Katalog

farklı kulvarlarda yol aldıgını uen suren goruşe tumuyle karşı Sosyal bılımler, yalıtümış postmodernızm ve sosyal determmızmden kurtulacak, ınsan beynının bır urunu olarak ele alınacak Dolayısıyla sosyal bılımler algılama, büışsel yetenek ve duygulardan yararlanacak Pohtıka ve tanh ınsan saldırganlıgı, yardımseverlık ışbırhgı gıbı konulann psıkolojık kokenlerının daha ıyı anlaşümasıyla zengınleşecek Oysa bu bılımler daha once toplumsal kuvvetlerın çanşması şeklınde açıklanıyordu Benzer şekılde ekonomı, ınsanın yargılama, karar verme ve hırslanyla ılgılı yonlennın daha ıyı anlaşılmasıyla gunluk yaşama daha yakın bır konuma gelecek Tıp, hastalıklara tanı koyma sanaü olmaktan çıkıp, evrım bıyolo]isının teorık temellerı uzerıne oturtulacak Egıum, çocugun temel yeteneklennm genç yaşta keşfedılmesıyle kışıye ozel bır yapı kazanacak Bu degışıkhkler doğal olarak buyuk bir muhalefetle karşılaşacak Ancak bu trendın sağlayacagı yararlar o kadar buyuk olacak kı, yararsız tarüşmalar, meslekı tutuculuk, guvensızlık gıbı engeller çok çabuk aşüacak Bir şarlatanlık hikâyesi Yaşar Karayalçın(*) almaz şarlatanlık olayı, akademık hayatımızla ügüı ne ük, ne de son hıkâyesıdır 9 Kasım 1999 tarıhlı Resmı Gazete'de yayınlanmış olan "Gıda Işınalma Yonetmehğı"anlatacagım şarlatanhk hıkâyesıne tanık olmayanlar ıçın hıçbır anlam taşımaz Belkı 32 yıl once yaşadıgımız olaylar bu alanın genç uzmanIkıncı tesbıt dogrudur, fakat bu tesbıt Aras/Koçturk uaklanna da yeten kadar anlahlmamıştır1 sı üe ügüı degüdır Bu olaylann cereyan etugı tanhte Ankara Turkıye Atom Enerjısı Komısyonu üe Toprak MahsulleHukuk Fakultesı Dekanı olarak Unıversıte Senatosunun uyen Ofisı ışbırlıgı yaparak, 1966 yılının son aylannda lskendesıydım Konuyu Senato toplantsında açtım ve ulkemızdekı run'da bugday haşerelerı üe ışınlandırma yolu üe mucadele akademık kadronun bu konuda son sozu soyleyecek guçte ıçın bır tesısı çahşmaya hazır hale getınr oldugunu, Ankara Unıversıtesı veya Unıversıtelerarası Kurul Ancak ulkemızde gereken ınceleme ve araşurma yaptarafindan bir büım komısyonu oluşturularak büımsel gerçekmadan her yenı hızmet ve teşebbuse karşı hayır' kampanyalerm Turk halkoyuna açüdanmasmı onerdım sı açma modası vardır, aynca bu konularda kahramarüık tasSonuç Saghk Bakanlıgı Tıcaret Bakanlıgı, T t a ı Balamak da kolaydır Kampanya Ulns gazetesmde 4 Ocak kanlıgı, Turkıye Atom Enerjısı Komısyonu gıbı Unıversıtelerı1967'de başlatüır, Klm Dergiainde devam eder, Tüıkiye mız de bu şarlatarüık hücâyesı karşısında sessız ve etkısız kalHekimler ve Eczacılar Sendlkası büdırüer yayınlar, konu düar Ve lskenderun tesısı sokulerek Asya'da başka bır ulkebır onerge üe TBMM Bdşkdnlığma ınükal ettınlır de bu tesıs yülarca kullanüdı Kampanyanın elımızdekı kupurlere gore büımsel kahramanlan, Ulus gazetesmde 27 Nısan8 Mayıs 1967'de yayınladıklan yazüan üe, Ankara Unıversıtesı nden Prof Dr K&nm 1999'daki durum Aras ve Doç Dr Osman N. Koçtürktuı Bu yazüann bazı Turkıye Atom Enenısı Kurumu Lalahan Hayvan Sağlıgı Nukleer Araşurma Ensütusu'nun 'Gıda Işınlandırma Teknolosaurlannı okumak kampanyanın amacı ozellıgı ve sevıyesı jısı' konusunda yenı yayınladıgı 4 sayfalık bır tanıtma yazısınhakkında bır bügı verebüır da şu saürlar yer almaktadır Turhye'de atom ışınlandırma tesısı kuruhnasını, ışletmeye açıimasmı dost geçındığımız Batıh Gldalarin IŞIIlla ' G l d a l?mlama ^ e m j ™°<lern ve guvenh tesıslerde amaca gore çeşıtlı ambalaj materyah üe paketulkelenn ıyı nıyetme bağışlamaya ımkân yoktur' narak korun lenmış veya paketlenmemış gıdalara uygulanabüır (27 Nısan 1967) Bugune kadar ınsan uzennde yeten kadar ması aleyhine Gunumuzde bu tesıslerde gama ışınlan kaynağı olarak Kobalt60 kullanümaktadır lşınlama ışlemı denenmemış bır usulu, Turk toplumu uzennde deesnasmda gama ışınlan gıdalardan geçerken gıdanemeye kalkmak kendılen tarahndan benımsenmış lara bulaşüc olan mıkroorganızmalar (bakterı, kuf bır mantığa gore yanhş olur "tnsanlar fare degüyapılan ve maya), parazıt ve bocekler üe bunlann yumurta dır" Atom gucunu banşçı gayelerle kıülanmak ıstekampanyanın ve larvalannı zararsız hale getırerek, gıdanın kalıtedıklerını ıddıa edenler, gerçekte gen ulkenın mutsını korur ve rafomrunu uzaür" suz ınsanının fare üe ınsan arasında bıryaratüc kabıü Türkiye'ye "Ozelhkle ışınlanmış gıdanın radyasyonlu' olarak etmek suretıyle savaşı korukleyen bır davranıs ıçıne algüanması kavram kargaşasına yol açmaktadır maliyeti gırnuş bulunuyorlar" "Atom ışınlan üe ışınlandınlOysa kı gıda ışınlamada radyoakhf maddelerden mış buğdayı once Turkler, daha sonra da Avrupah üzerine sahnan ışınlar hülanüdığmdan boyle bır konu keve AmenkalüaryıyeceMerdır" (7 Mayıs 1967) sınlüde soz konusu olamaz Bu yontenv, bır ampul ve onunde duran bır cam surahıye benzetebüınz Ampul ışın saçar ve bu "Işmlandınlmış buğdayla beslenmenın gelecek kuşaklar ışınlar surahıyı dehp geçer Bu yontemde de ampul yerıne Koıçın çok tehhkeh olabüeceğını ve halk arasında kısırhk, çocukbalt60 kaynagmı, surahı yenne de gıdayı koyunuz Kaynaktan lann sakat ve acayıp mahluklar olarak dunyaya gelmelen tehhçıkan gama ışınlan gıdadan geçerek etkısını gostermektedır" kesınm behrebüeceğını ıddıa edıyoruz " (8 Mayıs 1967) "lşınlama, gıdadah müaoorganızma guvenhğını sağlaBu kampanyada Aras/Koçturk üdısı, kendüen hakkında yan bır uygulamadır Yontemı, adından dolayı kamuoyu herzatek dogru hukmu, kendüen vermıstır man yanhş anlamışür Bu bahmdan Bırleşmış Mületler Gıda ve "Bügınlenn korkak ve cahülenn ıse cesur olduklan okuTanm Orgutu (FAO), Dunya Sağhk Teşküatı (WHO) ve Uluslayuculanmızm da malumu olan bır keyuyet olduğu ıçın, bız ulrarası Atom Enenısı Ajansı (IAEA) ışınlanmış gıdalann guvenıkemızde buğdaylan atom ışınlan üe ışınlandmlarak boceklerhrîığı yonunde tum kaynaMannı seferber etmış ve bu konularden temızleyecek bır tesıs kurulmasma onayak olanlarla, Turk da yapılan tum araşürmalan ozelhkle guvenhk ve yararhhk açıhalhnın bırkobay gıbı denemeye sokulmasına nza gosterenlesmdan cıddı olarak değerlendırmıştr" rm gerçek guçlennı bügısızhkten aldıklanru gayet ıyı bıhyoruz " "Aynı Komısyon bu konuda, "bır rontgen Shnı çekürme, (27 Nısan 1967) televızyon ızleme ve hava lımanında guvenlu amacıyla eşya kontrollennde kullanüan ıyonlaştmcı enerjı (Xışını) canlüara ve O tarihte ışınlandırma çalışmaları cansız eşyalara nasü zarar vemvyorsa, ışmlama da teknığe goGıdalann bozulmalarını onlemek, ozellıkle bugdaylarre uygulanırsa gıdalarda zararh bır eth oluşturmaz" ıfadesını da haşerenın verdığı zararlardan kurtulabümek ıçın yapüan behrtmektedır" araşürmalar ük defa 1956 yüında Kanada Atom Enerjısı Komısyonu tarafindan başlatüır Bu çalışmalar A B D'de, SovyetOtuz iki yıllık gecikme ler Bırhgı'nde, Hollanda'da, Israü'de surdurulur ve sonuçta bu Gıda ışırüandırması konusunda ük yonetmelik 6 Kasım ulkelerde Atom Enerjısı Komısyonlan tarafindan belırtüen 1999 tanhınde yanı 1967'deb hayır' kampanyasından ancak 1 dozlarda gama ışınlan üe sterüızasyon uygulamasına geçüır 32 yü sonra yayınlanabüdı 196566 yülannda bu uygulama Kanada'da, ABD'de sıvü haBu sure ıçınde gıda ışırüama teknolojısındekı gelışmeyatta ve orduda, Sovyetler Bırlıgı'nde, Israü'de, Hollanda'da lerden ulkemız hıç faydalanamadı, büım ve teknolojı alanında sebze, ve tahülarda genış olçude gerçekleşnrüır Bu konuda bu konulardan sorumlu olanlar belkı gereken duzeyde çalışY Zıraat Muh Ayten Derman 10 sayfalık bır rapor hazırlar ma yapmadüar, belkı yaptüar da seslerını duyuramadüar çek guçlerını bügısızlıkten aldıklan" tesbıtınde bır gerçek payı vardı Ancak onlarm akaderruk sıfat ve sevıyelen büım ahlâkı cahüler gıbı değü, büım adamı gıbı davranmalannı, bu alandah son gelışmelen ıncelemeden araşurmadan bu alanlann gerçek uzmanlan ımış gıbı davranmamalanra, kendüerını 'şarlatan' derecesıne ındırmemelerını gerekürıyordu AraslKoçturk ıkdısının 'bügınlenn korkaklıgı' tesbıüne dayanarak bu kampanyaya curet ettığı varsayüabüır LEE SMOLIN, fizik profesörü, Pennsylvania State University Fızık dalında, Eınsteın'ın Newton uzıgını tahundan ındndıgınden bu yana suregelen devnm, gelecek 20 yüda daha da hızlanarak gelışımını surdurecek Sonuçta or taya çıkacak olan yeru fizık teonsı, geçtığımız yuzyüın gorelüık, kuantum teonsı, elementer parça fizıgı ve kozmolojı dallannda ogrendıklerımızı bunyesınde bırleşurecek Bu aradd deneysel üzık ve gozlemsel kozmolojı dallanndah buyuk çaplı gelışmeler, yera teonye malzeme oluşturuyor Bu aşamadan sonra üzıkçıler ve kozmologlar, "Bıg Bang"den once neler olduguna ve yaşamın ortaya nasü çıkugına üışkın sorulara daha donanımlı bır şekılde egüebüecekler Gelecek 20 yılda pek çok konunun çüaş noktası aydınlığa kavuşacak Yaşamın kokenı, galaksüerın oluşumu, ınsanın ortaya çüoşı, dülerın ortaya çıkışı ve sosyal orgutlennın oluşumu bu konulann başında gelıyor Bujenı alanlardakı gelışmeler unıversıtelerde koklu bır reformu kaçınılmaz kılacak Unıveısıteler toplumlann en burokratık kurumlanndan bındır Şımdı artık bu degışmek zorunda Bu bağlamda ortaya çıkan etık soru bu reformlann egıtım ve araşurma kalıtesını duşurmeden, burs olanaklannı azaltmadan orgutsel yapının nasü yenüecegı ıle dgüı 32 yıl önce CHRISTOPHER WILLS, biyoloji profesörü, San Diego, University of California Bundan 20 yıl once Insan Genom Projesı kımsenın hayal bıle edemeyecegı çok uzak bır hedeftı Bugun proje neredeyse tamamlanmış durumda Projenın kanser ve yaşlıhk uzenndekı etkısı çok buyuk heyecanla karşılandı, davranış ve zekayı belırleyen genlenn bulunması konusunda pek çok şey yazıldı Ancak projenın bır yonu daha var kı bunların hepsınden onemlı Insan nufusu kontrolsuz bır şekılde çoğalması çevreye buyuk zarar verıyor Sonuçta savaşlar, açlık ve kıt kaynaklann tukenmesı gıbı felaketler bızlerı beklıyor Nufus aruşını kontrol alünda tutmaya yonebk gınşımler ne yazık kı sorunu çozumleyecek kadar hızlı ılerlemıyor Dogum kontrolu olarak kullanılan prezarvauf e s h Mısırlılar tarafindan MO 1000 yüında ılk kez kullanıldı Dogum kontrol haplannın ıstenmeyen etkılen ıse yaygın kullanımı engelleyen en onemlı etken Şımdı Insan Genom Projesı sayesınde ınsanın uremesı üe ügılı genler deşıfre edıldı Bunlann arasında spermlenn uretımı, uterus ıç duvanndakı faalıyetler, yumurtalama ve cınsel hormonlann uretımı hep genlerle ügüı Henuz bu genlenn nasü çalıştıgını tam olarak büemıyoruz, ancak ucuz, kolay ve yaygın dogum kontrol yontemlennı onumuzdekı 20 yü ıçınde bulmak zorundayız Reyhan Oksay ' Dıscover, Ekım 2000 715/18 Mületlerarası Atom Enenısı Ajansı üe FAO 610 Hazıran 1966'da Karlsruhe'de gıda ırradyasyonu konusunda bır sempozyum duzenler Sempozyumla ügüı rapor ve 17 sayfalık teksır Ayten Derman, Nıdaı Başar, TalâtAksoy, Prof Dr Kemal Goğuş tarafindan hazırlanır Aras/Koçturk ıküısının ' cahülenn cesur olduklan, ger Gerçek durumu ve sebeplennı herhalde yetküı ve ügüüenn açüdaması ulkemız, büım ve teknolojı hayatımız açısmdan cıddı bır hızmet olacaknr Bu alanda 32 yülık gecıkmenın ekonomı hayatımız açısmdan neye maloldugu da ayn bır ınceleme konusu olmalıdır (*) Prof Dr