Katalog

Mayıs böceklerinde çiftleşme Y ptışkın mayıs böceklerinin bır eş bulup çıflleşebılmelerı ıçm yal nızcd bırkaç sddtlprı vardır Marar aıaştırmdcıldiın bulgulannd gore ustelık bu kadar kısıtlı zaman ıçınde yansıyan ışıga aldanarak yumurtalarını akarsulara degıl de yollara bıraJarlaı Su yuzeyınde yansıyan dık guneş ışı gı yatdy duzlemde guçlu bır kııtupldşmaya ugıaı Sudd yaşayan pek <,ok bocek kısa çiftleşme donemlerı sırasında yumurtalarını bııakabıleceklerı açık su alanlarmı belır lemek ıçın bu polarızc ışıktan yararlanmak tadır Mdfdr Eszterhâzy Oğretmen Yetıştır ırıe KOIPJI nden entomolog Sândor Andrikovics mdyıs boceklerrnın yumurtalarını yollara bıraktığını ve bunlaı m koruyarak ol duğunu saptadı Budapeşle Eotvos Unıversıtesı bıyofızıkçısı György Kriska ve Gâbar Horvâth ıle bırlıkle ıncelemeler ya pan bılırn adamı kuru asfalt yollardan yan sıyan ışıgm da yapay kutuplaşmaya ugraya rak bu boceklerı aldattıgmı belırledı Bırnu kanıtlayabılmek ıçın araştırmd cılat mayıs boceklerıne yumurtalarını bı rakabüeceklerı çeşıtlı yuzeyler hazırlaya rak her bırınm yansırtığı ışığı ne oranda po larıze Pttıgını olçtuler Sonuçta boceklerm dıger parlak VP mat yuzeylerden çok par lak sıyah plastık bır yuzeyı yegledıgı ortaya çrktı Ardştıınidcılcirırı The Journal of Expe rımental Bıology (cılt 201 s 2273) dergı sındo yayvmlanan çahşmalarına gore bu parlak sıyah tabakaya o denlı çok yumurta bırakıldı kı plastıge çarpan yagmur damla larına benzer sesler oluştu Bu parlak sıyah plastıgın yansıttıgı ışık dıger yuzeyleı ınkıne oranla ddhd pola rıze ıdı Araştırmacılar plastığı polarızas yon duzlemını dondurerek dık olarak yer leştırdıgınde ıse mayıs boceklerı ılgılerını yıtırdılpr "Yapılan olçumlere gore yollar ışıgı neredeyse sıyah pldstık tdbaka kadaı pold rıze etmektedır Arastırmacüara gore bıtkı ortusunun olmayışı ve yol ustundekı hava nın daha sıcak oluşu gıbı etkenler de mayıs boceklerı ıçın çekıcı olmaktadır Akarsulaı yakınlarında yer aldn yol lar bu nedenle mayıs bocegı nufusu ıçın zararlı olmakta Tallahaasee Florıda Tarım ve Mekamk Unıversıtesı nde Mayıs boceği borekbılımcı Michael Hubbard a gore yol tarafından al datılan mayıs boceklerı soy tu kenme tehlıkesı altına gııeı Ayrıca akaısular ıçın onemlı bır enerjı kaynagı oluşturan bu bocpklerın yollara yumurta bırakması da dengeyı bozabılır Balıklar ıçın gıda nıtelıgı taşıyan bocekler aynı zaman da olduklerınde akarsu Akılları karısan mayıs böcekleri yolları akarsu sanıyor. ekosıstemme kaıbon katkısı yapaılaı Ancak Hubbard a gore bu durumun gerçek bıı tehlıke oluşfurabılmesı ıçın yola yumurtlayan boceklerm çok sayıda olması gerekmektedır Feza Akça Kaynak New Scıentıst 25 7 98 Şok edici salgı pılachna borealıs turu kınkanatlı boceklerm ka rınca sdldınlarına karşı kımyasal sılahlar kullandı(]\ bılınıyor Aıaştırmacıldr ılaç fırrndldrının yenı ılaçlan uretrnek ıçın kulldndjgı kımydSdl yontemlerı kulld nan bu boceklerm yalnızca uç yapı taşı kullanarak yuzler co zchır urettıgını saptadılar Kımyacüar, bırkaç ku çuk molekul kullanarak bunlardan olası her kanşımı oluşturmaya çalışırlar Ecza fırmaları bunlan brrüer ce guçlu ılaç uretımınde kullarur ve tedavı edıcı et kıleıını ınceleı Soz konubu bocegrn yavrulan da bu zehırlı bıleşıklerını yaparken benzer yontemlerden yaıarlanmaktadır Yavıu urettıgı kaıışımın tumunu kendısıne yanaşan avcıya boşaltır New York Itha cadakı Cornell Unıversıtesı'nden Frank Schroder, Jerrold Meinweld ve çalışma arkadaşları Scıen ( p ın sorı sdyısırıtid ((ılt ?ü\ s 428) bu karışımlann dogada bugune kadar gorulmemış buyuklukte dtornlar ıçerdıgını açıklıyorlar E da damlacıklar halırıde duıan bu kımyasal ıle karşılaşırsa kusar Araştırmacılar karışımın her bır kımyasal bıleşenmı arıtarak nuk lepr manyptık rezonans ve kutlp sppktromptrpsı aracılıCfiyla yapısmı belırledıleı Sonuçtd tunıu de her bu 111 ve 13 karbon taşıyan uç yapı taşından kurulu yuzlerce büe şık buldular Bu bulgulara dayanarak bocegın bu molekullerın ıkı ıle yedı tanesı arasmda mıktaıını gelışıguzel bır luılkada bırleştırdıgı sonucuna varüdı En buyuk halkalar 200 den fazla atomdan kurulu olup büınen dıger dogal halkaların on katı buyuklukieydı Meınvveld bu buluşu ye nı bır oyuncaga kavuşmaya ben?Ptprek bocegın buyuk bu olasılıkla, avcüaıının bu koıuyucu kılıfa alışmalarını onlemek ıçın bu yolu seçtıgınden şuphelendıguu belır tıyor Bırkaç yuz tarklı savunma sılahına sahıp olundugun da duşman kolayca kendını konıyamaz Bu çalışma, Staffordshıre, Keele Unıver sıtesı nde kım yacı David Morg an ı gore doğanın turlerını koru mak ıçrn savunma gelıştır mede ne denlı usta oldugunu gostermekte Feza Akça Bocekleı kımyasdl sdvunma süahlarıru yetı^ kmlıgc ulaşmadan oncekı bır hafla surelı dınlenme doncmı sırasınd.ı salgılarlaı Bır karınca yavrunun Srin VP sıyah bedpnını kaplayan kuçuk kılların urun 596/24 NPW Scıentıst 25 7 98