Katalog

RMALARI ıaya doğru yenı kabuklardan oluşan garıp karışımı buldu, yıllanmış yuzeyınde kraterlerın omuz omuza verdıklerı Callisto goruntulerını bize ulaştırdı, çapları 80 kılometreden az olan uç yenı uydunun varlığını saptadı. Voyager I ve II şımdı gu neşın, sırasıyla, yaklaşık 10 mılyar yıl ve 8 mılyar kılometre uzağındalar Işlevlerını olumlu bır bıçımde surduren araçların radyoaktıf guç uretıcılerı bılım adamlarının umduklarından da lyı çalışıyor Yakınlarda resmı çekılecek bır nesnenın olmaması durumunda, uzay aracının ıçındekı kameralar devreden çıkıyor Ancak Voyager ekıbı her gun onemlı verıler elde edıyor Araçlar hâlâ guneşın manyetik alanının gücünü ve yönünu hesaplıyorlar Bu alanda guneşın yuzeyınden yayılan plazma ya da elektrık yuklu zerrecıkler olan guneş ruzgârları ıle kaçınılmaz olarak etkılenıyor Plazma bu manyetık alanın denetımı altında akarken, aynı zamanda da alana destek verıp koruyor Bu karşılıklı bağımlılık buyuk bır karmaşıklığa neden oluyor Manyetık alan, her 27 gunde bır eksenı çevresındekı donuşunu tamamlayan guneş tarafından durduruluyor Ancak guneşın ruzgârları aynı hızla devınmedığınden, Guneş Sıstemı'nın kenarındakı manyetık alan buku lup bır yay gıbı sarılıyor Voyager olçumlerı bu uzaklıkta manyetık alamn karmaşık yapısına ışık tutuyor neer tarafından ulaştırılan olçumler bu uda tek bır goruşe olanak tanıdı Bu jmler ters yonde yol almakta olan Voer'ın olçumlerıyle karşılaştırılacak ıeş'ın manyetık alanı Dunya'yı bu tur ı etkılerden koruyor olabılecegınden, jzaklıktakı kozmik ışın olçümleri bubır onem taşıyor Pıonoer'den elde ecek son olçumlerın bu koruma etkın ne denlı guçlu olduğunu anlamımıza dımcı olması beklenıyor. "helıopauseguneşın dur noktası"dır Bu sınırlar arasındakı uzaklık çeşıtlı etmenlere gore değışır. Öncelıkle, yıldızlararası ortamın yoğunluk ve hızı, daha sonra da yıldızlararası manyetık alanın gucu ve yonu bu uzaklıgı belırleyen et menlerdır Bu etmenler henuz bılınmemekle bırlıkte, Voyager sınırın konumunu belırler belırlemez bu konuda bır bılgı elde edılebılır Yıldızlararası ortamın yoğunluğunun oğrenılmesı, guneşın yakın çevresıyle yıldızlararası ortam arasında bır kıyaslamaya da olanak tanıyabılır Voyager sınırı aşınca, aracın ıçındekı ızgeolçerden yararlanarak Guneş Sıstemi'ni oluşturan maddenin çozümlemesini yapacak, plazma ızgeolçerlerı sayesınde bu maddeyı oluşturan elementlerın yoğunluklarını belıfleyecek Bu maddenin neden oluştuğunun kesın olarak bılınme sı gokadanın kımyasal evrımıne ışık tutacak, Guneş Sıstemı'nın ortaya çıkışından önce ne gıbı koşulların egemen olduğunu kavramamıza yardımcı olacak lyı de Voyager bu dalgaya ne zaman çarpacak? Kımse bu konuda emın olmamakla bırlıkte, Voyager boyle bır dalganın varlığını kanıtlayan çarpıcı Ipuçları ele geçırmış durumda Mayıs 1993'te uzay aracı, Guneş Sıstemı'nın dışından geldığı sanılan gızemlı radyo sınyallerı yakaladı Bılım adamları bu sınyallerın guneş patlamalarının sınıra çarpması sonucunda oluştuğuna ınanıyor Guneş patlamalarının uzaklığının, patlamaların sınıra ulaşması ıçın gereklı olan surenın hesaplanmasıyla bulunabıleceğıne ınanan bılım adamları şaşırtıcı sonuçlarla karşılaştılar Uzaybılımcıler bu tur radyo sınyallerının çarpışmanın etkısıyle ansızın duşen hızdan oturu meydana geldığıne ınanıyorlardı Ama Voyager bu uzaklığın çok otesınde olduğuna gore, bır yanlışlık soz konusuydu. Pioneer Takvimi I.S. 4 milyon yıl Pioneer 11 Lambda Aquila yıldızının yanından geçerek Gokadanın merkezine doğru yol alacak. 01.04.97 Pioneer 10 ile son kez iletişim kuruldu. 30.09.95 Güneşten 445 AU uzaklıkta, dünyanın uzak aracının duyargası kapsamı dışına çıkmasıyla, Pioneer 11 ile olan iletişim kesildi. 13.06.83 Pioneer 10 Neptün'ün yörüngesi dışına çıkarak ilk kez bir gezegenin yörüngesi dışına çıkan uzay aracı nıteliğını kazandı. 07.09.79 Uzayda geçen beş yılın ardından, Pioneer 11 Satürn ile bujuşmasına beş saniye gecikir. 02.02.74 Jüpiter'in yoğun çekim gücünden yararlanmak suretiyle Pioneer 11 uzay aracı rotasını Satürn yönüne çevirir. 03.12.73 Pioneer 10 ilk kez Jüpiter yakınından uçan ve onun resimlerini çeken uzay aracı olma özellığıni kazanır. 05.04.73 Pioneer 11 kardeşi Pioneer 10'un izinden Jüpiter'e gitmek üzere uzaya fırlatılır. 27.09.72 Pioneer 10 Mars ile Jüpiter arasındaki asteroit alanını başarıyla geçer. 07.03.72 Pioneer 10 uzaya fırlatılır, 11 saat sonra Ay'ı ve yalnızca 12 haftada Mars yörüngesini geçer. 5307 Yanlış kestirim Yapılan hesaplamalar radyo dal galarının çok daha uzaklarda, yaklaşık 18 mılyar kılometre otede meydana geldığını ortaya koyuyordu Durum boyle olunca bılım adamları goruşlerınde bır değışıklık yapmak zorunda kaldılar Buna gore, sınyaller guneşın dur noktasından gelıyor olmalıydı Bu tartışmalardan yola çıkıldığın da, çarpışmanın da 13 mılyar kılometre uzaklıkta oluşması gerekıyor Bu kestirim doğruysa, Voyager I bır olasılıkla bu sınırı 2001 yılında geçecek Bu noktadan sonra Voyager'ın daha ne kadar dayanacağı bılınmıyor Araç en azından 20 mılyar kılometrelık bır uzaklığa ulaşabılecek guce sahıp. Ancak o donemde NASA gorevı surdurecek maddı olanaklara sahıp olmayabılır Voyager uzay araçları her gun 14 saat boyunca 19 kışılık bır ekıp tarafından ızlenıyor Çalışma saatlerı dışında ortaya çıkacak herhangı bır terslık bılgısayarlar aracılığıyla 24 saat nobet tutan ekıp uyelerınden bırıne ıletılıyor Gorulduğu gıbı, bu son kerte masraflı bır ış. Güneşin dur noktası bulunduktan sonra Pıoneer ve Voyager uzay araçlarının ınsanlık ıçın yerıne getıreceklerı son bır gorevlerı var Bu araçlar, yakıtsız ve herhangı bır çekım gucunun etkısı olmaksızın, uzayın daha da derinliklerine dalacaklar Enınde sonunda, 33 bın yıl sonra, Pıoneer 10, Andromeda takımyıldızı ıçındekı Ross 248 yıldızına ulaşacak 325 bın yıl sonra lyıce yıpranmış bır Voyager II parlak yıldız Sırıus'a 0,7 ışık yılı uzaklıktakı bır alanın ıçınden suzulup geçecek Yavaşça Gokada'nın merkezıne doğru ılerleyecek olan Pıoneer 11 ıse, buyuk bır olasılıkla, oraya varışından çok once yıldızlararası tozlara çarparak yok olacak Voyager ve Pıoneer uzay araçlarının yok olması bılım açısından çok buyuk bır kayıp olacak Boylesıne bır yok oluş yaşanmadan bır ıkı onemlı bılgı daha elde etmeyı umıt eden bılım adamları, bugune dek elde edılen bulguların bıle sayısız duşu gerçeğe donuşturmeye yettığıne ınanıyorlar. Kaynak:New Scientist 22 Mart 1997 yrek diziliş on gezının de tamamlanmasıyla yda yalnızca Voyager gemılerı kalmış ;ak Bu uzay gezılerının amacı, sısteen uzağındakı gezegenlerın çok engorulen bır geometrik diziliş bıçıden yararlanmaktı Jüpiter, Satürn, )tün ve Uranüs'un dızılışlerı kımı zaT uzay aracının daha buyuk motorlara 3k kalmadan bır gezegenden otekıne mesıne olanak tanır Çekım gucunun Jımıyla gerçekleşen bu yontem Nepe uçuş suresını 30 yıldan 12 yıla ındı rır Soz konusu dızılış 176 yılda bır kez meydana gelır Voyager uzay araçları bır yığın yenı buluşa damga vurdu. Bu araçlar ıçındekı kameralar bıze Jüpiter'in atmosferinde meydana gelen fırtınaları gozler onune seren buyuleyıcı goruntuler ulaştırdı, Jupıter'ın, yeryuzunden gorulmesı olanaksız olan ve Pıoneer'lerın de gozunden kaçan, halkasını saptadı Uzay aracı 1979 yılında Jüpiter'in uydularının ılk goruntulerını elde ettı Voyager I, lo uzerınde etkın yanardağlar bulunduğunu ortaya koyan kanıtlar ele geçırdı Soz konusu yanardağların puskurttuğu lavlar oylesıne yoğun kı, çok sayıda kukurt ve oksıjen zerrecığı Jupıter'ın yorungesıne gırmekte ve bu gezegenın ışınırn kuşakları ıçındekı elektrık yuklu parçacıkların ana kaynağını oluşturmaktadır Uzmanlık konusu gezegenler olan uzaybılımcıler, Europa uzerındekı kalıcı buz okyanuslarını bulan Voyager araçlarına çok şey borçlular Kımı bılım adamları b katmanın altında sıvı okyanusların bulunması durumunda, Europa'nın dünyamız dışında yaşam belirtileri taşıyan en güçlü aday olduğuna ınanıyor Uzay aracı ayrıca Ganymede uzerındekı eskı ve Şok dalgaları Ne var kı, Voyagerın en çarpıcı buluşu belkı de kısa bır sure sonra bomba gıbı patlayacak Uzaybılımcıler Voyager l'ın her an guneşın dev şok dalgasına çarpacağına ınanıyor Guneş ve gezegenler, Gokadamızda başıboş dolaşan ve yolculuklarını Evren'ın doğuşundan arta kalan, yaşamın ozunu oluşturan bır madde denızı ıçınde gerçekleştıren gezgınlerdır. Mıktarı gıderek azalan bu gaz ve plazma karışımına yıldızlararası ortam adı verılır Guneşın bu karışım ıçındekı devınımı guneş ruzgârını sıkıştırarak bır uçta devınım yonunde bır yayın, otekı uçta ıse kuyrukluyıldızı andıran bır kuyruğun oluşmasına yol açar Guneşın etkısı altındakı ve henuz hıçbır uzay aracının aşamadığı bu bolgeye güneşküre (helyosfer) adı verılır Durum boyle olunca, yıldızlararası ortam ıle ılgılı bılgıler de yok denecek denlı az Bılım adamları yıldızlararası ortamın otekı yıldızlardan gelen ışığı emdığını yeryuzunden gorebılıyor ve olçumlerden yo ğunluğunun santımetrekup başına yaklaşık 0,05 zerrecık olduğunu belırtıyorlar Buna kıyasla, guneşte santımetrekup başına yaklaşık 10 zerrecık duşerken, soluduğumuz aynı mıktarda hava yaklaşık 27x101B zerrecık bulunuyor Bılım adamlarına gore bu zerrecıkler ışık hızının al tında, sanıyede yaklaşık 2026 kılometrelık bır hızla devınıyor Bu hız, sanıyede 800 kılometreye ulaşan korkunç bır hızla devınen guneş ruzgârına kıyasla çok duşuk Sınırın yapısının son kerte karmaşık olacığı sanılıyor Bılım adamları guneş ruzgârının yıldızlararası ortamla buluştuğu yerde hızın ansızın azalması sonucunda bır şok dalgasının oluşacağına ınanıyorlar Dahası, yıldızlararası ortamdakı zerrecıklerın yarattığı basıncın guneş ruzgârının basıncına eşıt olduğu bır nokta bulacaklarına ınanıyorlar Bu nokta, ortalığı kasıp kavuran guneş ruzgârının yıldızlararası ruzgârlar tarafından gerı tepıldığı Rıta Urgan