Katalog

Bir Herbaryum, doğuyor İTÜ Kampüsündeki bütün biyolojik zenginliğini arşivleme çabalan başladı. "Bitki avcılığının" ilginç öyküsü... I TUde Sıstematık Bıyolojı dersıra bahar donemınde oğ rerıcılerle bulıkte ışlemeye bdşladığımda ders kapsamı ıçınde nasıl bıı uygulama yaparıtn dıye duşunurken ak lımd Ayazağa Kampus alarunın doğal bıtkı topluluklan geldı Buıılar hakkında hıç bıı şey bılmıyorduk Hangı ağaçlar vardı 9 Çeşıtlerı nelcrdı 9 Bu bıtkılenn Lınne Sıstematıgı ndelcr ko numları neydı? Aralaımdd endemık (o bolgeye ozgu) formlar var mıydı 9 Acaba yenı bır tur bulabılme şansımu neydı gıbı sorulaıın cevaplaıını verebılmek ıçın çalışmalara başladık Dersın bahaı donemınde olması ışımızı kolaylaştırmıştı Sa bah 09 00 dan IZ 00 ye kadar kampus dlanının doğasını ınce hyorduk Bu aıada IU Orman Fakultesı nden araştırma gorevlısı Necmi Aksoy üe taruştık Bıtkı sıstematıgı konusunda bı ze yaıdımcı olabüecegını behı ttı ve grubumuza amator olarak katüdı Hayvan ve bıtkı sıstematığı bızım ıçın daha arıldşüabı lır hale gelmıştı Kampus aldiıını golet çamlık ve Kanlıkavak vadısı olmak uzeıe uç bolgeye ayırdık Ilk yıl golet dlanının odunbu bıtküerı otsu bıtkıleıı kuşları InseUd Coleoptera I kmkanaüılar ve Lepıdoptera I kelebeklerı ınrelenecek topla nan oınekler adlanarak sıstematıktekı konumları belırlene cektı Onumuzdekı ders yüındd ıt>e dığer bolgelerın fauna florası tanımlanarak ve bukaç yıl ıçınde de ITU kampus ala nının biyolojik zengınlığı ortaya çıkdrtılacaktı Once bıtkıleıle ışe başlddık Onun zengınlıgı dığerlerıne gore çok daha tazlaydı Bunlar ılende kurulması duşunulen bır herbaryumun da ılk orneklerı oldcaktı Atatürk Arberatumu'ndan bir köşe nal meşesı) Enca arboıea (îunda) Calluna vulgarıs (Supurge çalısı) Arbutub unedo (Kocd yemıs) Cıstu*; lalvıfohui, (Adaça yı) yapraklı laden C cretıcus (Tuylu laden) Sparteum junceum (Ispanyol katırtırnaCrı) Lauıusnobıhs (Defne) Lavandula stoechas (l.avanta) Phyracantha cocmea (Ateş dıkenı) Junıperu? oxycedrut> (Katran aıdıcı) Phıllyrea laüfoha (Akca kesme) /sa mınıum frutıtans (Yasemen) Ldüıyrus hırsıtus (Burçak) ve Crocus pestalozzae (Safran) gıbı otsu ve odunsu bıtkı topluluklan egemendı Daha sonrakı gunlerde çalışma alanını bıraz daha genışlettık Artık florayı kısmen de olsa tanıı olmuştuk Orıunla butunleşen kus toplu lukları ozellıkle lojmanlara gıden Pmus bnıtıa (Kızüçam)lı yol çalışma guzergahma ayrı bır hava verıyor hele Pesserıloımes lerın (Otucu kuşlaıın) gunun erken saatlerınde verdıklerı konser sankı Mozart ın ^0 no lu pıyano sonatı nın gırışındekı doga ezgüen ıle suslu natu rally sınden çıkan kıısursuz notalan anriırıyordu Onları yogun ağaç dallan arabinda gor mek ımkânsızdı ama ya Enthacus rubecula (Nar bulbulu) ya da bır Frmgıld (ıspınoz) tu ru oldbıludı Çamların ıyıce loşlaştırdıgı yolu bıtı rıp de golu tepeden goren sağdakı pdtıkaya saptıgıni7da kozalarını delerek doğaya ük merhaba dıyen baharuı mujdecısı sarımsı bembeyaz kanatları ıle Pıenslerm (lahana kelebeklerı) bır çıftı orıunuzden geçıyor Goletın aşagı kesımlerınde daha neler var Gunun erken sddtlerınde Dr Sedat Üründül AnaokuVadıden Balta Lımanı na doQı u yuruyun Yolu nun kdrşısındakı patıkadan ıçeı ı sapıp da ılk bıtkı oı nekle lun solundakı ydmaçkrda Karbonıfeı donemı rını almaya başladıgımızda bıyolojık çeşıtlılığın ve zengınlığın kayalarının çatlakları uzerınde makı toplulune kadar ınamlmdz bıı şey olduğunu oğıencılerle bırlıkte çok gu gelışmış ama aralarında yenı ekıknış kuçuk bır alanda gozlememn vermış olduğu heyecanı hıssetçamlaı da var Burada dogdmn ozu bozultık Bu alan ıçınde bır anda yaklaşık 50 tur tanımlamıstık Bıldı mak uzere Çamlar buyuyunce mdkıler yok ğımız cima hıç goremedığırruz ısımlerını çogu kez çpşıtlı ne olacak Ikı tur kekık Oııganum vulgare denlerle sıkçd duydugumu? bııçok tur Necmı Latınce ısım Thymus sıpthorpu kokulanyla sızlen cezbe 1 len ıle bırlıkte Turkçe karşılıklannı da soyledıgınde A bu o İTÜ, FenEdeblyat Fakültesl MolekUler Blyoloji ve Cenetlk BölümU öğrenclleri dıyor Kesıf bır lavanta kokusu yıne sızlerı muymuş burada da bır tane vdi hadı onu da alalım he AtatUrk Arberatumu'nda Slstematlk Blyolojl denlnin uygulamatında çok eskılere goturuyor Hele bu tane&ı var yecdnı ıçınde bır çok çıçek turu yenı bır herbaryumun yolu kı1 O sıra Necmı bır otu kopartıp burnuma nu tutmak uzeıe gazete kagıtlarının kalp şeklınde ıla nuks meyve dayadı kokla hocam bu n e ? Bıı an duraksadım cevap vearasına konup numardlandı ve prealtında bırbırme yapışık ıkı remedım Cıvardakı bır çok çıçeguı kokusu bırbırıne karışısın ıçıne yerleştıı üdı kalp bu olayı sankı o anda ol yordu bıraz daha dıkkatle koklayınca tanıdık bıı kokuyu bır muşçasına butun tazelıgı ıle Bızı en çok etkıleyen ılk goz an duyar gıbı oldum Bu bır anasondu {Pımpmela anosonid) çagrıştmyordu Arük gozlerı agnmız keten ı (Lınum bıenne) bır Rakının kokusu1 Denızlı run duzluklerınden geçerken otomomız hep yenı bır şeyler arar ol burçak ı (Lathyrus hırsutus ) ve de büın ıçını bır anda kaplayan büdıgımız anason kokusu bu demuştu Çogu kez aldırış etmeen ügınrı Veıonıka yı (Veronıcd cha gıldı Bıraz metamorfoz bıraz da yabanıydı Yol vadının soden yarundan geçtıgımız Lın maedrys) o dapdarauk alanda bul nunda bır dutlukta son buldu Morus nıgra M alba ve M rubne nın beyaz renklı Rosa canı mak ketenm nefıs hla rengı burça ra sıyah beyaz ve kırmızı dutlaı yaklaşık altmış dğaç yetmış nası (kuşburnu) tanımlandık ğın o ıpıncecık narın yemyeşü gov yülık bır geçmışten gelen ağaçlar sankı Istanbul un olanca tan sonra ona başka gozle ba desının bır kenarından çıkan mora çarpıklığına meydan okurcasına hâlâ oradaydı Bıraz ılende kar olmuştuk Çalışma alanında çalan kan kırmızısı kuçucuk çıçegı oldukça yaşlı bır Mahlep (Pnınus mahalep) çamların arasında oldukça gpnış alanlara yayılan Veronıca nın keşıf hıkâyesı ve çıft sıkışıp kdlmıştı Dutlar bakımsızdı Govdelerırıı yet yer saran Enca arborca (Yabanı funda) kalplı çıçeklenydı asalak mantarlar geleceklerının hıç te ıyı olmadıgını soyluyor toplulugu Akdenız florası makı Kan koca ıh batanıkçı bırgun du ozellığı sunan bodur şeklı be bıtkı keşfme çıkar Bır uçurumun keya7 çıçeklerı uzcrıne uşuşen nannda mavımsı renklı narm goru Atatürk Arberatumu'nda bir gün polen avcısı arüan ıle kolayhk numlu kuçuk bır çıçuk dıkkatlermı çe la kendını bellı edıyordu Golet cıvarındakı bıtkılerı keşfettıkten sonıa Orman Fa i er Kadm onu almak ıiterken denge kultesı nın hemen yanındakı Arberatuma gıtme kararı aldık sını kaybedıp uçurumdan aşağıya Golet tepeleıınde ge Atatürk Arberatuma ulkenın bılınen ve ıyı tdnınan açık ha yuvarlanır Veıonıka veronıkd çığhk nelde kışın yapragını dokrrıe va bıtkı muzeleı ınden bırıydı Belgrad Ormanları nın hemen ları vadıyı mletır Bır hayata mal olan yen herdem yeşü ağaç ve çalı yanında ıkı yapay golu olan ve ender otsular üe odunsuların yenı bır cms olan bu kuçuk çıçeğın lann oluştuıduğu ve ozellıkle hatta ügınç olsun dıye genlerı üe oynanmış hılkat garıbı ağaç adı bundan sonra artık Veronıka dır de yaz kuraklıgının etkdedıgı ların bue yer aldığı bu alan gerçekten gorulmeye değer ls Neomıden bu hıkayeyı dınledıkten çok 'îicak ve kurak yetışme tanbul un uygun ıklım koşullan her turlu bıtkının yeüşmesıne sonra hepımı? bıraz da olsa duyguyeılerının bırıncıl vejetasyon olanak sağhyor Değışık bıtkı turlermı burada bır arada gor lanmıştık Ceıçekten de dıkkatle Blr yaşama son veren çlçek, Veronka chamaedrys klımaksı olan Çuercus coccıfera bdktıgınızda tozlaşma üe oluşmuş Fotograf Vecihl Cürkan (kermes meşesı) 0 uex (PırDevamı 14. sayfadı 764/20 Keşif başlıyor Kanlıkavak Vadisi ?