Katalog

DUNYA BILIM KONGRESI bılgı ve verılere eksıksız ve açık bır bıçımde ulaşüan bır egıtımın onerrunı, 17 Büımsel ve teknolojık gelışmelere baglı ola rak meydana gelen toplumsal donuşum çozumlemelerınde ve bu sureç ıçınde ortaya çıkacak sorunlann çozumunde toplumsal bılımlerın oynadıgı rolu, 18 BM ve otekı kuruluşlar tarafindan gerçekleştırılen temel konferanslar ve Büım Uzermde Dunya Konferansı'na baglı toplantılarda sunulan onerılerı, 19 Büımsel araştırma ve büımsel bügı kullanımı nın, Insan Hakları Evrensel Büdırgesı ve Insan Genomu VP Insan Haklan Evrensel Büdırgesı'ne uygun olarak, ınsan haklarına saygüı olması gerektıgını 20 Kımı büımsel uygulamalarm bırey ve toplu ma, çevıe ve ınsan saglıgına zararlı olabüecegını, bılı mın katkısının barış, gelısme, kuresel guvenlık ve gu vence amaçlarına ulaşüması açısından kaçınümaz ol dugunu, 21 Torel açıdan yanlış olan ya da olumsuz etkıler yaratan uygulamalarm engellenmesmde bılım adamlarının otekı yetküüerle bırlıkte ozel bır sorumlu luk taşıdüdannı, 22 Bılımlerın guçlu bır goruş alışverışı sonucun da belırlenen torel gereklere uygun olarak uygulanması gerektıgını, 23 Büımsel çahşmaların ve büımsel bügı kullanımının yaşama saygüı olması ve onu her yonden desteklemesı gerektıgını, 24 Büımle ügüı tum etkırüıklerde erkek ve kadınların katüımında eskıden berı bır dengesızlık yaşandığını, 25 Aralarında bedensel ozurluler ve etnık azın lıklann da bulundugu, bundan boyle ozurluler adıyla anılacak olan, her üa cınsten otekı grupların katüımını engelleyen kısıtiamalar oldugunu 26 Dunyanın algılanması ve kavranmasıyla ügüı dınamü< ıfadeler olarak geleneksel ve yerel bügı sıs temlerının büım ve tekrıolojıye buyuk katkılan olabılo cegı bu kulturel kalıün korunması araştırılıp gelıştırü mesı gerektıgını, 22 Yoksulluk, çevresel bozulma, kamu saglık hızmetlerının yetersızlıgı, nufus artışına baglı olarak yaşanan yıyccek ve su guvenlıgı gıbı evrensel sorun larla başa çüalması ıçın büımle toplum arasında yenı bır ılışkı kurulması gerektıgını, 28 Hukumet sıvü toplum ve uretım sektorunun büıme, aynı bıçımde büım adanüarının da toplumun gonencını on planda tutması gerektıgını goz onunde bulunduruyor ve II. Barış için bilim 31 Büımsel duşuncenın ozunde sorunlara farklı bakış açılanndan yaklaşma yetenegı ve eleştırel ço zumlemeye sureklı konu olan dogal ve toplumsal olgu lara açüdama getırme çabası yatar Bu nedenle büım, demokrasmın de temelını oluşturan, eleştırel ve ozgur duşunceye dayanır Ulus dın ya da ırk gıbı kavramlann otesındekı koklu bır gelenegı ortaklasa paylaşan büım çevrelerı UNESCO tuzugunde belırtüdıgı gıbı, barış kulturunun de temelını oluşturan "ınsanoglunun anlaksal ve torel bır dayanışma ıçınde olmasına" çalı şılmalıdır Büım adamlan arasında dunya çapında bır ışbırlıgıne gıdılmesı kuresel guvenlıgın saglanması ve farklı ulus, toplum ve kulturler arasındakıbarışçü etkıleşımlerın gelıştırümesı açısından degerlı ve yapıcı bır gırışundır ve nukleer sılahsızlanma da dahü süahsız lanma yonunde daha üerı adımlar atümasına yardımcı olabüır 32 Hukumetler ve toplum genelde çelışkının ozunde yatan nedenlerı ve bunun etküerını açüdarken dogal ve toplumsal bılımler ve teknolojıden yararlanmak gerektıgmın ayırdında olmalıdır Bunlan açüdayan büımsel araştırmalara daha fazla yatınm yapümalıdır mekte olan ulkelerde, yuksek ogrenım ve lısansustu programlarında büımsel araştırmalann guçlendırüme sı gerekmektedır 35 Büımsel yetenegın oluştunüması, adü gelış meyı ve ınsan yaratıcüıgının herhangı bır ayınm yapü maksızın yayümasını sağlayacak bıçımde, yerel ve uluslararası ışbırlıgıyle desteklenmelıdır Gelışmış ulkelerde gelışmekte olan ulkeler arasındakı ışbırlıgı eşıtlık ve karşüıklı çıkarların gozetümesı ükelerıne uy gun olarak saglanmalıdır Tum ışbırlıgı çabalannda gelenek ve kulturlerın çeşıtiüıgı goz onunde bulundu rulmalıdır Gebşmış ulkeler büımsel etkınhklerın gelışmekte olan bu donuşum ıçındekı ulkelerle ortaklasa gerçekleştırümesı sorumlulugunu taşırlar Bolgesel ve uluslararası ışbırlıgı yoluyla büımde eleştırel bır ulusal araştırma kıüesının oluşturulmasına yardımcı olmak ufak devletler ve en az gebşmış ulkeler ıçın buyuk bır onem taşır Uruversıte gıbı büımsel kurumlann varhgı ulke ıçınde bellı bır meslege yonelık personelın egıtı mı açısından onemhdır Bu ve bunun dışındakı çabalarla beyın goçunu azaltacak ya da onunu kesecek olumlu koşullar yaratümalıdır Ne var kı, bu tur onlem ler büım adamlarının ozgur dolaşımını engellememe hdır 36 Büımde üerleme hukumetler arasında, ge rek resmı gerekse resmı olmayan duzeyde, farklı tur lerde ışbırhgını gerektırır Bunlar arasında çok yonlu tasarüar, araştırma agları gelışmış ve gelışmekte olan ulkelerın büım çevrelerınde oluşan ve tum ulke lerın gereksınımlerını karşılamak ve gehşmelerını kolaylaştırmak amacıyla kurulan ortaklüdar, ortaklasa araştırmayı ozendırmek uzere venlen bursldr, bügı alışverışını kolaylaştıracak programlar, ozellüde gelış mekte olan ulkelerde uluslararası duzeyde büım mer kezlerı, ortaklasa araştırma yonunde sozleşmeler ' mega projelerın" degerlendırılmesı, maddı destek saglanması ve bunların yaygınlaştırüması, karmaşık konuların büımsel açıdan degerlendırümesı yonunde gehşürüecek uluslararası paneüer ve lısansustu egıtı mın ozendırümesı ıçın ımzalanacak uluslararası soz leşmeler sayüabüır Dısıplınlerarası bır ışbırlıgı ıçın yenı hedeflere gerek vardır Temel arastırmanın uluslararası nıtelıgı uzun erımlı araştırma tasanlan ve uluslararası ışbırlıgı tasarılarına daha fazla destek verılerek guçlendırılmeLdır Bügı ve üeuşım teknolojısının ozellüde ag sıstemı ıçınde kullanımına, bügı abşını saglayan bır araç olarak, agırlık verılmeh, aynı zaman da da bu teknolojüerın kullanımının bellı kulturlenn zengınhklerının reddıne ya da kısıtlanmasına yol açmaması ıçm bellı onlemler alınmalıdır 31 Tum ulkelerın ışbu Büdırgede belırlenen he deüer dogrultusunda hareket edebümelerı ıçın once Ukle yenı baglamda desteklenebüır bır gelısme sag lanmasında büımın rolunu guçlendırecek ulusal strate jüer, kurumsal duzenlemeler ve fırıans sıstemlerı oluşturulmalıdır Bunlar da ozellüde bellı başlı kamu ve ozel kışüer tarafindan bırlıkte y> lı^lııüecek olan bılım uzerıne uzun erımlı ulusal bır polıtıkayı, büım egıtımı ve büımsel araştırmalara verüecek destegı, araştırma ve gelıştırme kurumları arasında saglanacak ışbırhgını, ulusal yenüık sıstemlerının bır parçası olarak uruversıte ve sanayıyı, rısk alma, yorıetım, çekıncelerın azaltüması, guvenlüc ve saghk amaçlı ulusal kurumlann oluşumu ve korunmasını, yatırım, araştınna ve ye nüeme yonunde hedeflen ıçermelıdır Parlamento ve hukumetlere büımsel ve teknolojık gucun arttınlması ıçın yasal, kurumsal ve ekonomık bır temel oluşturmalan çagrısında bulunulmahdır Bılımde karar alma ve oncelüderın behrlenmesı genel gelısme tasansının ve bu konuda belırlenecek stratejüerın bolunmez bır III. Gelişme için bilim I. Bilgi için bilim; ilerleme için bilgi 29 Büımsel çalışmaların ışlevı, doga ve toplu mun kapsamlı bır bıçımde araştırüarak yenı bügüere ulaşümasıdır Bu yenı bügüer egıtımsel, kulturel ve an laksal açıdan zengınleşmemıze katkıda bulunur ve teknolojık gelışmelere, ekonorruk buyumeye yol açar Temel ve sorunaodaklı araştırmanın ozendırümesı gelısme ve üerleme ıçın zorunludur 30 Hukumetler, ulusal ve büım polıtıkalan aracı lıgıyla ve yetküüer arasında üetışım ve etküeşımm ko laylaştınlmasında katalızor ışlev gormek suretıyle bılgının elde edümesı, büım adamlarının ve kamunun egıtımı açısından büımsel arastırmanın onemını vuı gulamaya çalışmalıdır Ozel sektor tarafindan destek lenen büımsel araştırma sosyoekonomık gelısme açı smdan can alıcı bır onem taşunakla bırlıkte, bu durum kamu desteklı araştırmaya duyulan gereksınımı orta dan kaldıramaz Her ıkı kesım de uzun erımlı hedefle re ulaşmak ıçın yakın bır ışbırlıgı ıçınde çalışmalı ve büımsel araştırmalara ortaklaşa destek vermelıdır 33 Gunumuzde gelısme ıçm bılım ve onun uygulanmasına her zamankınden çok gereksınım duyulmaktadır Her duzeyde hukumetler ve ozel sektor uygun egıtım ve araştırma programları aracüıgıyla yeterlı ve adıl paylaşımlı bır bılım ve teknolojı yetenegının oluşturulmasına destek vermelıdır Bunun ozellıkle ge lışmekte olan ulkelerde ıveüüde yapüması gerekmektedır Teknolojık gehşme guçlu bır büımsel temelı gerektırmektedır ve bu da guvenlı ve tıtız uretıme, kaynaklann daha verımlı kullanımına ve daha çevre dostu urunlere yonelık olmalıdır Bılım ve teknolojı aynı zarnanda daha ıyı ış olanaklarına rekabet ve toplumsal adaletın gelıştırılmesıne yonetümelıdır Hem bu hedeflere hem de gezegenımızın dogal kaynaklarının, dırımsel çeşıtlüıgın ve yaşamı destekleyen sıstemlerın korunmasına yonelüc bılım ve teknolojı yatınmlarına ağırlık verümelıdır Hedef ekonomüc toplumsal, kulturel ve çevresel boyutlarda bır butunluk saglanarak desteklenebüır gelısme stratejüerı yonunde bır adım olmalıdır 34 Büımsel egıtım, genış anlamda, herhangı bır ayırım gozetılmeksızın ve her duzeyı ıçıne alarak, demokrası ve desteklı gelışım ıçm oncelıkle gereklı olan temel unsurlardan bırıdır Son yülarda herkese temel egıtım verümesı yonunde dunya çapında onlemler alınmışür Büımsel gelışmelerın besın uretımı ve saglık hızmetlerıne uygulanmasında kadınların oynadıgı can alıcı rolun benımsenmesı ve onlann bu alandakı gelışmelerden haberdar edümelerı son derece onemlıdır Bılım egıtımı, üetışım ve halka ulaşma bu platformda oluşturulmalıdır Marjınal gruplara yıne de ozel bır ügı gosterümesı gerekmektedır Tum kulturlerde ve toplumun her kesıtınde büım okuryazarlıgının yaygın laştırümasına, uslamlama yetenek ve becerüerıran gelıştırümesı ve torel degerlerın yuceltümesıne bugun her zamankınden daha çok gerek duyulmaktadır Bılımsel ılerleme, büım egıtımının gelıştırümesı ve çagdaşlaştırümasında ve egıtımın her duzeyınde eşgudu mun saglanmasında unıversıtelere ozellüde onemlı bır yol yuklemektedır Tum ulkelerde ozellüde de gelış 647/10