Katalog

BİLİM D Ü N Y A S I N D A N KISA HABERLER Fırtınalı havalar astımı etkiliyor Fuat Kalyoncu Üçboyutlu gftrüntüde devrim lexander Migdal ve arka daşlarının tekniği ile üç boyutlu objeler bılgısayar ek ranına çok kısa süre içinde geliyor. yapılan gösteride, 0.2 sanıyede bir laser ışını insanın yüzünü tarıyor ve bu arada da bir video kamera fotoğrafık resmi hesap makinesine aktarıyor. Derken ekranda yüzün üçboyutlu biçimi görünmeye başlıyor. Işin sihiri, Rus bilim adamlarının geliştirdikleri yepyeni bir tarayıcıda. Böyle bir işi yapacak tarayıcıların fiyatı milyarları aşıyor. Büyüklükleri de taşınamayacak derecede. Rus bilimcilerin geliştirdikleri tarayıcı ise kalın bir kitap kadar. Migdal "bu teknikle yakında evlerde üçboyutlu fotoğraflar bıle çekılebilecek" diyor. Migdal ve arkadaşları 2 yıl içinde bu tarayıcının ılk modelini geliştirdiler. Tarayıcının optik özelliği ise henüz bir sır olarak saklanıyor. Migdal'ın karmaşık vücut yapılarının geometrisini hesap edebilmek için yenı bir matematik yöntemi geliştirdiği bildiriliyor. Bugüne kadar uygulanan klasik üçboyut yöntemi, yüzeylerin koordinatlarının haritasını çıkarmaya dayanıyordu. Migdal'ın algoritması ise dünyayı üç köşeli yapısal unsurlar olarak algılıyor (Trixeln Triksel eski yöntemin deyimi ise: piksel). Bu yöntem, objenin geometrisi ile yüzeyıni aynı anda tanımlıyor. Araştırmacıların geliştirdikleri program sayesinde, örneğin normal bir PC'nin bir insan yüzünü 10 bin triksele çevirmesi 520 saniye arasında sürüyor. Bir Rus fizikçi grubu, iki yılda yepyeni bir hesap tekniği ile ekranda üçboyutu çocuk oyuncağı haline getirdi. 2 4 Haziran 1994'te Güney Inglltere'yi şıddetli bir fırtına etkilemektedir ve aynı gün saat 18.0021.00 arası fırtına merkezi Londra'dır. Saat 21.00'den itibaren Londra'daki St. Mary's Hastanesı acil servisine normal dışı bir şekilde astım krizi geçiren hastalar akın etmeye başlamıştır. Normalde günde ortalama 2.25 astımlı hasta acil servise kriz nedeniyle başvururken, bu saatten sonraki 24 saat içinde 40 hasta başvurur. Bu durum aynı hastanedeki araştırmacıların da dikkatini çeker ve geniş çaplı bir araştırma başlatıhr. Gerçekten 1 Haziran31 Temmuz 1994 arasındaki iki aylık dönemde 148 hasta, astım krizi ile aynı hastanenin acil servisine başvurmuştur. Ama yoğunluk 24'ü gecesindedir. O tarihlerdeki meteorolojik bilgiler, hava kirliliği ve polen raporları ayrıntılı olarak değerlendirilir. Bilgilerin istatistiki değerlendirmesi enteresan sonuçlar gösterecektir. A Üç saatlik fırtına esnasında 50 kere şimşek çakmış, havadaki nem oranı % 50'den yüzde 87'ye yükselmiş, 46 mm yağış olmuş ve bir litre havadaki polen sayısı önemli oynamalar göstermiştir. Aynı gece saat 21.00 ile 24.00 arası hava sıcaklığı 26.5°C'den 18.7°C'ye düşmüştür. Hava kirliliği raporları ise fırtınadan önceki gün yani 23 haziranda SO2 (sülfürdioksıt) iconsantrasyonunda 20 ppm'den fazla yükselme olduğunu bildirmektedir. Ozon, araç egzoz gazları ve azotdioksit oranlarında önemli fark yoktur. Astmalı hastaların acil servise gelmeye başladığı saatten, 9 saat öncesinde havadaki polen sayısı çok yüksektir ve 6 saat öncesinde hava sıcaklığı düşmeye başlamıştır. Havadaki polen sayısı da fırtına ile birlikte ani düşme gösterecektir. Sonuçta fırtına öncesi sıcaklıktaki ani düşüş, yüksek polen düzeyl, çakan şimşeklerin sayısı, havadaki SO2 konsantrasyonu ve son iki gündeki maksimum hava basıncı konsantrasyonu ve son iki gündeki maksimum hava basıncı değişikliklerinin hastaları etkilediği anlaşılmıştır. Yani araştırmacıların "neden, niçin, nasıl" sorusu bir kez daha yanıt bulmuştur. Ancak bu faktörler elbet teki tüm astmalıları etkilememekte, muhtemelen bahsedilen çevresel faktörlerden etkilenen özel bir hasta grubunun bulunduğu zannedilmektedir. 1 Celenza A, Fothergıll J, Kupek E & Shaw RJ. Thunderstorrn associated asthma: a detailed analysıs of environmental factors. BMJ 1996; 312:6047. Hava basıncı değişiklikleri ve hastalar Kaynak Migdal, yöntemi daha Moskova Bılimler Akademisi'nde fizikçi olarak çalışırken geliştirdiğini anlatıyor. O zamanlar üzerınde çalıştığı Kuvantum gravitasyon ve akışkanlar türbülans konuları, bilgisayarlardan en çok verimi almasını gerekli kılıyordu ve bu amaçla da özel hesaplama yöntemini geliştirmek zorunda kalmıştı. Migdal, 1988'de ABD'ye göçetti. Princeton Üniversitesi'nde profesör oldu. Geçen Şubat ayında da üniversiteyi terketti ve Real Time Geometri (RTG) şirketini kurarak, bu alanda devrim yaratacak çalışmalarım ürüne döndürmeye başladı. Bugün şirkette çoğu en lyi kalitede Rus bilimci olmak üzere 30 kişi çalışıyor. Ilk tarayıcı modelini de iki yıl önce geliştirdiler. Goo ve Bryce gibi grafik prog ramları ile tanınan yazılım şırketi Metatools , Migdal'ın şirketini satın aldı. Intel, kısa süre önce ilk üç boyutlu grafiklerin ilk örneğini tanıttı. Çip üreticisi Real 3D, RTG ile bir anlaşma yaptı; anlaşma, Migdal'ın algoritmasını daha da hızlandıracak grafik temel oluşturmayı hedefliyor. Triksel yöntemi Intemet'te de çalışmayı hızlandıracak. Bugün üçboyutlu animasyon sadece uzmanlann işiyken, bu yöntem sayesinde herkes üçboyutlu resim yapabilecek. Yakın gelecekte PC'ler herşeyi anında gerçekleştirecek üçboyutlu programlar ile donanacak. Yöntem, özellikle bilgisayar oyunları alanında da yepyeni ufuklar açıyor. Yöntemin kitlesel ürünlerde uygulanması için çalışmalar hızla ilerliyor. Bir kaç yüz dolara pek yakında hızlı tarayıcılar piyasaya çıkabilir. Özellikle de dıgital kameraların çevre birimi olarak. Profesyoneller ise tarayıcının örnegin 5 tane üçboyutlu fotoğrafı bir saniyede kavrayabilecek hızda tarayıcılarla ilgileniyor. Böylece, örneğin sinema oyuncularının ayrıntılı hareketleri, daha sonraki animasyonlar için biriktirilebılecek. Migdal'ın kendisi ise şu sıralarda tarayıcıyı videokamera gibi kullandıracak program yazılımı üzerınde çalışıyor. (Kaynak: Spiegel, 16/97) Mikro casus uçaklar geliyor! Y Bu senaryo gelecek için tasarlandı. Havacılık mühendısi Stephen Morris, böyle bir gösterinin reklam filmini, Atlanta'da yapılan Micro Air Vehicles uluslararası kongresinde gösterdi. Bu alanda yatırımları Amerikan ordusu eni geliştirilen minik küçük casus robot uçaklar, destekliyor. Amerikan ordusu içindeki Darhavalandığı andan itibaren gözden kayboluyor. pa bölümü üç yıl içinde böyle bir robotun Kimse farkında olmadan, örneğin bir sanayi tesigeliştırilmesi için 20 milyon dolar ayırdı. Prosisin içine girebiliyor. Bordundaki video kamera ile net jenin öngörüleri: 15 santimden küçük olmalı, filmler çekebiliyor. Bu filmleri ise hiç vakit kaybetmeden iki km uzaklıktaki merkeze telsizle gönderiyor. Işini bitir saatte 60 kilometre hız yapabilmeli ve 10 kilometre uçabilmeli. Geri geri de gidebilmeli. dikten sonra da geldiği gibi gidiyor. Bu mini casus uçakları, savaşta düşman cephesinden haber getirecek. Birliklerin hareketlerini izleyecek. Üzerindeki özel algılayıcılar sayesinde kimyasal silahları ayırt edebilecek. Amerikalı subayların bir düşü de, mikro uçakların, gerillaların ışgal ettiklerı bir apartmandakı silahları bildirebilmesini sağlamak! Uçaklar sivil alanda da hizmet görebilecek: Örneğin polisin anti terör silahı olarak. Adam kaçırma olaylannda otoları izleyebilecek. Gönderdiği bilgilerle gangsterlerin nerede durdukları konusunda bılgi verebılecek. Tabii, özel dedektifler de eşlerin ihanetlerini araştırmada bu uçaklardan epey yararlanabilecekler! Amerikalı subaylara göre, en geç 5 yıl içinde bu uçakların ilk prototipi test edilebilecek. Robot mini uçaklar düşman ordusu, suçlular ve hatta eşlerine ihanet edenlere karşı casusluk yapacak! Amerıkalılar, minık motor sistemleri üzerınde de çalışıyor. Almanya'da ise Mainz Mikro Teknik Enstitüsü'nde görevli bılım adamları alüminyumdan dünyanın en küçük helikopterini geliştirdiler. Helikopter, 0,5 gram ve bir fıstığın içine sığabiliyor. İki kibrit başı büyüklüğünde elektromotorları ise helikopterin kalbi. Bunlar iki motoru döndürüyorlar. Dakıkada 40 bin dönüş. Hiç de fena değil. Bu sayede helikopterin "tekeriekleri" yerden kesiliyor ve havalanabiliyor. 5305