anayasa (gu zel ve anlamlısı) olmadı mf Son olarak bır gonul boıcu (şukı an) Atam düdevıımın de hukuk devrımın de serun gosteıdıgın ut>un (akıl) VP bılımın aydırüık yolunda bayracjin yucplerde Çetin Aşçıoğlu Yargıtay Onuısal Uyesı cetuıa^ma ü koc net Başarısız deneyler Ote yandan derıey hdyvarüarına H pylorı baktensı en jekte ederek mıdelermdc uk,eı ve kanseı oluştuımd çaba laıının SOIIUVÜUZ kdlrnası ışlen daha daha da zorlaştınyor Ancak Japon büım adamlaı ı zaınan ıçınde Latmce adı Gar bümae olan bu kemııgerıe hem kanspr hem de ulser has talığını bulaştırmayı başardüar Ancak Marshall bu konuda şunlaıı soyluyor Hayvanlaıın tunıu 6 ay sonra ulsprp yaka landı Dorttp bırı ıse 12, ay sonra kanser oldu Ancak kendı ne ozgu bu bagışıkhk sıstemı olan Garbılınae turu üe ınsan turu arasında bır üışkı kurmak temcl olaıak yanlıştır Boyle ce Koch onermelerı bu konuda ışe yaramadı Koch onprmplpnnın ışe yaramamasımn bır nedenı de Hpyloımın mıdeııuı ıçmde bindııım sıvıları ve hıdroklorık dbidırı ıçınde yaşama mukemmel bır şekılde uyum sağla ması Ozel yapısının da yardımıyla bu bakten rnıdemn ıç çepeı ını saıan tabakanın en dıp koşelerme gırıp saklanabı lır Burada gastrık atık maddeyı amonyağd donuşturerek kendıne bır sıcjınak oluşturur ve dış etmenlere karşı kendı nı garantıye alır Yuzde 5 lık bıı oksıjen mıktarı bu bakteıı nın yaşamat.1 ıçın yeterudıı Marshdll a gore ınsanoglu ve H pylorı ardsındakı bu mukemmel uyumun bıı gostergesı de bakterının yeryuzun dekı dagılımı Bakterının bmlprre yıllık mumyalaıın mıdele rındp de bulunması gecmışı hakkmda bılgı verıyor Bu ara da sanayüeşmış ulkelerde son yülarda hıjyen koşullanmn duzelmesı ve antıbıyotıklerın gelışmesıne paralel olarak H pyloıı enfeksıyonunun dramatık bır şekılde azalması an rak gelışmekte olan ulkelerde nufusun yuzde 90 ında bak teıının goıulmesı dagüımm şeklı hakkında ıpucu verıyor Aynca H pylorı taşıyıcılaı ınm çocukluk çağında bakterıye bulaştıklan ve bakterıyı yaşamları boyunca mıdele rınde taşıdıklan ılerı suruluyor DNA uzermden ız suren bı hmadamları bakterının anneden çocuğa kardeşten karde şe geçtıgını anrak yetışkın den yetışkıne geçmedıqmı ıleıısuruyor H Pylori yararlı mıdır? H pylorı nın yararlı olahüeregı konusunda ük ıpuçları 1999 yılında Isveçlı büım adamlaı ırıın H pylorı nın E colı yı oldurdugunu keşfetmesı üe ortaya çıktı Aynca 2000 ydında Almanya'da yurutulen genış kapsamlı bır araştırmada 2 400 ogrenrmın yuzde /6sının Hpylorı taşıyıcısı oldugu ancak son uç aydır bu ogıencüeıde ıshal vdkasına rastlanmadı<5ı goruldu Ancak aynı ılışkıyı yetışkınJeıde gor medık dıye konuşan Heıdelbeıg Unıveısıtpsı nden epı demıyolog Dietrich Rothenbacher 11 pylorının vucudun bır parçası halıne goldıgını bunlaıdan kuıtulnıanın geıpk sız hatta zdTdrlı olduqunu üen suruyor H pylorı nın yararlan konusunda en çaıpıcı habeı bakteı mın bıı tuı yernek borusu kanserını engellemesıyle ılgüıydı Bu kanser tunı oldukça seyıek gomlmekle bırlıkte son yıllarda ınanılmayacak bır hızla artıyor Ozellıkle H pylorı taşıyıcüarının gıderpk azaldıgı kuzey Avı upa ul keleıınde Yenı Zelandadd Isvıçıedp Ingüterede bu kan ser turu şaha kalkmış durumda Bu arada H pylorıden kurtulmak ıçın dntıbıyotık alan hastalarda reflu vakasının gorulme sıklıgı da dıkkatı çeke cek boyutta Reflu olarak ısımlendırüen rahatsızlıkta mıde asıdı yernek borusuna gerı kaçar ve bazı durumlarda mıde borusunu saran ıç tabakada sertleşmelere yol açar Bu sertleşme kanserleşme rıskı tasır Bakterıden arınma ve yemek borusu kanserı arasındakı üışkı henuz büımsel olarak kanıtlanmamakld bırhkte kuşkular mıde bulandırmaya yetıyor Marshall H pylorıyı temıze çıkartmaya yonelüc butun bu ıddıalar karşısında ük gunlerdekı kararlıgını koruyor H Pylo rırun yol açtıgı rısk ler bu bakterının yok edümesıyle oı taya çıkacak rısklerden 4 mıslı fazla Eger bugun H pyldorı yı ortadan 1 aldıracak bır aşı ıjelıştırüse bır dakı 1 a büe duşunmeden 1 1 olurum 7 New Scıentıst 11 Agustos2001 Reyhan Oksay 1 Kasım ayında gökyüzü Baştarafı 10. sayfada Aynca Kasım ayının başmda ve sonunda gezeqenle nn ve Guneş ın doquşbatış saatlerı çızelgede verümıştır Parantez ıçınde yer alan saatlerde gezegen dogarken veya bataıken gozlenemeyecek Göktaşı Yağmurlan Aslan (Leo) takım yüdızından 14 Kasım21 Kasım arasında yagan Leonidler goktaşı yag muru 17 Kasım da en yuksek sayıya ulaşır saatte yaklaşık 100 goktaşı gorulebüır Yağmurlar dışında gece boyunca ancak 67 kadar goktaşı gorulebümektedu Hızlan da sanı yede 71 küometreye kadar ulaşır Leonidler goktaşı yağmu runu ızlemek 1 Kasım 30 Kasım ısteyen oku Doğus Batıs Doğuş Batış yucular ozel Guneş 06 3517 00 " 07 0816 37 lıkle 17 Kasım Merkur 05 00 (16 23) 06 59(16 24) tarüıınde ge05 01(16 20) 06 13(16 03) Venııs (13 02)22 29 (12 03)22 23 Mars ce yansından Jupıter 21 04(11 57) 19 04(09 58) sonra Dogu Satum 18 55(09 32) 16 53(07 28) tarafına ufuk Uranus (13 47) 00 02 16 53(07 28) tan yaklaşık Neptun (12 59) 22 48 16 53(07 28) 25 derece ka dar yuksek lıktekı Aslan takım yıldızı bolgesme bakabüırleı Kdsım ayının gok aüasını ıçeren ve 1 b Kasım akşamı saat 21 00 ıt±ıanyla gorulebüecek gezegerüer (resunde ke südı daıre üe gosterümış olan Guneş hattının hemen yakını na bakınız) ve takım yüdızlar şekılde verümıştır Bu yazıda kaynakçd olarak kısmen The Astronomıcal Almanac 2001 'den yararlanümıştır Açüc ve ışü< kırlüıgınden uzak bır gokyuzu dılegıyle * Astronom Dr Istanbul Unıversıtesı Fbn Fakultesı Astronomı ve Uzay Bıkmlen Boluınu H.pylori'nin yok edilmesine karşı çıkanlar H pylorı nın her koşul da yok edılmesı gereken bır 3dkteı ı olduğu goruşune carşı çıkanlar bu bulguldrı arklı şekılde yorumluyoı (alıfornıya Stanford Unıver>ıtpsı nden enfeksıyon has alıklan uzmanı Julie Partonnet bakteı ınm mıde ko ullaıma mukernmpl uyum agldmasına bağlı olaıak ıastalığa yol açma ozellıgı 763/19