Katalog

i kısaltan başlıca neden Daha kuçuk olçeklı araştırma bulguları da aynı goruşu destekhyor Chicago çevre sındekı bolgeler kıyaslandıgında da, gelır dagılımındakı eşıtsızlıgın anayet oranlanna ortalama kışısel gelırden çok daha fazla yansıdıgına tanık olunuyor Gelgelelım, Chicago çevresındekı cınayet oranlarının en çarpıcı gostergesının ekonomık bır olçut degıl de yaşam suresı gıbı demografık bır olçut oldugu goruluyor Yaşam süresinin zaten kısa olduğu yerlerde erkeklerın şıddete başvurmaya daha hazır oldukları goruluyor Chıca go çevresındekı 77 bolge arasında yaşam suresı açısından en kotu durumda olan bolgede bu sure, cınayetlerın katkısı hesaba katılmadan bıle, 1990 yüında 54 yıl ıdı (cınayetler hesaba katıldıgında bu sure 51 yüa duşuyordu) Bu açıdan en ıyı konumda olan bolgede ıse ınsan omru ortalama 77 yü ıdı Olumun her an gelıp çatabılecegı korkusunun şıddetı gerçekten korukleyıp koruklemedıgı ıse henuz tam olarak büınmryor ieğerlı ozellıgı sayılabılecegınden, bu gıbı lurumlarda alınan tehlıkelı kararların aptalca ıldugunu soylemerun ne denlı dogru oldugu )iimemez. Çagdaş toplumldrda katillerin [enelhklp toplumun alt katmanlanndan geldıfine taruk olunuyor Oysa bu durumun her aman geçerlı oldugu soylenemez Çunku st katrnandan erkekler de ellerını kana buırlar, ama yasalar ve otekı toplumsal kurumır onlara bellı yukumlulukler geürecek ve raıplerı caydıracak bafkaca araçlar sağlandıında şıddete başvurmaktaı vazgeçebılırler u tur kurumların bulunmadığı toplumlarda st sıruftakı konumun elde tutulması ıçın şıdet konusunda somut bır gozdagı verümesı eıekmektedır çıffleşme olanagı elde edebılmek ıçın arala rında yarışırlar ve bu sureç ıçınde yaralanıp bıtkm duşerler Ortada çıftleşecek dogurgan kışı kalmadıgında çehşme esh onemmı yıtırır ve erkekler süahlarını atarlar Bu tur mevsımsel taktıkler genellıkle erbezlermde uretılen, erkekhgı, metabolızmayı ve beyındekı devınımsel yapılan etkıleyen androjenlerın (testosteron ve buna baglı hormonlar) kan duzeylerınde meydana gelen değışımler sayesınde denetlenır Çıftleşme mevsunı dışında erbezlerı genellıkle kuçulur ve bedenın ıç kesımlerıne çeküırler Dolaşımlı testosteronun şıddet ve nsk almayı koruklemesı dışında başka zararlı etkılerı de vardır Erkeklerde yaygın bır olum nederu olan prostat kanseri testosteronun etkısıyle ortaya çıkar ve bu hastalık androjenın etküerını engelleyıcı üaçlarla sagaltılır Testosteronun bagışıkhk sıstemmı de olumsuz etkılemesı androjenı engelleyıcı üaç lann erkek memehlerın hastalıklara karşı koymalanna nasü yardımcı olduklannı da açıkça ortaya koymaktadır Dahası erken yaşta ığdış etme kımı erkek memelüerın yaşam suresini uzatabılır duruma geldığınde testosteron duzeyırun yukseldığıne yarışma sonrasında kazananda bu egüımm surdugune, yenık duşende ıse testosteron duzeyının duştugune dıkkat çekıyorlar Bu goruşten yola çıkıldıgında boylesı degışımlerın, elde edılen başarı ya da başansızlıgın erkeğın, dışılere yaklaşmayı da ıçe ren, kımı toplumsal etkınlıklere katılma ıstegını etkıleyen bır yanşma surecının parçası oldugu varsayüıyor Bu goruş henuz kefeinleşmemekle bırlıkte IOITU bulgular toplumsal koşulların değlçmesiyle testosteron düzeyleri arasında bu bdglantı oldugunu gosterıyor Mazur ve ekıbı 2100 denek uzerınde gerçekleştırdıgı bu ulaştırma sonucunda testosteron duzeylerının evlendikten sonra duştugunu ama boşanmayla bırlıkte yenıden yukseldıgını ortaya koydu Başka araştırmalar da yenı doğan bebeklerının bakımına yardımcı olan babalarda testosteron duzeyının lyıce duştugunu gozler onune serıyor Gelgelelım, tum bu bulgular deneysel sonuçlara dayanmadıgından, hormon duzeylerındekı dalgalanmanın davranış bıçemını etbledıgı goruşune henuz kesın gozüyle bakılamıyor Bılım adamlan ınsan bedenı ıle onun ruhsal dummu ve davranış biçemı arasınddkı baglantılar konusunda daha çok şeyın aydınlatılması gerektıgme dıkkat çekmelerıne karşın, erkeklerın her alarıda kadınlardan çok daha gozu pek olduklarına kesın gozuyle bakıyorlar 6 yıl uzun yaşıyorlar Eıkekler arasında dış etmenlere bağlı olumler çarpıcı bır duzeyde olmasına karşın kanser ve kalp hastalıgı gıbı ıç etmenlerden kaynaklanan olumleım duşuk bır oranda ol ması buyuk olçude, kadınların yaklaşık altı yıl daha uzun yaşamalaıından kaynaklanmakta dır Ancak erkeklerın tehlıkelerı goze almaya daha egıhmlı olduklaıı yıne de açıkça gorul mektedır Çılgınca araba kullanmak ınsanın yaşa mına mal oluyorsa bu tur bır olum dış etmenlere baglı bır olum olarak nıtelendırılır Ne var kı, sıgara ıçmek de bır çügırılıktır ve buna baglı olumler ıç etmenlere baglı olumler sını &na gırer Kımı bulaşıcı hastalıklaıa yakdlanma rıskı davranış bıçemıyle, ozellıkle de cın sel davranışla, yedıklerımız ve yaşadıgımız ortamla üıntılıdır Ddhası, olum olasılıgı genelde bır durumun onceden saptanması ve bu konuda on lem almmasıyla üıntılıdır ve araştırmalar eı keklerın saglıklarına kadınldrdan daha az özen gosterdıklerını ortaya koymaktadır Gelgelelım tum bunlar bır yana bırakılsa bı le, erkekleıın kadınlardan çok daha once yaşlandıkları bır gerçek Şaşırtıcı bır bıçımde, bu ozellık bıle erkeklerın rısklere daha açık olmalarına baglanabılu ama boylesı bır baglantı pek belırgın olmadıgı gıbı, kendısını ancak evrım surecı ıçınde bellı eder. Testestoren zehirlemesi şsizler ve bekarlarda suç azla Her nedense alt katmanlardan gelmek enellıkle nsk almayı da berabeıuıde getırlektedır Çunku, Bob Dylan'ın da bır ezgı nde belırttıgı gıbı, "Hıçbır şeyınız yoksa, yıtırecek bır şeyıruz de il u y o k dernPktu ç bul ma> y u v a k u r ı n a ve t . ikara ıın \er\ var. çoluk çocuğa karışma olanaklarının son dere ce kısıtlı olması soygun ve şiddet gıbı top lumsal yarışma taktıkle ı ını çekıcı kılabılır Eger durum gcrçekten oyle ıse, o zaman bu tur eylemlerın ışsızler, beırlar ve çocuksuzlaı drasında daha yaygın masını beklemek son derece dogal oluı Gerçekten de, elde edılen bulgular bu )ruşu destekhyor Verıler, ışsız ve bekar er•klerın ış sahıbı ve evlı erkeklere kıyasla çok ıha fazla oldurme egılımmde olduklarını or/a koyuyor Gelgelehrrı çocuk sahıbı olman soz korıusu egılırnı etkıleyıp etkılemedıgı »nuz açıklıga kavuşmadı Farklı ulkeler ve İD ıçındekı farklı bolgeler arasındd yapılan yaslamalar gelir eşitsizliğinin cınayet anları açısından kışısel gplır duzeyınden bız daha ıyı gosterge oldugunu ortaya koyu Çokkarılılık: Erken ölüm Hayvanat bahçelerındekı maymun ve gorüleıın yaşam surelerının ıncelendıgı son bır araştırma da bu goruşe destek verıyor Kalıfornıya Teknolojı Enstıtusu'nden John Allıtıan ve ekıbının elde cttığı bulgular, çokkarılılıgm aşın boyutta oldugu turler arasında er keklerın dısılerden çok daha genç yaşta olduklerını ortaya koyuyor Buna karşılık, tekeşlı "sıamang" ve Goeldı maymunlarında yaşam beldentısının er kek ve dışıierden dışılcr ıçın aynı oldugu bır başka tekeşlı tur olan baykuş maymunlarda ıse erkekelerın daha uzun ydşadıklaıı goruluyor Bırçok tıude erkekler mevsımsel olarak Yaşlılıkla ılgıh evrımsel kuram, testosteron gıbı doğal dolaşımı olan bır maddenın saglık açısından neden cıddı bır tehlıke sayıldıgını anlamamıza yardımcı olabılır Dahası, Rita Urgan toplumsal smyallenn evrımı konusundakı son Kaynak Scıentıfiı Ameııcan araştırmalar da 'testosteron zehırlenmesının" ureme yanşında kazanmaya yonelık ayıklamanın olumsuz bır yan urunu olmanın otesınde bır ozellık tdşıdığını ortaya koyuyoı Aıalann da Pennsylva nıa Eyalet Unıversıtesı'nden Alaa Booth, Georgıa Eyalet Unıversıte sı'nden James M.Dabbs ve Syracuse Unı versıtesı'nden Allan C.Mazur gıbı bılım adamlannın dd yeı aldığı bır ekıp erkek hormonlarındakı kan du zeylerının yanşmacı davıa nıştan efkılendıgını ortaya Blrden fazla difiyle yafayan orangutan ve gorilleRde erkekler dişllere göre daha büyüktür. Ancak tek esliSlamang koydu Uzmarı maymunlarında erkek ve dişi arasında bır fark yoktur.. İnsanlarda lar, erkeğın ya erkekkadın farkı, Insan turünün tarihsel evrlmı ile uyumlu blr nşmayd hazır fekilde ortalama blr yerdedir. 647/13