Katalog

UZAY ARA Şok dalgasıyla çarpış I.S. 100 Bu tarihe gelindiğinde Voyager uzay araçları yıldızlararası tozlarla çarpışmaları sonucu yok olmuş olacak I.S. 40.000 Voyager uzay gemileri AC 79 3888 adıyla bilinen bir yıldızın bir ışık yılı uzaklığında olacak. 2020 Voyager güç sistemleri artık tek bir aygıta bile güç sağlayamayacak denli tükenmiş olacak. 2000/2001 Voyager uzay araçları güneş rüzgârlarıyla yıldızlararası maddelerin karşılaştıkları şok sınırından geçecek. 25.05.89 Voyager II Neptün ile karşılaşır ve bu gezegenle ilgili kısmi bir halka sistemini Uzay aracı Voyager ı'in Güneş Sistemi'nin kıyısında bulunan dev bir şok dalgasıyla çarpışacağı belirtiliyor. Uzay araçları, Güneş Sistemi içini ve uzayı keşif gezilerinin en heyecanlı dönemine girdi. ASA, dünyamıza en uzak araştırma gemisine son bir görev yüklüyor. Uzayda geçirdiği 25 yılın ardından, Pioneer 10 şimdi güneşin tam 10 milyar kilometre uzağında bulunuyor. Bu öylesine büyük bir uzaklık ki, uzay gemisinin ilettiğı veriler ışık hızıyla yeryüzüne dokuz saati aşkın bir sürede ulaşıyor. Ne yazık ki NASA, Pioneer'in son soluğunu vermeden önce gerçekleştireceği görkemli kapanışa maddi destek verecek güce sahıp değıl. Meslek yaşamının büyük bir bölümünü bu tasarıya adayan Fred VVİrth, elde edüen bulguların NASA tarafından gerek boyut gerekse bilimsel önem açısından yılda 500 bin dolarlık bir harcamaya değecek nitelikte bulunmadığını belirtiyor. öte yandan, Pioneer 10'un da gıderek çaptan düştüğü bildiriliyor. önümüzdeki yılın sonunda, Pioneer 10'un, tıpkı iki yıl bnce sesi sedası kesilen kardeş uzay gemisi Pioneer 11 gibi yok olması bekleniyor. Pioneer 11'i uzaya fırlatılışından kısa bir süre önce bir grup matematikçi ortaya bir görüş attı. Pioneer 11 eğer Jüpiter'e uygun bir hız ve uzaklıkta ulaşırsa, gezegenin korkunç kütlesi uzay aracını başka bir yöne çekebilirdi. "Uzay bilardosunun kurallarına göre oynanması durumunda, sonuç havadan kazanılmış bir Satüm gezisi olabilirdi." öyle de oldu. Bu arada Pioneer 10 Jüpiter'e ulaşan ilk uzay aracı oldu. Jüpiter çevresinde gerçekleştirdığı uçuşlar sırasında gezegenin dev manyetik alanı incelendi. Çoğu gezegenin kendi manyetik alanları vardır. Bunlar güneşten gelen esintilerle etkileşim içinde olduklarından gezegenlerin çevresinde kuyrukluyıldız biçiminde boşiuklar oluştururlar. Manyetoküre adı verılen bu boşluklar elektnk yüklü parçacıkları ele geçirerek bunların korkunç bir hızla dönmelerıne ve gezegen çevresinde ışınım halkaları oluşturmalarına neden olurlar. Işınım kuşakları uzay araçları içın cıddi bir çekincedir. Dünyanın çevresindekiler oradan geçmekte olan uzay aracının ıçındekı elektronik donanımın kavrulmasına yol açarlar. Jüpiter çevresindekıler ıse bunlardan bin kat daha güçlüdür. iyi yolculuklar Bununla birlikte, Güneş Sistemi dışındaki uzayın araştmlması süreci daha yeni yeni başlıyor. Çok daha gelişmiş iki uzay gemisi Pioneer'lerı izlıyor. Önceki uzay gemılerıne kıyasla çok daha iyı bir donanıma sahip olan ve işlevlerini 21. yüzyıla dek sürdürebilecek güçtekı Voyager I ve II, Plüto'nun yörüngesini çoktan aştı bile. Voyager uçuşları şimdiden tarihin en başarılı uzay uçuşları arasında yer alıyor. Uzay araçları hâlâ bizlere Güneş, Güneş Sistemi ve onun Samanyolu içindeki konumu ile ılgılı bilgılerimizi rafa kaldırabileceğimiz nitelikte yepyeni bulgular ulaştırıyorlar. Dahası, Voyager I belki de en göz kamaştırıcı buluşunun eşiğinde. Uzaybilimciler aracın Güneş Sistemi'nin kıyısındaki dev bir şok datgasına çarpmak üzere olduğuna inanıyorlar. Güneşın yıldızlararası ortamdaki devinimin'. den kaynaklanan bu dev dalgaya daha önce hıç tanık olunmadı. Ancak böylesi bir buluşun bilim dünyasına damga' sını vuracağı kesin. Bu dalga Güneş îistemi'ni'gökadanın geri kalan bölümünden ayırıyor. Voyager uzay araçları bize ilk kez olarak büyük patlamadan arta kalan ve dünyamızın özünü oluşturan maddeyle ilgili bilgiler sunabilir. Dalga, Güneş Sistemi'ni güçlü kozmık ışınların zararlarından koruyan dev bir siper oluşturuyor olabilir. Şimdilik kimse bu konuda hiçbir şey bilmiyor. Göz kamaştırıcı buluşlar Voyager ve Pioneer uzay araçları için yeni bir şey değil. Görevleri süresince bu uzay araçları kimi yakın uçuşları da gerçekleştırdı. Pioneer 10'un uzaya fırlatıldıgı 1972 yılında henüz hiçbir uzay gemisi Mars'ın yörüngesi dışına çıkmamıştı. Asteroit Kuşağı'nı aşma düşüncesi bile insanın tüylerini ürpertmeye yetiyordu. Uzaybilimciler kuşağın toplam kütlesinı hesaplamalarına karşın, bunun dağılımı konusunda hiçbir bilgiye sahip değillerdı. Kuşağın minik zerreciklerden oluşması durumunda, uzay aracının korkunç bir çarpışma çekincesiyle yüzyüze olması kaçınılmazdı. Mikroskobik bir zerrecıkle herhangi bir çarpışma, parçacıkların saniyede 33 kilometre hızla yol alması nedenıyle, ölümcül sonuçlar doğurabilirdi. Ancak bugüne dek böylesi bir çarpışma olmadı. Pioneer 10'un günümüze dek işlevini sürdürerek konuya ışık tutmasıyla bilim adamları Asteroit Kuşağının az sa yıda ve bir bakıma büyük yığınlarla örtülü olduğu sonucuna vardılar. Bu buluş daha sonra gerçekleştirilecek uzay gezilerinin kapısını aralamış oldu. NASA derhal kolları sıvayarak Pioneer 11'in uzaya fırlattı. Işınımlı boşluk Pioneer 10 üst düzey ışınımlara direnç gösterebilecek bir biçimde tasarlanmış olmasına karşın, kendısıni bekleyen çekıncelere karşı hazırlıksızdı. Karşılaşma sırasında uzay aracı içindeki iki ışınım algıcı, beklenmedık ışınım düzeyinin etkisiyle kısa sürede işlevini yitirdi. Aracın bilgisayarı gerçek dışı komutlar almaya başladı. Kameralar işlevlerini göremez duruma gelerek 10'unun önemli görüntülerini çekemeden kaldı. Aralık 1973'te Pioneer 10, saniyede 37 kilometre hızla Jüpiter bulutlarını yalayıp geçti. Işin en kötü yanı, Pioneer'in Jüpiter'e en çok yaklaştığı bir anda gezegenin ardında yok olmasıydı. Ne var ki, aracın korkunç bir hıza sahip olması, Jüpiter'in yoğun ışınım kuşaklarında yalnızca birkaç saat kalabilmesi anlamına gelmekteydi. Gerçekten de Pioneer sapasağlam kalmayı başardı ve Voyager'a yol açmış oldu. bulur. 24.01.86 Voyager II Uranus'un yanından geçti. Bu dev gaz gezegeninin belirsiz halka sistemini ve uydularını görüntüledi. 10 yeni uydu buldu. 26.08.81 Voyager II Satürn'ün yanından geçti, ancak devingen görüntüleme sistemi bu can alıcı noktada bozuldu. 05.03.79 Voyager I Jüpiter'in çevresinde ince bir halka sistemi saptadı ve üç yeni uydu buldu. 05.09.77 Voyager I Cape Canaveral'den uzaya fırlatıldı. Kardeş uzay gemisini daha büyük bir hızla izleyerek onu yolda yakaladı. Her iki Pioneer uçuşu da bilimsel açı dan büyük birer başarıydı. Ancal' 1995'te, Güneş'ten 6,6 milyar kilometrt uzaklıkta olan Pioneer 11 ile tüm bağlan tılar koptu. Aracın güç sağlayan aygıtlar tükenme noktasına geldi. Şimdı bu hayalet gemi yılda 375 kilometrelik bir hızU" yıldızlararası uzaya doğru yol alıyor. Pioneer 10 biraz daha yaşlı olmasınE karşın daha uzun bir süre dayandı. Bı aracın gücü elektnk üreten küçük radyo aktif topaklardan sağlanıyor. Ancak bı yılın sonunda bu radyoaktif güç ışe yara mayacak bir düzeye inecek ve uzay arac sessizliğe bürünecek. Şimdilik araç yal nızca duyarga ve bilgisayar gibi teme sistemlerine yetecek bir güce sahip. Ge riye kalan çok az mıktarda bir güç de morötesi fotometre ile bir kozmik ışın al gıcı arasında paylaşılıyor. Bu aygıtla şimdi bile bizlere oldukça değerli bulgu lar ulaştırıyor. Yıldızlararası uzaydaki hid rojen molekülleri morötesi ışık yayaral evrendeki görüş alanının kararmasına ne den oluyor. Orada ne kadar hidrojen ol duğu konusu bilim adamları arasınd; ateşli tartışmalara yol açmakla birlikte Buyüleyicl yolculuk: Pioneer ve Voyager uzay araçları farklı yönlerde Ilerleyer Sistemi'nin dışına doğru yol alıyoriar. 5306