Katalog

Kızarmış ekmekte kanser riski Sevıl Duvara Aylak Bilgi M. Emin Ceylan Ortalama insan... Kışılığı sılınmeye yuz tutmuş olsa da, çarpıcı yonler taşıyor sıradan ınsan Şoyle bır gozumden geçırınce hemen tanıyorum onu Ne çok sevılen, ne hıç sevılmeyendır Ne çok başarılı, ne de tumden başarısızdır Guzel sayılmasa da yuzune bakılır Zengın değıldır, zengıne ozenendır Bazen muhtaçlara ekmek parası verecek kadar ı omerttır Sınırlenebılır, ama yumuşakbaşlı bılınır Tutsaklıktan rahatsız olur, ozgurluğu tanımlayamasa da, ozgur olduğunu duşunur Genelde tembeldır, başkaları ıçm çalışmayı ve ovgu almayı sever Bazen bır çıçeğe eğıldığı, bır hayvana sokulduğu olur Kavgayı bılırım der, ama kaçmaktan yuksunmesı kısa surer Kıskançgıbı durur, fakat gerçek mı, yoksa eşıne karşı mı oyle gorunmek ıstedığı anlaşılamaz Fedakâr olduğu da gorulmuştur Bayram namazlarında bulunduğu olur, cuma namazlarına gıtmek gerekır dıye de soylenır Memleket meselelennde sınırlenır Kızı ıçm ıçınden dua eder, oğluyla ovunur Arabamı değıştırsem dıye duşunur, perde değıştırmek ısteyen karısmı atlatır Yanmda sıgara ıçmeyen oğlunu şımartır Pı/amayı erken gıyer, çorapla uyur Ingılızce kelıme telaffuzunda zorlanır, zorlanmadıklarmı Turkçe konuşmanın ıçınde fazlaca kullanır Bır grup polıtıkacıya mutlaka kufreder Içkıyı lyı de ıçebılır, kararmda da ıçebılır, hıç te ıçmeyebılır Yalan soyler, fakat yalan soyleyenlere karşı serttır ve yalanm kotuluğu konusunda her sohbette bır paragraf açar Çorbayı değıl, dolmayı sever, kuruyemışten vazgeçmez Aksamdan kalmış bulaşığa, koltuk ustundekı pı/amaya ve ayağa dolaşan çocuğa sınırlenır Guneş gozluğunu takmaya utanır, cebınden tasırır Derecelı gozluğunu, çoluk çocuğa ustten bakışla gozdağı vereceğı akşam saatınde takar Gazete okur, okuduklarını evde değıl, ertesı gun ışte kendı yorumu olarak konusur Kıtap okumaz, çocuklara ders ıçm kızar, kuser Mukremın'ı sever, Kırca'ların bırını dınler, otekıne guler, maça yetışır Bu ortalama ınsanda ne vardır, nereden gelır? Duşunce insanın Sıradanlık, son onyıllarda artesas işlevi değilse, mış olsa da aslında yuzyıllardır vardır ve butun toplumlara aıttır Yuz geride kalan sadece yıllardır "sıradan", "bayağı", "norsıradanlık mıdır? mal", "halk tıpı", "basıt" gıbı tanımlamalar almış, buyuk ıdeallerı olmamış, hıçbır amaç uğruna yorulmayan, kendını çoğunlukla one koymaya çalışan, ısrarcı değıl, vazgeçıcı ve kabullenıcı olan, utanmayı ve kavgayı bılen, arasından çoğu kez 1yı tıcaret erbabı çıkartan bu tıp ınsanın, çok az değışerek hep varolması, benı nedense sıradanm çok kuvvetlı olduğuna mandırmıştır Hayatım boyunca bu ınsana galıp gelmeye çalıştığımı ıtıraf etmelıyım Onlara karşı mevzıı başanlar kazansam da, sonunda hep kendımı yenılmış hıssederım Yaptığım onca çabaya, sessız bır guluşun arkasından sırıtan çok zedeleyıa bır alayla cevap verırler Kalabalıktırlar, aralarma almazlar, gerçektırler ve kazanırlar, guçludurler, çunku bırbırlerıyle dayanışırlar Sahıp olurlar, çunku tekrar ısteme yuzsuzudurler O yuzden duşkun oldum bu ınsana ve merak ettım Toplum varlığının temel taşı olan, hepımız yaşlandıkça oraya doğru yaklaştığımız bu sıradanlığın tılsımı nedır7 Bu nedır bılıyor musunuz, "tam da gobeğmden " ınsana aıt olmaktır Bu gerçeklıktır, o nedenle surdurulebılır Bu somutluktur, elle tutulur ve hıtap eder Onun ıçm kabul etmelıyız kı, zaman zaman yalan soylemek te ınsana aıttır, fedakâr olmak ta Baklavayı sevmek de, zayıf kalmayı ıstemek te, gunluk gıysılerle rahatlığı ve pahalı gıysılerle gostenşlı durmayı ıstemek te, çelışkılerle dolu gorunse de hep ınsana aıttır Insan zoru gorunce kaçmalı, kolayı gorunce haklamalıdır Faydayı gorunce koşmalı, zararı sezınce de "kıvırmalı"dır Insanın, butun duşunsel yapısmını sıyırıp alsak, davranış şeklı boyle kalmaz mı Oyle davranmayı engelleyen nokta duşunce ıse, duşunce ınsanın çok turev bır ışlevıdır Esas gıbı gorunse de, asla temel değıldır Içgudu ve duygularımız koktedır Yanı asıl sağlam noktamız orasıdır Halbukı hep gostenşlı, hep temız, hep en lyı, hep bırıncı olmayı ne kadar çok ısterız Oysa bunların hıçbırısı doğrudan değıl de, dolaylı olarak ınsana, yanı ınsanın yarattığı kulture aıttır O zaman şunu soyleyebılırız Kultur ınsanın belkı negatıf bır yansısı gıbı kabul edılebılır ya da ınsanın kendını bılmçaltında soyut bır reddedışıdır denebılır Kendını somut bır kabullenme ıse, ancak ıçgudusel ve duy gusal olabılır 561/9 ıTkmek yapımı Mısır dd çok eskı çaglardan beı ı var llk zamanlaı ekmek yapmak ıçm ıyıce kızdıı ılmış. taşlaı somaları ıse ocakların ustune konaıı ızgaralar kullanılmış ve fırının ıcadından sonra da bıldıgımız anlamda ekmek yapümaya başlanmış Romada ınsanlar ekmeklerıru evlerındekı unnlarda pışırırlerdı Ek mek yemek dlışkanlıgı Roma Impdratorlugu na Italya dan yayüdı Bıı çogumuz ıçm kahvaltılaıın vazgeçıl mez bu parçası kızaımış ekmektıı Ekmegın bayatlık etkısını gıdeıdıgı kadar aynı zamanda daha lezzetlı oldugu ıçm de severek yedıgımız kızarmış ekmek ashnda sağlıgımız ıçın tehlıkelı de olabılır Karbon ıçeren maddelerm erken bolun mesmde yanmanın tamamlanmadıgı durum larda benzo[a]pıren dıye adlandınlan bır hıd rokarbon bıleşıgı oluşur Bu büeşık kızarmış ekmegın komurleşen bolumunde (aynı zaman da mangdldd pışen etırı komurleşen bolumunde ve sıgara dumanında da) bulunuyor Karsınojen bır madde floresans tayfinda karakterısiık ozellıkler gosterır Benzo[a]pı ren m floresans tayu zıft, katran ve dığer kan ser yapan maddelerde bulunan yuzlerce hıd E kmegm ük uygarlıklarla bırlıkte Uzak doguda ortaya çıktıgı tahmın edılıyor : rokarbonun toplarn fioresarıs tayfından çok daha şıddetlı Dolayısıyld bu rnaddenm de etkılı bır karsmojen oldugu goruluyor Kansere sebep olan bırçok madde (kar smojen) aynı zamanda mutasyona da sebep olur Kımyasal karsınojenlerın çogu elektrofılık tır (negatıf yuk seven) ve DNArannegatıf yuk lu merkezıne baglanarak mutasyonlard sebep olur Bu mutasyonlar da, kansere yol açan olaylar /ırıurını başlatır Karbon ve hıdrojen atom larından oluşan hıdrokaıbonlar fazla leaktıf ve normalde elektrofılık de degıller Fakat hıdro karbonlar aynı zamanda organık bıleşıkler olduklanndan suda çozunmez Vucut suda çozunmeyen bu mdddelerı dışarı atabılmek ıçm kımydsdl degışırnler yaratır Bu degışımler reaktıf olnidyan bır hıdrokarbonu zararlı bır karsınojene çevırebılır Besın maddelerını tuketırken bümçlı dav ranmanın bıze çok yararı vardır Kaynaklar: VVeaveı RF, HedrıckPVV Genetıcs Huang MT Osawa T Ho CT Rosen TR Food Phytochemıcals for Cancer Preven tıon HmdeyJ, Bıologıcal Aspects of Cdiıcer Hıeger I Carcınojenesıs Biyolojik saatler sadece beyinde yok A BD Ulusal Bılım Vakfı mn Bıyolojık Saat Araştırma Merkez mde çalışan bır grup bılım adamı M saatlık rıtmın (bıyolojık saat) beyın tarafindan yonetıldıgı goru şunu çuruttu Araştnmacılar San Dıogo Kalıfornıya da kı Scrıpps Araştırma Enstıtusu nden hucre bı yologu Steve Kay m başkanhgında gunluk rıtmı anJdmak ıçm meyve smegını (Drosophıla melanogdster) model olardk kullandılar Araştırdrkldrı dyrı vucut bolumlerınm bırbırlerınden bagımsız olardk dydınlık/kdrdnlık dongusun dekı degışımlere teph gosterıp gostermedı grydı Saatgenleıı çevıesel ışık değışımlerme gore her bır organda aktıileşıyorlar ya da su suyorlar Bılım adamları saat hurrelermm ve dokuldrmın yerlerırıın dnlaşılrnası ıçm çalışıyorlar Hangı gen ve protemlerın bıyolojık çaıkı rneydana getııdıgını ogrcnmeyı umuyorlar Bu gelışmelerm jet lag vardıya ışlerı ve mevsım sel depresyon gıbı duzensızlıklerm sebep ol duğu hastalıklarm tedavısmde yenı strdtejıler saglayacağına maruyorlar Ulusal Bılım Vakfı nın sınırbılım programını yoneten Chııstopheı Platt 'Bu sonuçlar kaınidşık oıyanızmaldiddkı hucresel forıksı yenlaı m zamanlamasınm nasıl kontrol edıldığı nı cmlamddd temeh oluşturuyor Bu ılerleme, bır mo(iel sısternle çdlışrnanm ne kadar etkılı oldugurıu gosterıyor dıyoı Bulgular vucut saatının beyın dışında bırçok dokuda bagımsız ışledıgını gosterıyor Araştırmacüar bıyolojık olarak ışıklı olan canlılardan ıpuçları aldıldr Meyve sınegının saat DNA sını denızdndsı ya dd dteşbocegınden aldıkldrı parlama genlerıyle bırleştırdıler Steve Kay durumu 'Hayvanın tum vucu dundan alman dokulann parlaması beymden bagımsız olarak bırçok saatm çahştıgını goste rıyor" dıye açıklıyor Normal aydınlık/karanlık şartlannda saat genlerı vucudun her bolumunde baş gogus ve katırı rıtmık oldrak parlıyor Saat genlerı o/ellıkle kıl koklerı bacak kdnat dnterı ve buıunddkı kımyasal duyum bolgelermde daha bellı Son çalışmalarda memelılerdekı saat genı belırlendı ve başka benzer bır gen farenın tum vucudunda bulundu Kay e gore meyve smegındekı beymdısı saat genlerınm bulunması msanlar ıçm de geçerlı olabılır Bu duıumdd denmız kaidcıgerımız ve dıger ot ganlaıımız yerel fonksıyonlarını kontrol etmek ıçm kendı saatlerını kullanıyorlar Sevıl Duvara http //wwwscıencedaılycom