Katalog

DÜNYA BILIM KONCRESI ruluşlar, BM'ye baglı örgütler kalkınma ile ügili programlara agırlık vermeli, kalkınmayla ügili sorunların çözumüne yönelik işbırligirıi guçlendirmelidir, 2.2 Bilim, çevre ve sürekli kalkınma BM'nin bünyesındeki orgutler, bilimsel çevreler, ozel ve resmi finansal kururıüar, ulusal, bölgesel ve kuresel çevre araştırma programlannı desteklemeli ve devamhlıgını saglamalıdır. Özel ilgı bekleyen programlann başında tatlısu kaynaklan, iklim degişıklıkleri, okyanuslar, kıyüarın durumu, kutup bolgeleri, çölleşme, ormanların yok oluşu ve dogal afetler gelmektedır. Yeryüzu sıstemlerirü oluşturan tum unsurlar sistematik bir şekilde gözetim altında tutulmalıdır. Dogal kaynakların yonetımi, yok olma tehlikesi ile tarşı karşıya olan turlerın korunması ve dogal afetlenn onlenmesi gıtaı konularda, çagdaş bilimsel bügilerden yararlanıldığı kadar geleneksel bilgilere de yer verümelıdır. Hükumetler, ünıversıte ve yüksek ögrenim kurumları ile işbirligi içınde, çevre ile ilgili konularda kamuoyunu egıtımeli bu konuyla ilgili insan kaynaklarının yetışmesine ön ayak olmahdır. Çevresel degışıklıklerin yol açtıgı tehlıkelere ve kışa sureli dogal afetlere karşı hazırlıklı olunması dogrultusunda kamu bilind oluşturulmalıdır. Ulusal ve uluslararası düzeyde, resrni ve ozel sektör, kısıtlı kaynakların kullanımı ve atıkların geri dönüşurnu gibi konularda çevreci bır yaklaşırrun benimsenmesı ıçm gerekli adımlar atılrrıahdır. 2.3 Bilim veteknoloji Yönetimler, universite sanayi işbirligini teşvik etmelidir. Bilim ve teknoloji ile ilgili programlarda problem çozücü yaklaşımlara öncelik verilmelidır. Ulkeler, gereksinımlerıne ve dogal kaynaklarına uygun olan buluşları ozendırmelıdır. Buluşlar artık tek bır bilimsel gelişmenın tetıkledıgi linear bir süreç degıldıı; çeşith bilim dallarından yararlanarak geliştirilen, tek bir bilim dalına mal edılmeyen sistematık bir yaklaşırndır. 2.4 Bilim eğitimi Hükumetler, her düzeyde, bilim egıtimirü geliştırmeye oncelik tanımahdır. Bu egıtimde kadın erkek ayırımcüıgına yer verilrnemesi gerektigi gibi, ozurluler de herkes gibi bu olanaklardan yararlanmahdır. Özellikle gelişmekte olan ulkelerde doga büiminde dal ögretmenı açığı hızla kapatılmalıdır. Bilim ögretmenlenne bılgilerini sürekli güncelleştirecek olanaklar saglanmahdır. Ulusal egitim politikaları, toplumların degişen egıtirrı gereksirümlerini karşılayacak esneklige sahip olmalıdır. Egitim kuruınlan, egitim ve araştırma konularında ögrencilerin goruş ve eleştirilerine açık olmalı, ögrencilerin yanlış buldugu noktalar ulusal egitim politikalarına ters düşmemek kaydı ile iyüeştirilmelidır. Biüm egitiminde, sıvıl oıgutlerin deneyimlerinden yararlanümahdır. •Egitim kurumları, Bilim dışmdaki alanlarda egitim gören ogrenoüere temel bilim egitimi vermekle yükumludur. Hükümetler, uluslararası örgütler ve egitim kurumları, bilimsel bilıncin gelişmesinde onemli bir rol ustlenen gazeteci ve uzman kadrolarrn yetışmesi için özel programlar duzenlemelidır. Ulusal kurumlar ve fon saglayıcı kuruluşlar bilim muzelerinin ve merkezlerinin açılması için gerekli girişimlerde bulunmalı ve kamuoyunu bu merkezleı in onemi konusunda aydınlatmalıdır. 2.5 Banş. için bilim, anlaşmazhklann gide647/16 rilmesinde bilim Egırimın her aşamasında, barışın ve birlikte yaşamın temel kurallan müfredat programının ayrılmaz bir parçasıdır. Bilim ögrencüeri, banş ve güvenlıgı tehdit eder nitelikteki bilimsel bilgilerin uygulanmaması gerektigi konusunda, yeterli bilinç duzeyme sahip olmalıdır. Hükumetler ve fon saglayıcı ozel kurumlar, barışın guçlendirilmesi konusundakı araştırmalara öncelik tanımahdır. Resmi ve özel egitim kurumları, savaşlann nedenleri ve sonuçları uzerine yürütülen araştırmalan desteklemelidir. Hükumetler ve özel sektör, çatışmalara yol açması kuvvetle muhtemel bazı konularda (kıt kaynakların tuketiminde işbirligi, hava, su ve toprak kırlıhgını engelleyıci kazanmaktadır. Bu nedenle bilim adamları ve bilimsel kuruluşların sorumluluklarından biri de polıtikacılara goruş büdirmektir. Ancak bu görüşlerın yansız ve tarafcız olması beklenir. Hükumetler, kendilerine iletilen bilimsel görüşlerı, medyada yayınlamak ve dolayısıyla kamuoyuna duyurmakla yükümlüdür. 3. Toplumda bilizn ve toplum için bilim Bilimsel araştırmalar ve bilimsel keşifler ınsanlıgın refah düzeyını yükseltmeyı hedef almalıdır; ırifiarı onuruna ve temel haklarına saygüı olmaladır. Gelecek nesillere karşı ortak sorurnlulugumuz goz ardı edilmemelidır. 3.1 Toplumsal gereksinmeler ve insan onuru Hükumetler, uluslararası orgutler ve araştırma kurumları, disiplmlerarası araştırmalarda onceligi aciliyetı olan toplumsal sorunlara vermelıdır. Egitım kurumlarının müfredat programları tasarlanırken toplumların degişen talepleri goz önunde bulundurulmahdır. Ögrencilerin universite ders programları, toplumsal gereksınım ve gerçekleri daha yakından algılayabılecekleri bir çalışma duzeni uzerine oturtulmalıdır. 3.2 Ahlaki konular Bilimsel ahlak ve bilimsel sorumluluk bilim adam lannın egitiminde en temel unsurdur Gerıç bilim adamlan temel bilimsel ahlaka karşı saygüı olmak üzere egitilmelidir. Araştırma kurumları bilimsel çalışmanın ahlaki boyutunu araştırmak ve ıncelemekle yukumludur. Uluslararası bilimsel topluluklar, çevresel etık ve çevresel davranış ükeleri uzerine bir tartışma ortamı yaratmalıdır. Büimsel kurumlar, büim adamlannın etüc konular da düşuncelerini özgurce beyan etmelerine olanak tanımahdır. Hükumetler ve sıvıl orgutler büimsel çalışmaların ahlaki boyutu uzerine, halktan kişüerın da katılabüecegi, bir tartışma ortamının oluşmasıru desteklemelidir. UNESCO'ya üye devletler, Uluslararası Biyoetık Komitesi'nin çalışmalarını desteklemeli ve özendirmelidir. 3.3 Bilimsel katılunın yaygınlaştınlması Resmi kurumlar, uluslararası oıgutler, unıversiteler ve araştırma kurumları, kadınların bilimsel çalışmalara daha fazla katüımım saglamak için gerekh onlem lerı almahdır. Resmi ve ozel egitim kurumları ozurlulerin bilimsel çahşmalara tam anlamıyla katılımı için uygun koşulları yaratmakla yükümlüdür. Hükumetler ve egitim kurumları, egitim mekanizması içinde varolan ayınmcıhgı ve ırkçıhgı tespit etmek ve yok etmekle yükümlüdür; toplumun çeşitli kesımlerırıden gelen insanlann bilimsel çalışmalarda yer ahnası için uygun zemin yaratılmalıdır. Bilimsel çalışmalarda açık veya gizli bir şekilde yürütülmekte olan ayırımcı görüşler ve uygulamalar anmda yok edihnelidir, 3.4 Modern bilim ve bilginin diğer sistemleri Hükümetler geleneksel egitim uygulamalarıran yaygınlaştırümasını saglayacak ulusal bir egitim polıtikası izlemehdir. Aynı zamanda bunun ticarüeştirilmesı de desteklenmelidir. Bilgi akışının yönu normalde kırsal kesıme dogru olmahdır. Ancak aynı anda kırsal kesimden gelen bügiye de gereksinim duyulmaktadır. Resmi ve sivil egitim kurumları, geleneksel bilgi sıstemlerini sürdurenler ile degişik bilgi sıstemleri arasındaki iiişkiyi araştıran bügi adamları arasındaki iş birlıgını desteklemelidir. Çeviri: Reyhan Oksay onlemlerin alınması) bilimsel ve teknolojık aıaştıımalara yatırım yapmalıdıı. Askerı ve sivil kuruluşlar, sılah stoklarmdakı aşırı birikimin ve kara mayınlannrn yol açtıgı sorunları çözumlemek için aralarındaki işbirligini arttırmalıdır. Hükümet sozculeri, sivil toplum orgutleri ve bilim adamları, askerı harcamalan ve askerı alanlarda kullanılan bilimsel uygulamaları en aza indirgemenin yollarını aramak için bıraraya gelmelidirler. 2.6 Bilim vepolitika Bilimsel kurumlarm sayıca artürürnasında, bilim egıtıminin gelışmesı ve guncelleşmesinde, bilimin ulusal kulturle butunleşmesmde, bilimsel altyapınm oluşturulmasmda ulusal bir polıtıka gudulmelidiı. Bilim teknık konularında bir polıtika saptanırken ülkenin yapısal ozelliklerı, kadın erkek farklılıkları, kulturel çeşitliligı göz önunde bulundurulmaladır. Bilimsel polıtıkanın belirlenmesinde demokratık bir tartışma ortamı oluşturulmaladır. Gerçekçı, eşitlıkçi ve güçlü bir sosyoekonomik kalkınma harnlesını başlatacak olan bilimsel politikanm ana hatları belirlenirken, aralarında gençlerin, kadınların ve ozurlulerin de bulundugu, toplumun her kesiminın goruşlerine yer verilmelidır. Gelişmekte olan ulkeler bilimsel ve teknik elemanların statulerıni iyüeştırıp, çalışma koşullarını düzeltmelıdır. Ekonomık ve teknolojik geçiş sürecını hızlandırmak için hükumetler bilimsel uzmanlann goruşlerinden daha yogun bir şekilde yararlanmanın yollannı aramalıdır. Politik kararlann giderek daha karmaşık bır yapıya burundugu dunyamızda, politıkaların belirlenmesinde bilimsel tavsıyelenn rolu her geçen gün bıraz daha onem