Katalog

Karikatür çizmek öğretilebilir (mi?) Karikatür yalnızca yetenek işi mi? Biraz. Ama, karikatürün kurallarının bulunarak bunların öğretilmesi mümkün... Ergun Akleman (*) <s ~ı•••+'• ' • . \ ; 1 K arikatürkehmesı tngilizcede,Turkçe'dekıkaııkatur kelırnesının karşıladıgı kavram ıçın ıkı ay11 kelırne kullanılır Bunlardan cartoon genellık 1P tek kdielı ıçınde bu espıı olan karıkaturlere denır Caııcatuıe kehmesı ıse bır ınsanın abartılarak çızılmış portesı ıçın kullanılır Aslında ış bıraz daha karışık Cartuon kehmesı ayııca kısa çızgı fümler ıçın de kullanılır Bu yazıda geçen karikatür kelımesırıı Turkçedekı genış anlamıyla degıl de lngıüzcedekı dar anldmıyla ınsanların abartılarak çmlmıs pottrelen anlamında kullanıyorum lngılızcedekı carloon kelımesıne kaışılık çızgıespı ı terımını kullanacagım master tezı ıçın bıraz fazla buyuktu Ilk adımda kaı ıkatur çizmek ısteyen hıllauıcıya yaıdım edecek bu mortmg programı hazırlayaıak başlayalım dedım Karıkatur çızrnenın prensıplerını bılen bır kullanıcı bu prensıplerı uygulayarak heı hangı bu programı kullanarak da kaı ıkatur çızebüır Ama bızım amacırnız kankatuı prensıpleıını bıl meyen bır kullanınnm da karıkatuı çızn ıesıne yaıdım ede cek bırprograrn ha/ulanıaktı Bır sure sonra Tuıkıye'ye bu ayhgına gelmıştım Dondugumde ogıencım pıogramın kabasını tamarnlamış dıye fızık yetenegı sadece bu kaç kışıde vaıdu demıyo ı uz Nıye' Çunku toplumların sadece Eınsteın'a degıl, her bılgı ve yetenek duzeymdekı fızıkçıyp ıhtıyacı vaı Bu ıhtıyaçtan dolayı kurallar ve reçeteler bulup, bu kuıallar ve reçetelerı daha çok ınsana ogretrrıeye çalı^ıyoıuz Bu ın sanlar da yeteneklerı olçusunde degışık duzeylerde fızık çı olaıak çalışıyor Karikatür endüstrisi Bugun karıkatur de yavaş yavaş bır erıdustıı hakne gelıyor Her şehırde, sadece o şehırde etkın olan ınsanlaı var O şelırın ciergı, gazete ya da televızyonlarmda tuı et kın ınsanların kaı ıkatuıleı mı çızecek ınsanlaıa ıhtıyaç vaı Ustelık kaııkature sadece deıgıleıde ya da gazetelerde decjıl, fümleıde ve televızyonda da ıhtıyaç vaı Insan yuzlerrnın ve vucutlannın uç boyutlu mndellermı yapabılmek ıçın kesınlıkle karıkatur bılrnek gerpklı Yanı başka bırdeyışlp aynen fızıkçılprde oldugu cnbı de gışık yeteneklerdekı ınsdnlaıa ıhtıyaç vaı Boyle (iuşununce karıkatuıcu yetıştırmek ıçuı de once kar ıkatuı un kuıallaı ının bulunması bu kurallara dayalı kaı ıkatuı yapma ı eçetelen çıkartılması ve bu kuı allaı ve reçetelerın ogretümesı gerekıyor ABD'de çok sayıda karikatür, çızgı esprı ve çızgııonıan uıetılmesınc kaışın, "saygın" kutuphaneleıde bunlara ayrılmış bolumler son derece cılızdır Kıtabevlennde çızgı esprı VP çızgıroman kıtaplaıı bulmak kutuphaneleıden cialıa kolaydıı Ustelık çızgıroman ııçn ozel kıtdbevlerı, bu kıta bevlerını besleyen buyuk sayıda çızqı esprı ve çızgıroman koleksıyoncusu vaıdıı Bazı çızgı ro manlaı ınanılmaz fıyatlaıdan el degıştuır Ama karikatür ıçın aynı şeylerı soylemek mumkun degıl Kaııkatuı uzerıne yazümış kıtap bulmak neredeyse mumkun degıldır Sankı gazete ve magazın koşelerınde kalrnış gıbıdıı kaııka tur Koleksıyonunu yapmak ıçın dergı ve magazın kesmenız, Ingılteıe'dekı Spıttmg Images ya da Turkıye'dekı Pkstıpleı gıbı pıogramları vıdeoya kaydetrnenız gerekır Bu bıraz da kaı ıkaturun tekrar tekraı tuketılmesının mumkun olmamasından olabılıı Bır çızgı ıomanı yuzlerce deta okuyabüırsmız, ama karıkatui'lerden oluşmuş kıtaba bu defa bakıp kenara korsunuz Ustelık karıkaturun yaşayabılmesı kankaturu çızılen kujinm yıızunuıı unutulmamış olrnasına baglı. . Boyle olunca karikatür kaçınılrnaz olaı ak po puler olmak zor uno^a Ben devamlı olarak çızgı esprı, çızgı roman ve kaııkatur kıtabı toplamaya İlk karikatür ustalanndan Charles Philipon'un Imparator Louis çalıştıgım halde kutuphanemde sadece karıkatuPhillippe'i ayva olarak çizdiği karikatür. ıe adanmış kıtap sayısı çok az Karıkatur oncusu Charles PrnlıponyaddAmerıkd'dd kaııkatuı oncusuThu tı Ama yazdıgıprogram sadece bu morfrng programı ıdı mas Nest'ın bugune kadar sadece bu ıkı karıkatuı uyle Orı tane degısık tıpte resım dosyasın lokuyabüen, bır ış karşılaştım AlHııschfeld Davın Levıne, RalphSteadman yapmak ıçın on beş dugmeye basmayı geıektıren karıka Raman l.uııe, Oıı Hofmeckleı, Tayloı Jones gıbı çeşıtlı tuıcuye hıçbırşekılde yardımcı olrnayacak bırpıogıam deıgılerde rastladıgımız kaııkaturıstlerm eserlerının ço Karıkatur prensıplprını uygulamadıgı ıçın buısı o gunu on yıl soıua bulmak heı halde çok zor olacak programı kullanıp karıkatuı çızmeye çalıştıgında oıtaya karıkatur degıl, bozulrrıuş lesımler çüayordu Programı Karikatür çizmek öğretilebilir mi? ben kullandrgımda karıkatur pıensıplermı uyguladıgım 1997yılındabu konleıarıs ıçın Ibmrıloyagıtmışuın dan fotogıafları kolayca karıkature çevuebılıyordum PaToıonto'daçokdegışıkkıtabevlerıbuldum Bu kıtabevın radıgmaları yıkmak zoı dıyorum Çunku bu surpcm sonunde o gune kadar gormedıgım bır kıtap gozume çarpü Len da karıkatuı prensıplerı kullanümca karıkatur çızılebüeRoodman'ın Karıkalur Nasıl Çızüıı adlı kıtabı Pek umutlu cegı sonucuna varacak yerde ogrencım karıkaturun yeolmamaya çalışaıak kıtabm kapagını açtım Açar açmaz tenek ışı olduguna ıyıden ıyıye mandı Tanı o sıralar Pı da bayıldım Roodman msan yuzlerını abartmanın prenxar'dan ış tekufı aldı Tezını bıteremeden College Statı sıplerını yakalamaya çahşmıştı on'dan aynldı Pıxar gıbı uç boyutlu anunasyon frrmala O sırada bu ogrencım master tezı aşamasına gelrında ış yuku oylesuıe agııdu kı tezı yarıda bırakınca bımıştı Kıtabı gosterdım Odabayüdı Benım hedefun her tırmesıne ımkân yoktur ınsarun hangı bır fümı karıkaturfılme çevırmektı Mesela elınızde Ben bu olayın sonucunda karıkaturun tamamen yeSuleyman Demırel ın bır konuşması olsuıı Bu konuşma tenek ışı oldugu ınancının yüalmasının çok zor oldugunu sındakı bır resım uzerınde oynayıp o resmı karıkature çe faık ettım Tabu kı yetenegm onemsız oldugunu soylemıvıreceksınız Sonra da yaptıgıruz degışıkhgın dıger resım yorum Ama yetenek sadece karıkaturde degıl matematere nasıl uygulanacagını belrrteceksınız Sonra bügısayar tık, fızık gıbı alanlarda da onemlı Yıne de fızıgı matema yardımıyla butun fılm Suleyman Demırel'ın brr karıkatutıgı ogretebüıyoruz runun konuşması halıne çevrüecek Ikbıı bu amaç, bu Fızık bolumlerını bıtıren heı ınsan Eınsteın olmuyor 573/« Karikatür bilime benziyor mu? Kaı ıkatur yaprnayı ogretmek ıçm kaı ıkatu zıre edılecek ınsan, dıgeı ınsanlaıdan ayıran farklılıkların nasıl keşfedılecegının ogretümesı geıekıyoı Eger bır ınsan bu farklılıkları keşfe derse bu keşfını bır desen, bır yaglıboya tablo bır heykel ya da uç boyutlu bır anımasyon gıbı brr yapıta donuşturebıhr Faıklılıkları keşfetmek ılk bakışta kolay gelebüır Çunku başar ılı bu ka rıkaturcie tasvır edılen kaşıyı msanlaruı çogu ta nıdıgına gore ınsanlar herhangı bır ınsanı dıger ınsanlardan ayıran ozellıkleıı bıhnçsız de olsa bılıyor olmalılar Ama bılmç ustune çıkarılma mış bılgı karıkatur çızmeye yaramıyor Bu bılgıyı gun ışıgına çıkarmak ıse çok kolay (iegıl Yıne fızıkten bır ornek verırsern Ilk ayagımız uzerınde yuruyebıldıgımıze gore ıkı ayak uzerındp yurumeyı kontıol eden mekanızmayı bılırıçsı/ olaıak da olsa bılıyor olmahyız Ama hıç fızık deısı almadan kendı kendımıze bu h)\ gıyı bılınçustumuze çıkanp yurumeyı kontrol eden denklemleı ı yazabümenuz hıç de kolay degü Fızık dersınde kolayca arılatılaubılgıleım elde edıl mesı de bıldıgınız gıbı kolay olmadı Çogunun aduu ha üılamadıgımız bınlerce bılımcı taş ustune taş koyarak ma kaleler yazarak tartışarakbu bılgılpn oluştuıdulaı Karı katurculerın farklılıkları keşfetrnesının bılımcıleı ın bılgı oluşturmasına benzedıgını duşunuyorum Bılımle uğra şanlar bulduklarrnı makfüe y<ıyımlayajak d:geı msanlara sunuyorlar Onlarm yazdıklanndcuı yola çıkan dıgeı len buluşları datıa ılerı goturuyoılar Benzer şehlde herhan gı bır ınsafrmeşhur oldugunda karıkaturculer onun karıkaturunu çızmeye başlıyoılar Her kaııkatur, o ınsanın ozellıklerını keşfeden bır makale gıbı dıger karıkatuırulere yol gosterıyor ve kankaturu çızılen ınsanı dıger uısanlardan ayıran ozellıklerı keşfedümesıne yardım edıyor Yanı karıkaturculer aynen bılımcıler gıbı bu"lıkte karıkaturunu çızdıklerı uısanı dıger ınsanlardan ayıran ozellıklerı keşfedıyorlar Yeni bir yöntem Ama kaııkaturde bılımdekıne benzer toplu olarak keşıf yapılabılmesı sadece çok çok meşhur ınsanlar ıçın mumkun olabüıyor Meşhur olmayan ınsarıları dıger msanlaıdan ayıran farklıhklann nasıl keşfedüecegıne ılışkın yon