Katalog

DUNYA BILIM KONGRESI parçası durumuna getırılmelıdır Bu baglamda G8 ul kelerının gelışmekte olan kınn ulkelerın borçlarını ın dırmelerı bıhmın desteklenmesı yonunde ortaklaşa gerçekleştırılen olumlu bır gırışım olacaktır 38 Zıhınsel ıyelık haklan tum dunyada uygun bır bıçımde korunmalı, bıhmsel çahşmalann surdurulmesı ve araştırma sonuçlarının degerlendırılemesı ıçın her turlu verı ve bügıye kolayca uldşılmalıdır Zıhınsel ıyelık haklannın korunması ıle karşüıklı desteklenen bıhmsel bılgının yayılması arasındakı üışkılerın guçlendırılmesı yonunde onlemler alınmalıdır Bılgının adıl uretım, dagıtım ve kullanımı açısmdan zıhınsel ıyelık haklannın kapsam sınır ve uygulamasının goz onunde tutulması gerekmektedır Ayrıca, gelışmekte olan ulkele rın bellı gereksınımleıını karşılamak, geleneksel bılgı kaynaklar ve urunler aıasında bır uyum saglamak amacıyla ulusal duzeyde uygun bır yasal temelın de oluşturulması gerekmektedır gulanmasının torel olçutlere gore gerçekleştırılmesı ıçın bellı onlemler almak zorundadır Bu onlemler torel kurallara uymayanlara uygulanacak yasal onlemlerı de ıçermehdır UNESCO'nun Bıbmsel Bılgı ve Teknolojı Etıgı Dunya Komısyonu bu açıdan bır başvuru yerı olabıhr 41 Tum bıhm adamlan torel olçutlere uymak zorundadır, ve bıhmsel meslekler ıçın uluslararası ın san haklan sozleşmelerınde gozetüen bellı olçutlere dayalı torel yasa ve kurallar oluşturulmalıdır Bılımle ugraşanların toplumsal sorumluluklan onlann bıhmesl durustluk kurallan ıçmde davranmalannı, bügılerını paylaşmalarını, halkla ıletışım ıçınde olup genç kuşagı egıtmelerını geıektırmektedır Sıyasal yetkıhler bıhm adamlarının bu tur davranışlarına saygı gostermehdır ler Bıhm egıtımı çızelgesmde bılım etıgı dışında, tarıh, felsefe ve bılımın kulturel etkısı konulanna da yer verılmelıdır 42 Bılıme herkesın eşıt olarak ulaşması bıreylerın gelışımı açısından yalnızca toplumsal ve torel bır zorunluluk olmakla kalmayıp, aynı zamanda bıhm çevrelerının gucunun tum dunyada ayırdına varıhnası ve büım alanındakı ılerlemelenn ınsanlann gereksınımlerınm karşılanması dogrultusunda gerçekleştırılmesı açısından da gerekhdır Dunya nufusunun yarısından çogunu oluşturan kadınların bılım alanrnda çalışmaları, bıhm ve teknolojı yonunde karar alamlan konusunda karşılaşükları guçlukler en kısa surede ele ahnmah ve bunlara çozum getırümelıdır Bılımsel çahşmalara etkın bır bıçımde katüamayan magdur gruplara da ıvedılıkle çozum geürılmehdır 43 Tum dunyadakı hukumetler ve büim adamlan farkh ulkelerde ya da aynı ulke ıçındekı farklı gruplar arasında yaşanan kotu saglık koşullan ve saghk hızmetlerının ulaştınlmasında gıderek artan eşıtsızhk gıbı karmaşık sorurüara egılmeh, herkese eşıt ve nıtehklı sağhk hızmetlennın ulaştırılmasınd çahşılmahdır Bu hedefe egıtımle, bıhmsel ve teknolojık gelışmelerden yararlanılarak ve bu konuya egılen tum bılım adamlannın elele venp ortaklaşa programlar hazırlamaldrı suretıyle ulaşümahdrr 44"21 Yuzyılda Bıhm' konferansına katılan bızler, bıhm çevrelerı ıle toplum arasındakı üetışımın guç lendırılmesı, bılım egıtımı ve bıhmsel çıkarlardan yararlanma konusundakı her turlu aynmcılıga son verılmesı, herkesın kendı sorumluluk alanı ıçınde torelere uyması, ışbırlıgıne gıtmesı ve bılımın barışçıl bır bıçımde tum ınsanlann gonenç ve mutlulugu dog rultusunda uygulanması, ve tum bunlar yapılırken yukarıda behrtılen toplumsal ve torel ükelere uyulması ıçın ehmızden geldıgınce çaba gostermeye soz verıyoruz 45 Konferans belgesı Bıhm Gundemı Eylem Tasansı'nın onumuzdekı yıllar ıçın bıhme yonelık yenı hedeflerm belırlenmesı ve Bırleşmış Mılletler sıstemı ıle tum büımle ugraşanlar arasında bır ortaklıgın oluş turulması açısından onemlı bır kılavuz nıtelıgı taşıdıgına manıyoruz 46 Bu nedenle Bilim ve Bilimsel Bilginin Kullammı üzerine Bildirgey\ benımsıyor ve Bilim GündemiEylem Tasansim Bıldırgede belırlenen hedeflere ulaşma aracı olaıak kabul edıyor, belgelerın Genel Konferans ve Genel Kurul'a sunulmasını nca edıyoruz Soz konusu belgeler Bırleşmış Mılletler Genel Kurulu tarafmdan da ıncelenecektır Amaç her üa orgutun de burada benımsenen ılkelerı büımde uluslararası ışbırlıgıne gıdılmesı yonunde hazır layacakları programlar kapsamına dlmalarını saglamaktır Çeviren: Rita Urgan IV. Toplumda bilim ve toplum için bilim 39 Bıhmsel araştırmalann gerçekleştırılmesı ve bu araştırmalardan elde edüen bılgının kullanımı her zaman ınsanldrın gonencını hedeflemelı, ınsan haklarına ve çevreye saygılı olmalı, şımdıh ve gelecek kuşaklara kaışı ustlendıgımız sorumlulugu eksıksız olarak goz onunde bulundurmalıdır Tum ılgılı taraflar bu onemlı ılkeler dogrultusunda yenı hedefler belırlemehdır 40 Yenı buluşlar ve yenı gelıştırılen teknolojılerın olası kullanım bıçımlerı ve bunların sonuçlanyla ılgılı tum bılgılerın akışı sdgldnmalı boylece torel konuların uygun bır bıçımde tartışıknasınd olanak tanmmahdır Her'ulke bıhmsel çahşmalar ve bılgının kullanım ve uy Bilim GündemiEylem planı 1 Temmuz 1999 l.Bilgi için bilim; ilerleme için bilgi Hepımız bılgının gehşmesı ve yaygınIdşması ıçın çaba harcamahyız Bu bılgının butun olarak ınsanlıgın hızmetınde olmasını ve gelecek ve şımdıkı nesıller ıçın yaşamm kalıtesını arttıncı bır unsur olmasını ıstıyoruz 1.1 Temel araştırmanın rolü Her ulke, spesıtık konularda araştırma ve eğıtırrı hızmetlerı veren yuksek kahtelı kurumlar kurmakla yu kumludur Bıhmsel araştırmalann ızleyecegı yol ulusal ve uluslararası bazda yasal bır çerçeve ıçıne oturtulmahdır Araştırma gruplan, kurumlar ve ügüi sıvıl kuruluşlar bolgesel ve uluslararası ışbırhgını guçlendırmehdır Unıversıteler, programlannı hazırlarken, egıtım ve araştırma amaçh ohnasına, aralannda ışbırlıgının gelışmesme dıkkat etmehdır Kureselleşme ve uluslararası bılgısayar agının ya yüması karşısında unıversıteler, yenı olanaklara kavuş makla bırlıkte yenı yukumluluklerın de dltına gırmekte dır Ornegın, unıversıteler yonı bügılenn gehşmesınde lokomotıf gorevı gormektedır Bu nedenle uruversıtelerde egıtım esnek oldugu kadar yenıhklere de açık okna hdır Gehşrruş ulkeler ve BM'e baglı kurumlar, gelışmektP olan ulkcleıdekı araştırmaları desteklerken, aralarında yakın bır ışbırlıgının kurulmasına ozen goster rm yayınlanmasında Birleşmiş Mılletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü destek saglanmalıdır bu ulkelere gereklı (UNESCO) ve Uluslararası Bilim Konseyi (ICSU) tarafın2.Barış ve kalkınma için bilim dan desteklenen ve 26 Haziran1 Temmuz 1999 tarihle Bugun, doga bılımlen ve sosyal bılımler ri arasında gerçekleştirilen "21 .Yuzyılda Bilim: Yeni bir her zamankınden daha fazla kalkınmanın ohnazsa olmaz Yükümlülük" konulu Dünya Konferansında kabul edilen lan arasındakı bır unsurudur Bılım adam ışbırlıgı kuresel guvenhk eylem planımn özetana hatları ve barış açısından gıderek daha fazla melıdır 1.2 Kunu ve özel cektör Hukumetler ulkelerın ıhtıyaçlannı tespıt etmelı, kamu araştırmalarına oncelık tanımah, butçeden gerekh payı ayırmalı ve meclıslerden ılgılı yasalan çıkartmalıdır Ozel sektor ve kamu kuruluşlan arasında bıkmsel araştırmalann fınansmanı konusunda yakın ışbırlıgı tesıs edılmelı, kamuozel şektor ortakhgı teşvık edılmelıdır Bıhmsel araştırmalann fınansmanı konusunda verıcı ve ahcı arasında yakın bır dıyalog kurulmahdır 1.3 Bilimsel bilginin pafUşımı Bılım adamlan araştırma kurumları, bılımsel çevreler ve dıger sıvıl orgutler, bılımsel bılgılerın paylaşımında uluslararası ışbırhgını arttıncı faahyetlere oncelık vermehdır Gerekh bılgı bırıkımıne sahıp olan ulkeler bılgının paylaşımını ve transfennı teşvık edıcı programlar hazırldmalıdır Bu programlar büım adamlarımn egıtımını arnaçlamalıdır Gelışmekte olan ulkelerde yurutulen araştırmala onem kazanmaktadır 2.1 Temel ihtiyaçlar için büim Nufusun temel ıhtıyaçlanna cevap verecek bılım sel araştırmalar, tum ulkelerın kalkınmd gundemınde ılk sıralarda yer ahnahdır Gehşmekte olan ulkelerde araştırma konuları seçılırken, ulkelerın yalnızca gereksınım ve eksıkhklerı degıl avantajh olduklan konular da goz onunde bulundurulmahdır Nufusunun temel ıhtıyaçlanna cevap verebılecek bır kapasıteye sahıp olan ulkelerde bıhm ve teknolojı stratejık bır gereksmımdır Gelışmekte olan ulkelerle ışbırhgı yapan sanayıleşmış ulkeler, bu ulkelerdekı nufusun temel ıhtıyaçlarıran gıderılmesrne yonehk bıhmsel araştırmalard oncehk vermehdır Tum ulkeler hastalıkla mucadele konusunda bılgı ahşvenşınde bulunmahdır Oncehk duşuk malıyeth araştırma yontemlerıne venlmeh, ınsan kaynakları degıştokuşunda bulunulmahdır Sanayüeşmış ulkeler, sıvıl ve hukumetlerarası ku 647/1S