Katalog

Mal sahibi mülk sahibi, kimdir bu bilginin sahibi? Keşif özelliği taşıyan bilgiden para kazanılmalt ki, yeni bilgi üretimi teşvik edilebilsin. Peki bilgiyi paylaşmanın toplumsal ve sosyal bağlamda anlamı nedir? Mehmet E. Karaaslan eçenlerde dnstıım Profesor Ok keş'Ie bır Çıçek Pasajı muhabbe tı yapalırn dedık Içküı araba kul larımayalım dıye, bızım duraktan bır taksı çagırdık Sayın Okkeş'le aynı sıtede kom şu oldugumuzu bu arada belırteyım Du raktan ıkımıze de derın hurrnet besleyen taksıcı Muzaffeı ı gondermışler Bıneıken taksının kdpılarırun kendı kerıdıne ve yu muşakça kapanmasına bıraz şaşırdık Mu zaffer'le Profe.soı Okkeş'ın epeyco cskıle re ddyandiı muhabbetı dondu dnlaştı bu kez de arabanın kapıları uzerınp sıfırlandı ECfitıcı ıbret venn VP bana kalırsa eglerıdı ncı bıle bulunabılerek bu taksı muhabbo tını, hatırladıgım kadatıyld, sızlepaylaşmak ısterırn Ben hpp doQı u aıılaşılmaktan kor kan bu ıktısalçı olaıok bu taı tışmada epey ce sessız kaldım surına varır Bakmışsın bundaıı sonıa bazı modollprın kapılarına standart bır ozellık olarak takılıp kaışına çıkmış Olsun hocam, şofor ve muşten arasındakı yıllaıdıı suregelen bu sogukluk ve dargınlığın gıderılmesmde benırn de kat kım olacak Inan hocam bazüaı ı kapıyı oy le bır çarpar kı cıgetleıım sokuluyor gıbı olur Kendı aıabarrıda bazı muşterılerın sı gara ıçıyoı olmdnıa kanşmaları bıle bpru 9 oylesırıe uzmuyor Yakar mısınız abı Sacjol Muzaffer ıkımız de bıraktık, malum yaş geldı Duymuşsundur, 'bılgı kuvvettır' Kuvvet olması bu yana bılgı ay ru zamanda metadır Demek ıstıyorum kı ekonomık bır degen vaı bılgınm Sen kafa yordun gelıştııdın Bu mekanızmada saklı bılgı de bıı yeıde se nm malm G Senm bulduklannı da herkes okuyabdu yanı Zaten herkes okıısun yaraılansın 9 dıye yazmıyor musıın Bundan çıkar mı qo? zetıyorsun horam O ayrı bır duıum Uıetıp yaydıgım o bılgıye gore benım tepemdeküer de be* nırn uretkenhgıme, terfı ve maaşuna karar veııyoılar Belkı araştırma projeleri falan gelıyor ozel sektorden Dolaylı da olsa bu çıkaı gozetıyonımbelkı Kanşıkbırduıum bızırrua Muzaffer, anlatnıası zoı yanı Bızım turdekı bılgının pıyasada uygulanabüırlıgı ve pazaılanabılırlıgı o kadaı dogrudan ve hızlı degü O tuı temel bılgının muüayetını talep etmek de belkı bızım yaşam suremızde anlamlı degü Sen daha ıyı büırsın ya hocam, ben ce bunlar burjuvazmın oyunları, kapıtalıst sıstemden doö, uyoı Bırısı demıştı hatırlarruyorum, 'rnulkıyet husızlıktır dıyp ha araba olmuş ha bügı Bılgı yararbysa eger, en hızlı bıçımde en genış kesıme yayılmalı, heı kes çıkar gozetmeden kull.ırımalı yarar lanmalı Zaten t;en bu mekamzınayı sen bılgı dıyorsun uıettım bıttı Bundan sonraıster lüaıabayd daha uygulansın ıster 10 0 0 0 arabaya Bana ek bır malıyetı, bıı zararı yok Fakat Muzaffeı mesele teş vık meseleKi Bilgiden paıa kazanürnasa kım o kadar parayı aidştırma gelıştırmeye harcaı' Omegın A1DS kanser gıbı çaresız hastalıklara çare bulrnak ıçın kım ugraşır? O bılgıyı uretenler onun uzerınde rnulkıyet hakh ıddki edemeyeceklerıru büseler, bılgı uretme ışıne kınıse paıa baglamazdı Sonuçta çok az bılgı uıeülıı uretılen de çok yavdş uıetdır fılan Cennet yurdumuz bu tuı bır hdzın durum ıçınde bugurı O halde bu kez uıetıldı mı ısteyene bedavadan ekrnek vermemek gerekıyor oylernı9 Hatta çok pahalıya vermelı kı da ha çok kaı ve teşvik olsun Kusura bakma berunı kafama ve esnaf namusuma yatmaz bu duıum abı Şımdı adamlar AIDS'e veya karıaeıe çare bulsunlar arna o parayı ode yemeyen ganbanlar olup gıtsın Bu kaynak ısı afı degü mı hocam' Sen hep oyle demez mıydmp Evet ama başka turlu de o bügı zaten uıetümez kı Muzaffer Patent hakları bıl cjuıuı nıulkıyetmı onuılk uretene veııyoı Pıyasada ekonomık degen vaısa, yanı kulla raşlıysa, o patent mal ve hızmete donuşu yoı sahıbme kazanç saglıyor Bu tur bır odul olmadan ozel fırmalar araştırma gelışlurneyaparlaı mıydı' Boşver hocam canlan sagolsun, aıaştııma gelıştırmemı ben yaptım, şımdı heıkesyaıaılansın Sen yaptm çunku, kapı tamır mas rafından kurtulmak amaandaydm Kurtul dunda Sırrıdı de başka şofoı kaıdeşlenm kurlulsuıı hocam zaten kendımıçm bır şey ıstersem nameıdım Toplum olarak yararlanalım da nasü oluısa olsun Muzaffer sen lElTciPn rııye ıstıfa et mıştın Muzaffeı ve Sayın Okkeş bu tartış mayı baglayamadüar "Haksız mıyım ho cam" dıye bana dondu Protesor Okkeş Haklı olmasına haklı tabı aına ben yıne de kem kum ettım 'hemen yaıııt vermedım Muzaffer dıreksıyonda, tıafık geıgın, kapı kolunddkı yumuşak mekanızma yuzunden ortam asabüeşsm ıstemedım Bu konu uze ı ıne bıraz duşunmek lazım dıye kıbarca kapattım Neyse kı o sırada 'Paksım'e gelmıştık. Daha sonra bırkaç kaynak karıştınp meslegımızdekı saygın ısımlerden aşagı da yer alan üa gozlernı not aldım labı ko nunun çok zengın boyutlan var ama kafa yapısını çok az bıldıgım Muzaffer ve Prof Okkeş'e seslenecegmı ve gelecektekı taı tışmalanna derınlık ve eksen kazandırabı leceöfinı duşunuyorum Bu mcısı şoyle bır gozlem ' Ideal bu sosyalıst ekonomıde, bılgı uıetınımın (yanı ıcatlann) nduhı o bılgının kulldnıcüannın odemek durumunda kalabı lecegı herhangı bu lıyaltan tamamen ba gımsi7dır' (In an ıdeal socıalıst economy the revvard foı uıventıon vvould be comp letely separated from any charge to the users of the ınformatıon') K] Arrovv Economıc VVelfaıe and the Allocatıon of Resources for Inventıon' ın NBER The Kate and Dııectıon of Inven tıve Actıvıty (Prınceton, N], 1962) Ikıncısı de sarüa buna yanıt gıbı "Bu tur bır sıstem (yanı ıdpal bır sosyalıst ekonomı) yatınmların gerçekleşmesı ısterulen alanlara yonelık yenı bügıleı ı nasü uretecek ve yenı bıkjı uıetılnıesıiK' (AR/GE) ayrüacdk kaynaklaıuı mıktaıına nasıl karar verecek9" "How vvould such a system (dıeal socıalıst economy) produre ınfoımalıon on the desıred dırectıons of uıvestment and on the cruantıtıps ol re.souıceb that should be rommıted to ınvenUon'1 H Denısetz, "Infoımatıon and Fffıcıeni'y Anotheı Vıevvpomt' Journal of Lavv cuıd Economıcs, 1969 Muzatteı ve Pıofesor Okkeş'ın ara sıra hâla tartışıyoı olduklaruıı ışıtıyoıum Bu arada Muzaffeı ın kapı mekanızmasını bu gınşımcı fato kapanı yapmakta kullandı ve koşeyı dondu Pıo fesoı Okkeş kendı ıddıalaı ını ıspatlayan bıı kanıt olaıakkullanıyoı bunu ve Muzalter'ırı kaçudığı fırsata çok uzuluyor, tabı Muzaffer adma Muzaffen tek uzen kendısıne teşek kur edılmek bır taıafa esamesmın bıle okunmayışı Yaratıcüık ve çabasının sonuç larının topluma yayılmasmdan mutlu gorunuyoı Yeruprojeleı ıçmteklıfleralıyoı muş sagdan soldan Kılometre sayaçlarını tahı ıf etmesını ısteyenler bıle olmuş Muzaf fer bunlara yuz verme/ durust çocuktuı Alfıed Unıvcrsıty karaasla@bıgvax alfred edu Kapı dayanmıyorduhocam, ıkı ayda bıı arabayı kaportacıya çekıp contaları, yaylan, Allah ne verdıyse degışürıp oluk gıbı para dokuyorduın Kuç kez de muşte rılerle alıştım bu yuzden. Onların da kabahatı degü tabı, kımı araba vardır kapısıra yavaş çarparsın kapanmaz merpt, kımısı de hızlı çarpılınca şasesı dagılıverecek gıbı yerınden oynar Dernek senın kapüardah bu duzenek ne kadar hızlı çaı paısan çarp aynı yumuşdkJıktd kapatıyor, modern bazı bınalaı ın kapıları gıbı yanı Evet abı, pardon hocam, dılımız alışmış ne yaparsın Duşundurn taşındım, çek tım bızım duldulu mahalledekı boş arsaya, deneye ydiııla bu nıekaruzmayı gelıştırdım Şımdı çok rahatım Allah1 a şukur Mal sahıbıyle aıamızda kapı tamırıne gıden para yuzunden çıkan sogukluklar da şıp dıye ke sıldı Zoıluklar ıratlann dnasıynıışdeılcr Trafık durmuşken şurıu bu daha deneye yırrı Bu ınekdnızma mukemmel, hayret bı şı vdlla Buııu bızım laboratuvarda çocuklaîdbıı aıüatayım Senmuhendısolmalıymış sın Muzaffer Sagol abı, bızden geçtı ditık Du raktakı dıger ba?ı arkadaşlar dd aymsm dan yapmamı ıslıyoı laı kendı arabalarına Yav Muzaffeı' Buyuı hocoın Sen bu ışten bayagı ekmek yıyebı hrsın bılıyoı musun9 Nasıl yanı hoc<ıni'J Aıkadaşlaıdan para alamam, hepsı lyı çocuklar Onlaıddiı degıl, genel olaıak demek ıstedım Senuı bu nıekanızmayı bır uyanık uretıp pazaılamaya başlar yakında O bırı olmazsabır dığeıı farkedıp üyak a, Tofaş'd çıtldtıı onlar da gensmgerıyp sokup ışuı 5/5/20 Malı fılan bılmem de benım ıçın gurur kay na^ı abı, çok ugraştım ustunde hata sız ışlesın dıye, gozumun, elıının, kafdrrnn nuru lyı ya sen sahıp çıkmazsan, başka ları onu sendpn alu Aldıklaıı zanıan senm adını anacaklaıuıı, gozunun, elınm kafarıın nuru ıçın leşekkuı edecekleıinı sanrrıa Se nm uıeltıguı bu bılgı belkı de serıın yaşanıı nı deöaştuebılecek kadar degeılı Ben kımı nasıl engelleyebüıı ım abı kapıdan sokup de baııkanın ka:;asına kıtle yecek halım yok ya O zanıan kımın ne ışı ne yarar Ben serıdıkada temsılcıyken bıze bılgıyı paylaşmarııız geıektıgını, ınsarılaı drasınddkı bılgı hıyerarşısmden dogan eşıt sızlık ve haksızlıkları gıdermemız geıektı gımsoyleıleıdı hep Bıınlaı utopya Mu/affeı, hayal yanı üunyayı bılgılıleı yonetmıyoı mu heıkesın dayısı doktoı olabılu n\P Dunyayı bılım adamları mı yonetı yor hocam 7 Oooo1 keşke oyle olsa Pekı hocam sen şımdı unıversıtede yaptıcjın araştırmadan çıkan sonuçlan, bügüerı der gılerde fılan yayımlamıyor musun9 Evel kayda degeı sonuçlar buldu gıım zaman