Katalog

Biyoteknoloji dünyadaki açlık sorununu çözebilecek mi? Cenetik açıdan geliştirilmiş besin üretimine, iyi beslenebilen Avrupalılar karşı çıkıyor. Ne var ki, bu teknolojiye asıl yoksul ve aç insanlarm gereksinimi var. Bıll Gates (1) ır akşam sofrasında ateşlı bır tartışma başlatmak ıstıyorsanız hemen genetık muhendıslıgı yontemlenyle gelıştırılen besınlerın yararlı olup olmadıgı konusunu gundeme getırın Bır çok ınsana gore genetık yapısı degıstırılmış tanm mahsullerı uretmek, her turlu çevre, saghk, guvenlık ve eük problemını de beraberınde getırır Aslında ABD'de genetık muhendıslıgı yöntemıyle gelıştırüen besınler çoktan yaşamın bır parçası hahne geldı ABD Iknm Bakanlıgı na gore geçtıgımız yılın mısır rekoltesının uçte bırı pamuk ve soya fasulyesı rekoltesının ıse yansmdan fazlası bıyoteknolojı ıle uretıldı ABD'de bu yıl 26 mıtyon hektardan fazla alana genetık açıdan geliştirilmiş tanm urunu elalecek Geneuk cını lambanm ıçınden çoktan çıktı bıle CELECEK B yaratugı etkıler korkunç Çocuk sahıbı olacak yaşa gelen 400 müyon kadının bederunde demır eksıldıgı var Bu da onlann gelecekte dogacak bebeklerının doguştan bazı sakatlıklara gebe olacaklan anlamına gehyor lOOmılyona yakm çocukta ıse korlugun başlıca nedenı olan A vitamini «ksikli$i var Onlarca mılyon ınsan ıse yetersız beslenme yuzunden başka onemh hastahklarla boguşuyor Pekı bıyoteknolojı bu konuda nasü yardımcı olabılır? Bıyoteknologlar geneuk muhendıslıgı yontemlennı kullanarak betakarotenle (vucut bu maddeyı A vıtamınıne çevırır) ve demırle takvıye edılmış pırınç urettıler Şımdı de besın değerı arunlmış başka tanm urunlen uzennde çalısıyorlar Aynca bıyoteknolojı bocekler, kurakhk topraklann bereketsız olması ya da urunlere zarar veren vırus bakten ve mantar gıbı nedenler yuzunden yıyecek kıtlıgı çeküen bolgelerde tanmı gelışürebüır olan ulkelerdeh genel rekolte verımlılıgını yuzde 25 oranmda artıracagına ınanıyor Bıyoteknolojı gelecekle ılgüı verdıgı tum umutlara karşın sorunu tek başına çozmek ıçın yeterlı degü Rekolte kaybı gelışmekte olan ulkelerde açlık sorununun nedenlennden yalnızca bır tanesı Açlıgın asıl nedenı ıse yoksulluk Gunumuzde 1 mılyardan fazla ınsan gunde 1 dolardan bıle az bır parayla geçmmek zorunda kahyor Genetık açıdan geliştirilmiş tanm urunlen çıftçıler onlan yetişuremedıkten ya da halk çıftçılenn urettığı mahsullen alamadıktan sonra açlık sorununu hafifletemez Aynca bıyoteknolojı gelışmekte olan ulkelerdekı yıyecek dagıtımı sorununu çozemez Genel olarak duşunulduğunde, dunyada herkesı besleyecek kadar yıyecek ureülıyor, yalnızca bu yıyeceklenn bulunduklan yerler yanlış Ozellıkle de ulaşımın yetennce gelışmedıgı ulkelerde cografya besın bulunmasını zorlaştınyor Bıyoteknolojının de kendme ozgu "dagıtim" problemlen var Zengın ulkelerde geneuk açıdan tanm urun lerı gelışürme araştırmalannı ozel sektordekı bıyotekno lojı şırketlen surduruyor Bu şırketlenn urunlen gelışmekte olan ulkelerdekı yoksul çıfçılere genellıkle çok pahalı gelıyor ve bu urunlenn çogu asıl ıhtıyaç duyulan yerlere ulaşamıyor Bıyoteknolojı şırketlenrun urun ge Ama yme de halledılmesı gereken bazı meseleler var Besın zıncınmıze dahıl edılen başka tum yenı urun ler gıbı genetık açıdan geliştirilmiş besınlerın de süa testlerden geçınlmesı gerekıyor Bıyoteknolojı meselesı zengın ulkelerde o kadaı onemlı bır yer tutmuyor Çunku zengın ulkelerde çok fazla farklı turde besın uretme seçenegı var arz talepten çok daha fazla Ancak yetersız beslenen ve hızla artan nufuslannı dcyurmak konusunda umutsuz durumdakı gelışmekte olan ulkeler ıçın sorun çok daha basıt Bıyoteknolojının artüan eksılennden fazla mı ? Nufusun buyume hızı ve dunyadakı açlık problem lerıyle ılgılı ıstatıstıkleı oldukça can sıkıcı Geçen yıl dunya nufusu 6 mılyara ulaştı Bııleşmıs Mılletler ZObü yılında bu rakamın 9 mılyara ulaşacagını tahmın edıyor Bu nufus aıtışının neredeyse tumu gelışmekte olan ulkeleıde geıçekleşece}" Ote yandan dunyada kışı başına du şen eküebılır toprak alanı gıderek azalıyoı 1960 yıkndan ben ekılebılır toprak alanı sabıt bır hızla duşuyor ve Uluslararası TarımBıyoteknolojı Uyqulamalarını Gelıştu me Dernegı ne goıe (Internatıonal Seı vıco for the Acqu ısıtıorı of Agıı Bıotech Apphcatıons a [ISAAA]) bımdan 50 yıl sonid yarıya ınecok Buleşmış Mılletler dunyada yaklaşık 800 milyon insamn yetersiz beslendiğini tahmın edıyoı Buuun 705/4 Boceklenn tanm urunlenne verdıgı zarar ınanılmaz olçude fazladır Avrupada yaşayan bır tur mısır zararlısı dunyanın yıllık mısır rekoltesının 40 mılyon tonluk kısmıru yok eder (Bu da toplam rekoltenın yuzde 7'sını oluşturur) Tohumlara haşerata dayanaklı olmalannı saglayacak genlerın aktanlması dengeyı sağlayabüır Afrıka'da haşerata dayanıklı pamuk yeuşünne denemelen sonucunda rekoltenın gozler gorulur bıçımde arttıgı goruldu Genetık açıdan haşereye dayanıklı hale getınlen tanm unınlennın zararlı boceklerle bırbkte yararlı boceklerı de oldurecegıne ılışkm korkuldrm şımdılık yersız oldugu goruluyor Gelışmekte olan ulkelerde vırusler temel besın maddelerını olu^turan unanlere genellıkle çok fazla ha saı verııler Afrıka ıkı yıl once mozaık vırusu yuzunden manyok (kokunden nışasta elde edılen bıtkı) rekoltesının yansını kaybettı Genetık açıdan geliştirilmiş vıruse da yanıklı tanm urunlen bu zaran azaltabılır Ya da su kıtlı gının ekılebılır alanlann alanını kısıtladıgı bolgelerde su suzluğa karşı dayanıklı hale getınlen tohumlar tanmı ge lıştırebüır Aynca bıyoteknolojı rnanyoK bıtkısının kokle rme zarar veren topıaktakı fazla alumınyum problemını de çozebılu Çunku pırınçte alumınyumu notralıze eden gen bulundu Bır çok bılım adamı bıyoteknolojının gebşmekte lıştırmenın yuksek malıyetlennı hızla karşüamalannı saglayarak zengın pazarlan hedefleyebılmesını saglayan guçlu finans kaynaklan var Ancak bu şırketlerden bazılan yoksul ulkelerın ıhtıyaçlanna seslenıyor Orneğın merkezı Londrada bulunan bır şırket, vıtamınce zengınleştinlmış altın pırınç ' uretme teknolojısını gelışmekte olan ulkelerle paylaşacagmı duyurdu Gelışmekte olan ulkelerde gıderek daha fazla bı yoteknolojı araştırmalan yapılmaya başlandı Ancak genetık araştırmalanrun gelışmekte olan ulkeler uzennde etialı olabılmesı ıçın hukumet ajanslan ıle ozel bıyoteknolojı şırketlen arasmda bır ışbırlıgıne gıdılmesı gerekıyor Ornegın ISAAA kuruluşu ABD Uluslararası Kalkınma Daıresı yerel araştırmacüaı ve ozel bıyoteknolojı şır ketlerıyle gelışmekte olan ulkelerdekı çıftçüere bıyotek nolojık çozumler uretmek ve bu çozumlen o uikelere ulaştırmak konıüarmda başarüı bır ortaklık surduyoı 'Frankensteın besınler dunyayı doyumbılecek mı9 Bıyoteknolojı her derde deva olmasd da gelışmekte olan bır çok ulkede tanmı gelıştırebılır Turgut Gurer Kaynak Tıme (1) Mıcrosoft ıle Bıll ve Melında Gates Vakfi nın kurucusu