Katalog

Heykele dönüşen geometri Tasarımcı / mimar Yılmaz Zenger 11 Eylül 1999'da New York Manhattan'da GALERI X'deHEMISPHERICS adını verdiği bir sergi açıyor. Matematiğe tasarımcı gözüyle bakan Zenger, bulduğu ilginç formlar ve heykellerin yaratılış sürecini kendisi anlatıyor... B u sergıdeki yapıtlann ilham kaynağının, kısmen de olsa ITÜ Mimarlık Fakültesı Endustri Tasarımı bölümunde verdiğim Tasanmda Gorme dersimde yaşadığım zorluklaı olduğunu ıtiraf etmeliyim. Öğrencilerin, temelde yabancı oldugu görme alanındaki temel kavTamlann tasarım sürecindeki etkinliğini ve lemel tasarım yöntemı olarak görsel nesnelerı duzenleme ve ilişküendırmeyi, kuramsal düzeyde kavramalarını istedim. Bu bilgi altyapısından bir tasanm sürecinde yararlanabilmeyı, somut ve basit biçimlerle ve tasarımın her evresini olabıldığince berraklaştırarak örneklemeyi de umdum. Kuramlar öylesine çıplaktı ki, onlan, bir psikoloji, matematik ya da fızık oğrencisine anlatabüeceğı biçimiyie tasanm ögrencilerıne ulaştırmakta zorlanacaktım. Kuramlann, tasanmlann biçimlerinin derinliklerine gömulüşü aşamalarınm da farkedilebilecegi, somut biçimlerle örneklemek istiyordum. Yaraticüıgı bu kez de, kurallan açık, aşamalan belirgin, berrak bir süreç olarak deneyebüirdım. Mimar ve tasarımcı olmama karşın, yontma tutkumdan meslek yaşamım boyunca kurtulamadım. Iskemleler yonttum, koltuklar, masalar, ATM cihazlan. bütünüyle iç mekanlar. Kısacası yontarak ıfade etmekten hep aşın haz aldım. Biçimin içindeki sakh ıçerigi kurcalamak, onunla yuzleşmek bana oldum olası heyecan verici gelmıştır. Psikolojınin iç gıcıklayan heyecan verici ifadelerinden, fizigin kusursuz düzenegi ve matematigin entelektüel orgüsünderı yola çıkarak, bir bıçımı, aşamaları da farkedüebilecekgibivaretmeyi, alan teorilerinden, Gestalt kuramlanndan söz ederken sıraladıgırnız yakınlık, benzerlik, süreklilik, kapahlık gibi prensıplerin bir tasarım süreciyle örtüşmesini görselleşrirmeyi de böylece denemiş olacaktım. Öte yandan bilgisayar ortamında modelleme alışkanlıgım, beni matematikle farkh bir boyutta yeniden tamştırdı. NURBS geometrisi (Nonuniform rational Bsplines) en basit bıçimlerden en karmaşık 3boyutlu organık yuzey ve kitlelere kadar her bıçırnın son derece hassas matematik sunumuna olanak sagbyor. Böylece bir tasarımımı çok az çizgi ve matematik bilgi olarak kesınleştirebilmemi sağlayan matematıge şukran duygularımı, bu sergiyi geometriye adayarak dile getirmek istiyorum. Psikolojide fıgur/zemin ilişkisı, elektronikte sinyal/gürultü ortamı ve sanatta negatıfypozıtıf mekân.ya da ışık ve karanlık. Bu karşıtlıkları, mekânsal simetriyi ve dengeyi, bir geometrik temel biçim olan yarım kürenin yüzeyınden başlayarak aradım. Örneğm bir yarım kureyi yüzeyinde dolaşan bir çizgiyle ikiye ayırdım ve üa parçadan bırini yansıtmak için, karşı bir yanm kure atayajak bir tam kure oluşturdum. Bu ikılik (dualıty) yontusuna ulaşmayı bir bütün olmak için bölünmeyi denedim. Formun kendi kendisine dokunana dek içine kaparaşıyla biçımın edırıdıği ve korudugıı enerjiyi fark edilır küdım. Bir başka eylem için bir başka seferde bir konuyu dilimledigimde orneğin, ya da bir kubu, kusursuz bir kitleye dönük bir atak sonucu, böiunmeyle bu" çift, matematik olarak tarumlanabilen yüzeyler var ettim. Tasarım amaçlarıma alet etmek için parçaları yeniden ilişkilendirerek bu geometrik biçimlerı de bu yontu oyununa kattım. . .. •.'•.. Hepsı bu yaptıgırran işte. 650/24