Katalog

Gaz baskını Düşmanlannızı yeryüzünden sllmenin bir yolu da havaküreyi gazlarla doldurmaktır. S avaşçüar arasında kıran kırana bır mucadele mı Unutun Iş gezegenın zehırlenmesı ve komşulann canına kıyılmasına gelınce ınsanoglu tek hucreh atalanmızın elıne su dokemıyor Yaklaşık 2,5 müyar yü once bakterıler otekı canlüara karşı kımyasal bır savaş başlatarak buyuk bır bolumunun yok olmasına ve yeryuzunun farklı bır ratelığe dorıuşmesme neden oldu Bugun bızler bu donuşumun sayesınde yaşıyoruz, o eşı benzerı gorul merraş kıyım yaşanmamış olsaydı, bugun ne bızler ne de bızım gıbı canhlar var olabüırdı 3 mılyar yü once, soz konusu korkunç yıkımdan hemen once Dunya tam bır keşmekeş ıçmdeydı Yanardaglar bır yandan kukurllu gazlar ve karbon dıoksıt kusarken, rengârenk tek hucrelı yaraüklar da bunlar sayesmde gul gıbı geçmıp gıdıyorlardı Kımılen morotesı ışınlar ve şımşek aracüıgıyla havakurede oluşan drruno asıt ve otekı bıyokımyasallan ıçlerıne sogurarak geçıruyor, kımüenyse, başta azot olmak uzere, molekullerın aynşmasıru sağlamak amacıyla mayalanma gıbı kımyasal sureçlerden geçerek bırıktırmış olduklan enerjıyı çevreye yayıyorlardı Bır bolumu de yogun enerjı yuklu glıkozu sonunda de razlere kaıışan kukurt ve karbondıoksıtten ayırmak ıçın guneş ışıgından yararlanıyordu Yeryuzunde bannan tek canhlar olarak bu mıkroorgdnızmalar gonullerınce beslenıyor, çogahyor, dunyaya bır guzellık katıyorlardı ? Derken lımonı bır hava esmeye başladı Nufusun patlamasıyla bırlıkte beslenme olanakldrı da kaçınılmaz olarak azaldı Yasamı surdurme yolunda harcanan çaba gıderek yogunlaştı Yaklaşık 2 6 mılyar yü once belalı mıkroplardan oluşan yenı bır çete bu "vur patlasın, çal oynasm" yaşama son verdı Sıyanobakterıler adıyla büınen fotosentezcı bu canlüar, komşulannın tersıne, ıçınde yuzdukleri su lardan neredeyse smırsız mıktarda enerjı toplama yetenegıne saruptüer Guneş ışıgı, su ve karbon dıoksıtle de yuklu olan canhlar kryüar bo yunca kendılerıne yol açarak mıkrop yıgınları ve lahana bıçımınde obekler oluşturmuşlar, bu arada da en buyuk toksık atıklan olan oksıjenın dışa nya atümasına çahşmışlardır Oksıjen, bu aşamada yeryuzunde henuz hıç büınmeyen ve de ıstenmeyen bır gazdı Bu gaz, gerçekte, hucrelerı ıçten dışa yakar ve huc relere zarar veren etmenlere karşı koyan yuksek duzeyde tepkımelı kımyasallar olan serbest radıkaller oluşturmak amacıyla elektronlan yakalar Çevredekı kımı madde ler, en azından bır sure ıçm yenı gelen bu aşmdıncıyı et kısız kıldı Denız suyunda ço zuhnuş demır pash bır her matlt oluşturarak okyanus dı bıne çoktu (Bunun kahnülarına gunumuzde Batı Avustralya'nın geraş demır oluşumla 652/2 nnda rasthyoruz) Ne var kı, demır mıktan enınde sonunda azaldı, oksıjen duzeyı arttı ve yaşam kendı aügı ıçınde bogulmaya başladı Yıgınlarlattakten oracıkta can verdı Yasamını surdurebılen bırkaçı ıse yeraltına ya da oksıjenın az oldugu kuytu koşelere sığmdı Gunumuzde bunlann soyundan gelenler batakhklarda ve bagırsaklarınızın kıvnmlan ıçınde banruyorlar Gelgelehm, şansh bırkaç tanesı de zehrın gucunden yararlanmanın bır yolunu buldu Bunlar organık maddelenn karbondıoksıt ve suya donuşturulmesı ıçın oksıjenden yararlanan hucresel bır duzenek oluşturdular Daha sonra, buyuk bır olasüıkla av olarak ruzaga duşurulmelennden sonra, kımı oksıjendostu baktenler daha buyuk hucrelenn ıçınde bannmaya başlayıp beslenme ve sığınma karşıhgında zehırlı atiklan yok eden ve enerjı saglayan organlar oluşturdular Bu tur hucresel ortakhklar yalruzca oksıjen bunahmına karşı koymakla kahnayıp, genlen onceküere kıyasla çok daha karmaşık donanımlarla çevreıenmış bır çekır dege yerleştırümış olan yepyenı bır hucre turu uretmeyı de başardı "Eukaryotıc" hucre adı verüen bu yenı hucre zamanla tum bıtkı ve hayvanlann ozunu olusturan temel bır unsura donuştu Zaman ılerledıkçe havakuredekı oksıjen mıktan da gıderek arttı 2 mılyar yü oncesıne gelındıgınde oksıjen hemen hemen bugunku % 21 degermdekı duzeyıne ulaş mıştı Bır zamanlar havakurenın ust katmanlannda bulunan molekullerın bır bolumu zararh morotesı ışınlarının onune perde çeken ınce bır katman olan ozonu oluştur mak uzere tepkı yusterdı Boyleükle koruma altına ahna yaşam karaya dogru yayüma olanağını buldu Rıta Urgan